Monday, December 21, 2009

Krismas hla chuai lo, Zan Thiang Reh...

¢ F Lalramdinliana

Chu puithiam la naupang tak chu a lungngai hle a, a chhan chu a tuk zan maiah Krismas urlawk inkhawm a kaihruai dawn a, an rimawi tumna ber an Organ chu a hmantlak tlat lo. Organ tel lova hla han rem tur an nei mai si lo, rimawi tel lova Krismas han urlawk lah chu ngaihtuah ngam pawh a ni lo!

Father Josef Mohr chu Austria ram thingtlang khaw pakhat, Obendorf khuaa an puithiam a ni a, kum 26 mi chauh la niin Obendorf khuaa kohhran pawh hi kum khat erh awrh bak a la enkawl lo.

December 24, 1818 a ni a, Father Joseph Mohr chuan tihdan tur a ngaihtuah chhuak ta. Tingtang nena rem theih hla thar siam mai chu thain a hria a, a hma kum hnih vela Poem a lo phuah tawh chu hlaa siam mai a tum ta a. An Kohhran organ tumtu ber leh a thianpa ni bawk Franz Gruber hnenah chuan a poem chu tingtang nena rem theih tura a thluk siam turin a va ngen ta chawt mai a ni. Gruber-a pawh chuan hla thluk chu a buaipui nghal ta char char a, darkar hnihkhat chhung lekin zaipawl ho zir theih turin a peih ve ta mai bawk a. He hla an siam lai hian Father Joseph Mohr leh Franz Gruber hian a hnu-ah heti em em hian he hla hi a lar ang tih reng an ring pha kher bik lo ang.

Chumi zan Krismas urlawk inkhawmah chuan Gruber chu zaipawl hruaiin maicham hmaah chuan a ding vang a, a bulah Father Mohr pawhin tingtang a lo kuah ve ran bawk. A vawikhatna atan zaipawl chuan "Stille Nacht! Heilige Nacht!" (Zan thiang reh, lai takin) tiin hla chu an rem ta a ni.

Kum 1825 khan Father Mohr-a te Organ tha lo chu Carl Mauracher chuan a rawn siam sak a. Hemi tum hian Carl Mauracher hian he hla copy hi a chhar hlauh mai a, ani hian an khaw lamah a hawpui ta a ni.

Mauracher awmna khua hi Europe vel fanga zin thin folk singer tam takin an rawn paltlang reng reng thin a, ani pawh hian he hla hi a tum ve nasa thin hle. Folk Singers zinkual thin chhungkaw pahnih hian lo hre chhawngin Europe rama an concert-na hmun hrang hrangah an sa lar tan ta a. Kum 1832 vel khan tuna kan hriat ang hian a thluk hi siam danglam nia sawi a ni. Kum 1834-a The Strasser Family-in Prussia ram lal hma-a an sak tum phei chuan an lal chuan a lo duh hle mai a, Cathedral Choir te chu Krismas urlawk nana sa ziah turin thupek a chhuah ta nghe nghe.

Kum 1839-ah Rainer Family te chuan he hla hi America ramah an chhukthlak pui a, kum 1850 velah chuan khawvel pumah a lar viau tawh. He hla-in Europe khawmualpui a fan chhuah viau laiin a phuahtu tak hian hriat a hlawh ngai meuh lo, a phuahtu tak Father Joseph Mohr hi kum 1848 khan a boral nghe nghe.

He hla hi chuti takin a lar a ni tih chu Austria rama thingtlang khaw te tak te hian a hre har ve hle. Kum 1854-ah khan Franz Gruber-a chuan Berlin-a rimawi lama thuneitute lehkha thawnin a thluk leh music hi a phuah ngei a ni tih lehkha-in a va hrilh a, mahse mi tam tak chuan Haydn / Mozart / Beethoven kutchhuak emaw-ah an ngai tlat thung.

A lar tantirh laiin chanchin puanzarna tha a awm lo, mahse he hla hi khawvela hla lar ber pawl a ni thei tlat. He hla vawrh lartute hi celebrities te an ni kher lo a, a thuchah ken a ropui em vang zawk pawh a ni ang, khawvel a hrut chhuak hneh em mai! A tirah chuan German tawnga phuah a ni a, tunah hian tawng 300 chuang zeta lehlin a ni tawh; engtik lai pawha khawvela Krismas hla lar ber ti pawhin a sawi theih hial ang chu.

A phuahtu chungchangah hian titi leh thu vuvuk a leng tam hle. Kum 1995 khan a phuahtu Joseph mohr-a kutziak ngeia he hla inziakna hi hmuhchhuah a ni ta hlauh a, chutah chuan a phuah kum leh a thluk siamtu Franz Gruber hming pawh a lo inziak nghe nghe a ni.

A hun hnuhnung lamah Gruber hi Hallein-ah an chhungkua-in an pem a, tunah hian hemi hmunah hian Franz Xaver Gruber Museum din a ni tawh nghe nghe. He Museum-ah hian Gruber-a khaw hlui leh "Silent Night" chanchin tam tak tarlanna pho chhuah a ni a, Joseph Mohr-a'n a pek tingtang pawh dah a ni bawk. He in bulah hian Gruber-a thlan a awm bawk a, December thla hian Christmas Tree-a chei thin a ni.

"Zan thiang reh, lai takin" tih phuahtu Fr. Joseph Mohr hi kum 1792 khan Salzburg-ah a piang a, he hla hi kum 1816-a Mariapfar-a kohhran pakhat a enkawl laia a phuah a ni. Mirethei tak chhungkua atanga lo chawr chhuak niin kum 1848 khan Wagrain-a Pastor hna a thawh laiin a thi a, a boral pawh hian rosum hnutchhiah tur engmah a nei chuang lo. A thlan bul lawkah hian Joseph Mohr School din a ni a, chu chu a khaw miten amah hriatrengna an neih chu a ni mai. Rawng a bawl laia a sum lakluh ve te chu tar enkawlna atan leh naupang lehkha zirna atan a thawh vek thin. St. Johann-a an overseer chuan Mohr-a chungchang tihian Bishop hnenah a sawi, "Mihringpuite tana thian rintlak, miretheite khawngaih em emtu leh pa nih tling" tiin.

Engemaw chang chuan kohhran te ber te pawh hi a thawh hlawk ber an ni ve tlat thin. Krismas hla chuai lo 'Zan Thiang Reh Lai Takin' tih pawh hi kohhran te tak te atanga rawn chhuak a ni, chu kohhran chu St. Nicholas Church of Oberndorf an tih thin kha a ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment