Monday, January 25, 2010

Atom bomb vawi hnih tuar chhuaktu a thi

¢ Lalthlamuana Ralte

January ni 6,2010 khan atom bomb rapthlak tak vawi hnih zet tuar chhuaktu Tsutomu Yamaguchi, kum 93 a upa chu a boral a. Hun rapthlak tak a tawn dan leh ama chanchin hi tun hnai khan khawvel huap chanchinbu lar the Economist chuan a ziak a.

Tsutomu Yamaguchi hian a hun tawn rapthlak tak chungchang hla chham chi a phuah nual a, a buin a siam a, a hmingah 'The Human Raft' a ti nghe nghe. Indopui pahnihna tawp dawn a America-in Japan khawpui pakhat Hiroshima a atom bomb a thlak ni khan he khawpui hi chhuahsan a tum ni tak a ni a. Lawng siamtu Mitsubishi shipyard ah engineer a ni a. Zing lamah chuan thla thum zet hna a lo thawh tawhna Hiroshima chhuahsan a mel 200 a hla Nagasaki khuaa haw turin a insiam malh malh a. Nagasaki-a a nupui duhtak Katsutoshi leh a fapa nausen te hmuh hlan a nghakhlel hle tawh a ni. Rel station a pan hmain office a tlawh leh phawt a, a thawhpuite nen an inthlah fel a.

Ke a a kal lai chuan chung lama thlawhna lo thlawk ri chu a hria a, a han hawi chho a, parachute pahnih lo tla chu a hmu a. A hnu lawka thil thleng chu mumala hriat a nei tawh lo.

A hriat chian chu chung lama thil eng em em mai leh mei alh hlawm lo tla thla chu a ni. Leiah chuan a bawk nghal thlawp a. Meialh hlawm boruaka inhlap let leh chuan a vawrh lawp a, a mit a vai rum rum a, alu chinna hmuna chirhdumah chuan bawkkhup zawngin a tla leh hnawk a.

A awmna lai chu bomb tlakna lai tak atanga mel 2 leka hnai a ni a, thil kang nawi, lehka chhia leh thawmhnaw kang thlawk a leng nuai nuai bawk a. A kawng a chin chung lam leh a biang lehlam chu a kang na hle a, a sam a kang vek a, a bengdar a keh bawk.

Chuti chung chuan khawpui lamah chuan a kal phei a, rel chawlhhmun chu a pan a. Luia lei indawh te chu a chim chhe hneh hle a, lui pakhatah phei chu mithi kang ut thual, mipa leh hmeichhe puitling leh naupang ruang hlawmtu nei lote chu lawng ang maiin luiah chuan a lang nuai nuai a. "Thingtum ang mai a ni" tiin a hla phuah Human Raft ah chuan a ziak.

Nagasaki khua a thlen hnu chuan a taksa kang la dam lo chung chuan a hna thawhna hmunah chuan a kal leh nghal a. An hotupa pawh chuan mak a ti hle mai a, bomb pakhat maiin chuti khawpa nasa a Hiroshima khawpui suasam thei chu awihawm lo a tih hial zawk. A pu hnena bomb rapthlakzia a hrilh mawlh mawlh lai chuan atom bomb bawk chu Nagasaki khawpuiah chuan an rawn thlak leh ta. An office hi bomb tlakna hmun tak atanga kilometre 3 chauha hla a ni nghe nghe.

A hmaa eng var em em mai a lo hmu zuai tawh bawk chu tukverhah chuan a va hmu leh a, chumi hnu chuan chhuatah a vawrh thla zui nghal a. Kailawn nghet tak chuan a lo dang hlauh zawk a, a tla na ta lo a. A taksa kang tuamna zawng zawng chu a tla vek a, a hnu kar tam tak chhung chu thih mai hlauhthawnawmin a awm zui ta reng nghe nghe.

An chenna in chu a sawp vek a, mak tak maiin a nupui leh a fapa chu an him hlauh thung. A hnu lama school zirlaiten khatih laia rapthlak a tih ber an zawh chuan, mitmu pawng chhuak pur te leh vur pilh rapthlak pui puite ai chuan "Lui tuia mitthi ruang lang nuai nuai te kha," rapthlak a tih zawk thuin a chhang.

A hnu daih a amah kawmtu Charles Pellegrino, American thu ziakmi leh Richard Lloyd Parry, London Times a thawk te hnenah atom bomb a huat chhan ber mihring zahawmna a tihchhiat vang a nih thu a sawi. Bomb tlak hlima Hiroshima khawlaia mipui mangang tak tak saruak a tal vel te, naupang kebai leh kal hleithei lo te a hmu teuh a. Chung mi khawngaihthlak takte chuan mak tak maiin thawm chhuah lo a, an tawng ri hek lo.

Mi tam tak ngaihdan chuan Tsutomu Yamaguchi hi bomb rapthlak ber pahnih a tuar chhuak thei a nih avangin pa vannei tawp thang a ni. A beng dinglam chhet leh a kebai chu bomb vanga a tawrh langsar a ni mai a, pumpui cancer erawh a upat hnuah a vei leh thung.

Amah chiah hi Japan sorkarin official nijyuu hibakusha (atom bomb vawi hnih tuar chhuak) a puan awm chhun a ni.

Thla hmasa khan film siamtu langsar tak, 'Titanic' leh 'Avatar' film director James Cameron chuan Tsutomu Yamaguchi hi damdawi inah a tlawh a. Atom bomb thlak chanchin hi film siam a tum niin an sawi nghe nghe.

Bomb rapthlak ber, Japan khawpui pahnih Hiroshima leh Nagasaki a thlak, mi tam tak thihna leh a hnua ram tui lei loa an awm phahna a dam khawchhuak awm chhun ni a hriat, pa vannei Tsutomu Yamaguchi chu January ni 6 khan Nagasaki ah a thi ta a ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment