Monday, February 22, 2010

Israel-ah chuan

¢ Lalthakimi, Israel

Israel rama an tih dan, Mizoram lama kan unaute'n lo hre ve se tih deuh deuh ka nei thin a, ram inawpna fel leh khawtlang nun inkaihhruaina tha tak tak hi midang hriat ve atan leh tih ve atan a awhawm duh khawp mai. Khaw'nge, Israel rama mi in luah chungchang vel, an tih dan hi i'n sawi teh ang. A tlangpuiin keima tawnhriat ka'n sawi ang e.

Veng tin/khaw tinah hian in luah tur nei leh in luah tur duh in-report-na hmun mimal sumdawnna a awm thin. Chu dawr neitu chuan in luah tur a neih kha a dawr hmaah mumal takin a room zat, a awmna street hming leh luah man chhiar zat kha fel taka ziakin a tar a, a dawr a khar emaw a nih pawha engtik lai pawha in luah tur zawng tana hmuh theih turin (pawna atanga hmuh theihin) a tar thin. Tichuan kan han bih vang vang a, kan luah phak tawk leh ngam ve awm ang leh a veng kan duhzawng te chu dawr neitupa chuan a hmunah min enpui ta a ni. Electric tuilumna te, gas te a function that leh that loh te check vek a nih hnu-ah contract sign fel a ni thin.Hetiang dawr kal tlanga luah hian thla khat luah man a chuang a pek a ngai a, chu chu dawr neitu hlawkna a ni. A awlsam viau na a sum a hek deuh thung.

Hetiang ni lo in ruak a banga luah theih intar pawh a awm ve tho a, chutah chuan contact no a inziak a, tichuan an indawr ta thin a ni. Mahse, mi tam zawk hi in ruak nei, puangzar lem lo an ni a, chuvangin a dawr ang chi-a kal hi chu a awlsam khawp mai. Hun a hek lo bawk a, vahkual vak a ngai lo bawk.

Dan tlangpuiin contract hi kum khat atan a ni thin a, kum khat luah man tur kha cheque-a pek lawk vek a ngai thin, thla tin a an lo draw turin. Chu ti ni lova a cash-a (pawisa fai) inpek pawh a awm ve nual bawk, mahni duh dan a ni mai. Contract hi a chipchiar em em a, full scape phek 3/4 lai a ni a, chutah chuan kan ID number, hming leh contact no engkim chiang taka ziahlan a ni. He contract hi a pawimawh em em a, tui bill a ni emaw electric bill a ni emaw, chhiah lam a ni 'concession' dil leh engemaw thil hlekah "khawnge i contract?" tih a ni zel a. A copy hi show a ngai zing khawp mai. Vawnthat thlap reng a ngai.

Lei man kan tih mai thin chhiah hi a veng leh a in len dan a zira chawi a ni a, khaw hotu (mayor) office-ah hian a veng chhunga in awm zawng zawng building number leh floor number a len/zau zawng area fel taka record a ni a, chuvang in engmah hi a buai lo tawp mai a ni. Entirnan, in pakhat a ruakin ka hria a, mahse engmah a ruah leh ruah loh a intar bawk si lo, dawr ang chi-ah khan an report bawk si lo, a neitu 'contact' ngaihna ka hre si lo, chutiang chi chu a khaw mayor office-ah a house no & street hriat chuan zawh fiah vek theih a ni a, an contact number nen engkim a lo in-record thlap a, chu pawh chu a tangkai duh khawp mai.

In thar kan luah chiah khan kan ID-ah khan kan address thlak nghal a ngai a, a thlakna office-ah kan contract keng khan, tichuan electric, tui leh thil tul dangah thlak nghal vek a ni a, telephone landline pawh a company hrilh nghal a ni a, an rawn ti fel nghal vek thin. Tuna kan in luah kan insawn tum hian telephone company kha kan phone nghal a, ka in luah chhuahsana mi kha an disconnect nghal a, ka in luah tharah khan a vihna kua-ah khan kan vit leh a, a number ngai chiah kha a nung nghal a, a hman theih nghal mai a, a awlsam ka ti hle.

Kan luah chhung khan eclectric leh tui lam gas te felhlel a awm chuan a in neitute'n an rawn buaipui thin. Kum khat ral dawn thla khat vel awmah hian kan luah chhun zawm duh dawn leh dawn loh kha sawi fel a ngai a, thla ruk/thum chauh chhunzawm kan duh a phal mial te an awm laiin kum khat a nih lohva phal bau lo te pawh an awm tho.

