Sunday, September 19, 2010

AJINOMOTO-CANCER LEH NATNA HRANG HRANG THLENTU (Slow poisoning of Mizoram)

Dr K Pachhunga
Chemistry Department.
Government College: Lunglei

Mihringte lei leh ka hian thil tui leh hang a hriain a duh hle. Sa hi chawhmeh hanna tel lovin an hang tui a, kan duh em em a ni. Kan ei leh in a zirin kan dam reiin kan dam rei lo a. Sahel ei chi (carnivorous) ramsate chu an ril a tawi bik a, an dam rei lo tlangpui. Thlai ei chi herbivorous-vegetarian) ramsa leh mihringte chuan pai tawihna ril sei tak an nei a, an dam rei bika chhut a ni. Khawvela dam reite an dam rei chhan an chhut dan chuan, thlai ei mi an ni a, thil ei tlem mi an ni tlangpuia chhut a ni. Tin, chenhona engthawl leh nuam nei mi an ni tlangpui. Thil engto leh rilru hmang hah lutukte an dam rei lo. Hlimna hi dam rei nan a tha hle. Mizo society- engthawl leh nuam tak mai hi dam rei nan a tha a. Nimahsela, dam rei lamah kan sang lem lo, a chhan a tam hle ang.

Pathian faka inpawlho leh lamte hi mihring hrisel nan a tha hle. Tih tak zeta rilru tawngtai (meditation emaw quite time) neih thin hi thil tha tak a ni bawk.

Kan kain tui a tih zawng apiang hi kan taksain a thatpui turah kan ngai thin. Nimahsela, a dik lem lo a ni. Thil hang leh tui kan tih em emte hi kan taksa tan an tha ber lo a. Tunlai khawvel changkang takah hian, eitur chi hrang hrang, hmawmsawm tui leh itawm tak tak a lo chhuak zel a. Puitling aiin naupangin hmawmsawm chi hrang hrang an ei nasa zawk a. Hei vang hian Mizo tleirawl leh naupang thau, buaipui ngai an lo tam ta!! Tunlai naupangte an vanneih lohna kawng khat chu, ei tur thil tui leh hang lei tur a pung zel hi a ni awm e. Khawvel thiamna hmangin sawngbawl a ni a, chungahte chuan chemical mihring tana tha lo a lo tel thin.

Mizoramah eng hun lai chhiah in nge, “Ajinomoto a lo luh a, kan hman tan?” hriat a har a. Kum 1980 chho vel atang khan kan ramah kan hmang tan niin ka hria (Ka hre chiang mai lo...hre chiang kan awm ka ring).

Ajinomoto that lohna leh hlauhawmna ngun taka zir leh thlurbingna atanga kan hriat theih, “Mipuiin hria se” tia kan tlangzarh duhna chhante chu:-

1. Thauna (obesity): Chawhmeh hanna- Ajinomoto hian kan chawei a titui em em a, min tithau a. Buaipui ngai khawp thauh luahna (obesity) a siam/thlen a ni.

2. Allergy a siam: Ajinomoto ei thinte chuan vun-vual/allergy an nei thin. Allergy hi kawchhung lamah pawh awm thei thovin kan ngai a, thawkna dawt a tibuai thei bawka hriat a ni.

3. Brain Tumor: Khawvela thiam zirna (University) hrang hranga researcher leh scientist-te zirchianna leh thlurbingna atanga kan hmuh angin, “Ajinomoto hian sazu leh mihringah thluak cancer a siam a ni,” tih an finfiah.

4. Luna vak (migraines): Ajinomoto ei thinte hian luna vak (migraines) an nei duh bika hriat a ni.

5. Zunthlum: Ajinomoto hian zuthlum(Diabetes) natna mihring leh ransaah a thlen thei.

6. Thisen sang: Kan hriat theuh angin, kan taksaah thau a tam lutuk chuan, lungdawt thisenzam liante thauvin a hnawh khat thei a, hei hi thil hlauhawm tak, kan thihpui thin a ni.

7. Mit a chhe duh (Blindness): Ajinomoto-a chemical awm hian hmuhfiah lohna a thlen thei a, mit a tihrisel lo a, mit a tidel thei hial a ni.

8. Piansualna a thlen: Nu naupaiin a ei tam lutuk chuan, fuke kim lo nau piangsual a hring thei. Nimahsela, mihringte hriselna leh vanneihna sang tak avangin, kan pumpelh thei a. Nau sawngnawi erawh an ni duh hle.

9. Hriatna hloh (Alzeimer) natna a siam: Hriatna hloh/hriat rei theih lohna a thlen thei. Mihring hriatna khawlpui hi eiin a zirin a lo danglam thei hle a ni. A awmzia chu, thluak ati chak lo a, thil kan hre rei thei lo a, kut leh ke an khur thei.

10. Lu na hrim hrim a siam (Headaches): Ajinomoto-a chemical hian kan taksa-ah harsatna hrang hrang a thlen thin a, lu na fang emaw lu na hrim hrim emaw a thlen thei a ni.

11. Pum natna: Ajinomoto-a chemical hi taksa chhungah an keh darh thei a, chung thilte chuan mihringah pum na leh harsatna chi hrang hrang a thlen thin.

12. Luruh pawp (lesions): Nausen emaw naupang chawah hian, a han nan an lo hmang thin. Ngun taka an research/zirna ziak (Literature survey) kan hmuh angin, “Naupang luruh pop-lesions/hole in the brain) an awm thin a ni. Hei hi aspartame chemical-a aspartic acids vanga lo awm thin a ni.

University hrang hranga mithiam rual (researcher) leh scientist-te hmuhchhuah leh an ziak (literature survey) atanga kan hmuh chu, “Ajinomoto-a chemical hian kan hriselna a tichhe nasa hle a ni” tih hi a ni. Khawvel ram hrang hranga cancer zirna hmunpuite sawi danin, “Chawhmeh Ajinomoto emaw chemical atanga siam chhuah- hmehhanna hian, brain cancer leh natna chi htrang hrang mihringah a thlen thei a ni,” an ti.

Mihringte thiamna thang chho zelah hian, sumpai lama intlansiakna a sang em em a. Hei vang hian eitur siamtute (company) hian, mipui hip nan an thil siamte mawihnai leh tui thei ang berin an siam thin a. Thlai, theirah, chawhmeh hrang hrang leh hmawmsamte beisei bak aia an hang tui lutuk a nih chuan thil fel lo a awm a, “A tihhanna damdawi an hmang thin a ni” tih kan hriat a tha. Nu leh pate pawh kan fimkhur a tul tak zet zet a ni. Naupangin thil ei tur hangtui leh mawi an hre si a. Kan fate kan duhsak a, ei tur kan leisak lai hian, an chhiatna tur, duhsak takin kan pe a ni thei. Vawi leh khatah kan thi mai lo a nih pawhin, zawi zawiin kan thau hret hret a, natna chi hrang hrangin min tlakbuak a, “Ajinomoto hian zawi zawiin Mizote hi min eiral mek” a ni kan ti thei awm e.

Rawtna leh ngenna: Ajinomoto hian Mizote hriselna kawng hrang hrangin a tihchhiat avangin, kan sorkar thuneitute hian khap ngei se kan duh hle (Khawvel ram changkang zawkte chuan, an khap daih tawh). An khap lo a nih pawhin, chhung tinten mahni in chhungkhurah theuh i khap ang u.

Related Posts :



2 comments:

  1. A bengvar thlak khawp mai, mahsela Mizote hi chu kan luhlul in kan beng kan chhi ngawng tlat zel a, a thalo tih hre reng chung hian damlohna a thlen nghal lem loh chuan meizuk te, zu in te, sahdah hmuam te ang thoin kan sim leh duh chuangin a rinawm loh tih hi ka thlir dan a ni.

    ReplyDelete
  2. Chu ti em em cuan a poi lo aniang. Mahse naupang kum tling lo chuan ei lo se. Ajinomoto kan ei ngai lo mahse ka pa chu a cancer tho tho. 'Anything too much is bad ' kha ani mai ei chin tawk thiam tur.

    ReplyDelete