Wednesday, September 14, 2011

Gorkha-te duh dan tlawmngai pawlte'n pawm lo

Mizoram sorkar
chuan Gorkhali-te OBC dinhmuna dah hi, Supreme Court thupek anga din permanent body-in a recommend niin a sawi a; he permanent body din tur hian Supreme Court-in tunhnaiah Mizoram sorkar thu a pe thar anga ngaih tur erawh a ni lo. 1991 daih tawh khan thubuai pakhat- Indra Sawhney and Others Versus Union of India & Others a remnaah Supreme Court chuan OBC chungchang ngaihtuah turin central, state leh UT-ahte hian permanent body din ni se a lo tih tawh vanga parmanent body hi din a ni.
Supreme Court chuan OBC chungchang ngaihtuahtu tur permanent body chu commission leh tribunal te ang chi a ni tur a ni a, an thu leh hla pawh sorkar chuan a ngaichang tur a niin, permanent body rawtna hi sorkarin a hnawl a nih chuan chhan mumal takin a dah tur a ni, a ti.
OBC-a dah thar tur an awm a nih chuan permanent body ngaihdan a la tur a ni. Tin, OBC a dah an nih loh avanga lungawi lo an awm a nih pawhin permanent body chu an zualkona tur a ni ang a, OBC-a tute emaw dah an nih avanga sawiseltu an awm a nih chuan permanent body chu an thuthlenna tur bawk a ni, a ti bawk.
Mizoram sorkar chuan 1991-a Supreme Court thupek chu kum engemaw zat a liam hnu leh sorkar hrang hrang engemaw zat a pian hnu-ah ngai pawimawh tharin Gorkhali te'n OBC nihna an dil chungchang ngaihtuah turin tunhnai khan sorkar chuan a din ta a, chu permanent body chuan Gorkhali-te hi OBC-a dahawm an nih leh nih loh tehna (criteria) atan hian electoral roll-a awmzat lakkhawm chu a hmang ta niin a lang.
Sorkar thuchhuah a\anga a lan dan chuan Gorkhali-te hi chawikan ngai khawpa hnufual an nih leh nih loh lam chu permanent body hian an thlek vak lo a, inthlana awmze nei tham an nih loh chu OBC an dilna chu tihhlawhtlin sak hi thil a awm a nih leh nih loh a ngaihtuahnaah pawh a dah pawimawh ta zawk ni awm tak a ni.
Tichuan, permanent body chuan Gorkhali-te hi OBC-a dah awm an ni tia ngaihdan a siam \anchhan atan ('justify' nan) India rama state dang pariata OBC-a dah an nih leh nih loh leh sorkar a\anga ham\hatna eng eng emaw an dawn leh dawn loh zawk chu a buaipui ta zawk niin a ngaih theih a ni.
"Kumin January ni 28-a an meeting thurel bawhzuiin district hrang hrang a\anga Gorkha Electoral Roll-a hming chuang zat an lakkhawm te, Gorkha-te khawsakna ram chhung State 8 a Gorkhali-te dinhmun, OBC dinhmuna dah tura puan an nih leh nih loh te bakah state sorkar hnuaia hna dil theihah te Reservation an pek leh pek loh te thlir ho a ni a," tiin August 26, 2011-a Mizoram sorkar press release chuan a sawi (http://dipr.mizoram.gov.in/press-release/permanent-body-thukhawm).
Eng vangin nge Mizorama Gorkhali awmte dinhmun zirchian a, backward (hmasawn lo), chawikan ngai leh ham\hatna pek \ul an nih leh nih loh tih lam buaipui lova electoral roll-a hming chuang zat lakkhawm ringawt chu permanent body hian OBC-a dah an nihna tura thutlingah a ngaih tih chu zawhna a ni ta a ni.
Gorkhali-te OBC an nih dodaltute chuan sorkarin a pawm hma a\angin dodalna thuchhuah an siam nghal \ak \ak a. Dodaltute zing pawl pakhat, CYMA-a an general secretary Lalbiakzuala chuan kum 14 vel zet inchiah tawh a nih thu te, Gorkhali te'n thawm an neih \an laia hruaitu hmasa ten ram leh hnam himna a ti derthawng dawna an hriat avanga an pawm theih loh thu an lo sawi tawh thin chu vawiin thlengin an dinna a la ni reng tih a sawi.
Gorkhali te OBC-a pawm an nih chuan India ram pawn Nepal atangin hna zawng an lokal phah vak an hlauh thu sawiin, "Tuna E/Roll-ah pawh hian India khua leh tui ni lote thun \alh te pawh an tum niin kan hria a, ngun taka kan ngaihtuah hnuah pawm chi niin kan hre lo a ni," a ti.
Gorkhali te'n an \anchhan pakhat- 'OBC Quota avang hian Mizoram chan tur a hek dawn lo a, central Govt service leh ham\hatna tenau kan \angkaipui dawn chauh a ni' tia an sawi chu chhangin Lalbiakzuala chuan, "Tuna mite hian heti hian sawi mah se, danah a awm tawh chuan an tu leh fate'n \anchhan an nei dawn a. He dan hi ngun taka kan zir chian hnuah pawm chi a ni lo hle a ni," a ti bawk.
Permanent Commitee/Body rawtnaah chuan kum khata cheng nuai 4.5 lalut chinte chu OBC-ah telh theih an nih loh thu a chuang tih sawiin CYMA G/S chuan, "An zingah hian Central leh State a sorkar hnathawk, officer pawh an tam hle a, heta tang pawh hian OBC a puan ngawt hi a him lova ni," a ti.
Mizorama Gorkhali-te nen chuan \ha takin Mizo mipuite an awmhona chuan boruak \ha lo a hrinchhuah phah palh a hlauh thu a sawi bawk.
Hetianga Mizorama Gorkhali awmte OBC pek chungchanga thu a inmun mek lai hian India rama state 9- Punjab, Haryana, Himachal Prades, Sikkim, Tripura, Meghalaya, Assam, Manipur leh Delhi te chuan Gorkhali te chu OBC ah an lo puang ve mek bawk. Tunhnaia state piang thar Uttarakhan pawhin Gorkhali te hi OBC-ah an puang ve nghal nia hriat a ni bawk.
MSU general secretary Zodinpuia chuan Gorkhali te OBC chungchanga an ngaihdan sawiin, "Mizo hnam himna leh him lohna chungchangah hian kan hmalam hun thlirin sorkar hian mipui hi rawn ve \hin se, chutiang ni lova an kal a nih chuan kan hmabak hi a thim hle dawn a. Tuna Parmanent Committee in rawtna a siam ringawt pawh hi kan duh lo hle a ni," a ti.
India ram State tam takah OBC a pawm an nih avanga chiang lo ruaia lo pawm ve ngawt chu a him lo hle nia sawiin, "Keini aia OBC nih an dilna hmasa leh Gorkhali pawh an tamna Arunachal Pradesh-ah pawh pawm an la ni chuang lo," a ti bawk.
"OBC-a awm tur hian vangtlang nunphunga hniam bik ngawih ngawih nih a ngai a, hei hi Mizorama Gorkhali te dinhmun hi a ni em tih hi ngaihtuah a ngai a ni," a ti bawk.
Mizorama Gorkhali pawl hruaitute chuan OBC an lo nih chuan an ham\hatna tur Ministry of Social Justice & Empowerment in a siamte chu an dinchhuahpui ve thei dawn niin an sawi.
Pre Matric Scholarship, Pre Matric Scholarship, OBC zirlaite tana Hostel siam, Hna lak dawna kum lama inngaihnathiamna, Civil Service Exam vawi sarih ziah theihna leh a dang \henkhatte an ni. Hengte chang tur hian State sorkarin a pawm a ngai a, chu a pawmna chu Government of India-ah approval lak a, executive order hmanga puan tur a ni a. Hemi hnu hian Gazetted notification hmanga mipui hriata puanzar mai tur niin an sawi a, heng thilte hi OBC nih chak tirtu niin an ngai a ni.
Mizorama Gorkhali-te hi Mizoramah an awmna a rei tawh hle a, Chakma leh Tuikuk te ang lo takin pun lam aiin tlakran lam an pan zel nia ngaih theih a ni. 1950 hmalama Mizorama chengte chu sorkar hriatpuinain kum 1998 khan chhiar an ni a, mi 4453 vel chauh an ni a. Hei hi 2001 khan sorkar in Gazetted-ah a chhuah a. A dik tawk lo leh famkim lo laite thlir lehin mi 769 chu sorkarah an thlen belh leh a, he rawtna hi pawm a la ni lo, hei hi anmahni sawi dan a ni.
Hetih lai hian Mizorama Gorkhali te' association neih ngiata hma an lak meknaa tha thawh nasa ber MZP chuan Gorkhali te chungchangah hian ngiahdan fel tak a lo nei tawh \hin a. Hemi chungchang hi sawiin MZP general secretary H Lalremsiama chuan 1950 hmalama Mizorama chengte leh an thlah kal zel bikte chu inthliar fel se a duh thu a sawi. Mizorama
Gorkhali-te chu OBC-ah puan lo ni ta se, Nepal leh hmun dang a\angin hemi zarzo tuma Gorkhali tam zawk an lo luh vak an hlauh thu a sawi a. Hetianga inthliar fel chuang si lova OBC-a puan an nih chuan harsatna tam tak a thlen theih dawn avangin tun dinhmunah chuan a nawlpuia OBC a puan chu hun rih lo niin MZP chuan a ngai a ni a ti ve bawk.
MZP G/S chuan, "Tuna Parmanent Committee/body in an rawtna ang hian Gorkhali-te hi OBC-ah puan lo ni ta se, OBC te ham\hatna state dang Sikkim ten an pek ang hi kan duh loh chung pawhin kan pek ngei a ngaih hun a la thleng ang tih hi a rinawm tlat a ni," a ti.
Sikkim state hian an state chhunga central department mai ni lo, state dept hrang hrangah OBC reservation hi an lo pe vek tawh nia sawi a ni bawk.
Mizorama Gorkhali-te hi pi leh pu a\anga Aizawla awm tawhte an ni a, heng mi 5000 bawr lekte hian Mizoram bak ram dang an nei chuang lo niin an sawi \hin a. Aizawl veng hrang hrangah an insem darh vek a, Mizorama piang leh seilian an nih hlawm avangin chhiat ni \hat niah pawh Mizo takin an che mai \hin.
Mizoram UT nih lai, 1960 khan khatih laia ram hruaitu pawimawh Pu Hrangaia chuan Mizorama Gorkhali awmte chu tribal a puan an nih theih nan an duh leh duh loh a lo zawt tawh nghe nghe a. Khatih hunlaia Gorkhlai te khan thil an la ngaihtuah thiam tawk loh avangin pawmna chang an lo hre lo niin an insawi.
Mizoram UT a nih lai hian Kapur Chand Thakuri chu Gorkhali MLA (Nominated) tan a ruat a ni a, a dang an awm zui tawh lo. OBC a puan an nih theih loh avang hian kum 1998 a\ang phei chuan sipai/police leh sorkar hna dangah an fate tan 'chance' a awm meuh lo niin an sawi a, hei vang hian tuna an pawl hruaitu hrang hrangte chu an mipuiten chak tawk lo tiin an nawr nasa phah ve nasa tawh hle niin an insawi nghe nghe a ni.
n

Related Posts :



No comments:

Post a Comment