'Privacy' hi an ngai pawimawh bawk a, kan in luah hmasak kha kum 2 vel kan luah chhungin in neitupa kha engemaw problem ka neiha ka koh chauhvin a lo kal a, tum 2 vel, chutah pawh ka problem neihna lai chauh, a room or hmun vel bak room dang en dun dun emaw a awm ve lo a, a neitu pawh ni se a duh hun hun leh ama remchan hun hunah a rawn leng lut lo a, ka ko emaw lo kal duhna a neih emaw a nih pawhin min rawn phone hmasa a, ka awm awm remchan hun tur a darkar nen chu ti vek chu a ni. Mi dang reng reng thiante pawh ni se inhrilh hmasa (appointment) lova mi ina len luh mai mai a awm lo hrim hrim.

In sak reng rengah hian washing machine hunna tur hi ruat lawk sa vek a ni a, a bulah puan phona a awm nghal deuh vek bawk. In luah turah hian gas thuk, washing machine, fridge, khum leh thutthleng awmsa vekna pawh a awm a, awm lem lohna pawh a awm a, awmsa vek ai chuan awm miah lohna hi keiniho chuan kan thlang mah mah. A chhan chu a awmsa bungrua kha chu a neitute ta a ni a, kan awm chhunga kan hman tur a ni mai a, a awm miah lohnaah chuan khatiang bungraw mamawh kha miin min pe nghal a, min pe chak em em hi an lo tam ve si a. Tin, pawn bawlhhlawh bawm lian bulah a hian a mamawh apiangina lak tura chhawpchhuah a tam a, chu'ng vel te chu kan la a, a tha hlawm si, chhar tur hi a tam khawp a, computer, TV, washing machine, gas thuk, khum, dawhkan etc tih vel te hi a model thar an lei avanga an mamawh tawh loh an dah chhuah chhar tur a awm reng a, a thar lei a ngai lo thei khawp mai. Chutih rualin sofa set te, dunlop mattress te pawh kudam lian tak neiha dahkhawm a chak awm thin khawp mai.

Kum tin thal lai apianga Mizoramin tui harsatna kan tawh nasat thinzia te kha! Mipui 90% vel kha chuan harsatna namen lo kan tawk kum tin a nih kha. Aizawl vela tui connection nei pawhin kham khawp kan hmu chuang lo a, mirethei leh thei lo kar a hlat thu te, VIP line tih tawngkam te'n rilru a luah thin hle. Kan chennaah hi chuan mirethei ber leh prime minister thlengin kan tui hnianghnar dan a inang vek a, a bill chawi tam hlau deuhin ren deuh, hlau lo deuhin ren loh deuh a ni mai. Chutiang bawkin current pawh a ni tho a, rethei ber pawh VIP te en ang veka en a ni a, bill-ah tho a innghat vek a ni. Gas pawh ni sa hnuaia intlar ngai lovin inchhunga duh tawka hman vek tho a ni a, reithei leh VIP engmah inthliarna a awm lo. Chu tak chu keini ang duang tana a nawmna em em chu a ni.

Electric, tui, gas, chhiah leh telephone ang chi zawng zawng hi, a bill chu post office-a pek vek a ni a, tin, telephone pawhin a pek theih bawk, kan account no etc,chenna in no leh ID number hrilhin. A rem changkhawp mai. A tlangpuiin ni sa hmanga tui tihlumna hi in chungah an dah deuh vek a, current a hek lo a, a tha khawp mai. Ni a rawn lan phawt chuan a lum nghal thuai a, in chhunga tuilum herhchhuah theihna zawng zawngah tui a rawn lum nghal vek thin a, hetiang hi an uar khawp mai.

Veng chhung street tin hian Post Box kan nei vek a, khawi in pawh luah ila kha in khan post box number a neih avang khan chu chu kan ring nghal mai thin. Veng hrang hrangah a tawn tirhah hian a awm vek a, zana mahni post box hawng duh tan pawh current eng tha et awt hnuaiah a ni bawk a, a remchang khawp mai. Dak pu-ina thingpui dawr emaw tu te dawr remchang chang emawa lehkhathawn lo dah ang chi kha chu a ni lo a nih hi! Street light hi veng kilkhawr deuh a ni emaw a lun lai a ni emaw a eng tha em em vek a, a then phei hi chu an ti lutuk mah mah em aw ka ti hial thin!

He ti khawpa ruahtui tlak tlemnaah hian tui leh electric duh tawk chhung tinin kum tluana hman tur kan nei hi chu engmah dang vang niin kei lungmawl hian ka hre lo, a ram inrelbawlna felzia leh thatzia, ram hmangaih taka enkawltute kaihhruai vang a ni ka ti lo thei lo.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment