Friday, April 30, 2010

Chhan tlak kan la awm e

Mahni intihlum an awm thu chanchinbu lamah chhiar tur a awm a awm mai hi a pawi a, a rapthlak ngawt mai. Hnam khat, tawng khat hmang, Kristian inti vek kan nia, chutiang a nih laia kan zingah dam thlahlel lo khawpa beidawng leh rilru na an lo awm teuh mai hi a dam-ate thiam loh a nihna a thui khawp ang.

Sorkar (CID-Crime Branch) lam chhinchhiah dan chuan, 2004 atanga 2009 thleng khan Mizoram-ah mahni intihlum mi 169 an awm a, Aizawl khawpuiah ringawt pawh Zozam Weekly-in a chhinchhiah dan chuan kumin chhungin mahni intihlum mi 15 an awm der tawh. A figure hi mi ram ngaihtuah chuan a tam lo mai thei, mahse, kan population atanga chhut chuan a tlem lo. Mahni intihhlum chungchanga mithiam- suicidologist te chuan mahni intihlum pakhat an awmin midang 20, mahni intihhlum duh an awm zel angin an chhut thin. Chuti zawnga chhut phei chuan a 'number' hi a te lo khawp mai.

Kan society kan hria; kan inkhaidiat dan leh kan inrelbawl dan engkim kan hre vek. Sorkar pawh kan hria; sorkarin eng nge a tih theiha eng nge a mawhphurhna tih te pawh mi pangngai chin chuan kan hre vek ang. Thlarau lam damna atana mihringte puitu tur Kohhran pawh veng tinin kan nei a, eng nge an tih theih-a eng mawh nge an kovah innghat tih te pawh kan hre vek ang. Chu'ng thil pathum rilru-a dah chungin mahni intihhlum chungchang hi ngaihtuah ta ila, thiam chang tur an awm ang em? Thiam chang lo tur an awm ang em?

A thawh hlawk leh hlawk loh te, a tih dan a dik leh dik loh te chu thuhran ni se, Kohhran hi chuan thlarau damna turin hna a thawk a, Mizo tawh phawt chu naupan lai atanga Kohhran-in Sunday School hmanga Pathian thu a zirtir thin kan ni awm e. A 'rau' leh 'rau' loh te, kan pawm leh pawm loh te chu mimal ngaihdanah dah ila, Kohhran hi chuan a din chhan a ti thin, a thawh hlawk leh thawh hlawk loh chungchangah erawh ngaihdan a inang lo thei viau ang.

Society pawhin kawng hrang hrangin thil hrang hrang a ti a, a kalphung a dik leh dik loh te, a 'fair' leh 'fair' loh te chu thuhran ni se. Khawtlanga kan inrelbawl dan leh kan inkaihruai dan te han en hian society hian thil tha ti tura inzirtirna leh nunhona atana inkaihhruainaah te a tih tur a ti thin. Khawtlanga kan inrelbawl dan a that leh that lohvah leh a hlawhtlin leh hlawhtlin lohah te chuan ngaihdan hrang hrang chu a awm thei ang.

A nih leh sorkar hian eng nge a tih? A khua leh tuite'n dam an thlakhlelh nan leh beiseina an neih theih nan te kan sorkar hian eng nge a tih? Mahni intihlum an awm thu chanchinbu-ah a lang fo a, rapthlak kan ti em em. Hemi chungchangah hian kan sorkar hian eng nge a tih tawh?

Mizoramah sorkarin thalai a tihbeidawn theih dan hi unemployment problem vanga harsatna hre pha lo nu leh pa leh tlema rual-u deuhte chuan an hre lo mai thei. 'Unemployment problem' vanga thalaite rilru hahzia hi kan hruaitute hian an hrethiam lo a, chhanlet theih lohna hmun atanga thalaite fuih nghek bak hi tih dan tur pawh an hre lo emaw tih tur a ni. |halai lehkhathiam hna hmu lo, mimal hnuaia thawkte hian an hlawh tlem a ni mai lo, security an nei lo a, anmahni ruaitute laka an him theih nana puitu an nei hek lo. Chu'ng mite dinhmun te chu siamthat a ngai a, sorkar hnain min daih loh avangin sorkar hna ni lo hna dang thawh tlak a awm theih nana hmalak a pawimawh. Mahse, vawiina kan ram hruaitute auhla chu thalaite thatchhia an tih thu leh vai leh Burma atanga lo kalte thawh ang thawk tura chang fek fawka hrilh piap piap a ni deuh mai! Chutiang ti thin ram hruaitute hian work place environment te, labour welfare tih vel chu an vei loh hmel khawp mai. An vei lo zel a nih chuan kan thalaite zingah rilru na leh hah an la tam tial tial dawn tihna a ni a, mahni intihlum duh khawpa rilru na te pawh kan la ngah tial tial ang tih a rinawm.

Tunah hian chhan tlak kan la awm. Sorkar hian a khua leh tuite zinga dam thlahlel lo an awm hi pawi ti se, han che teh se.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment