Monday, June 29, 2009

MPC Party-in Rel Kal Tir Duh Lo

Mizoram People’s Conferene Party chuan nimin chhun dar 12 khan Aizawl Press Club-ah chanchinthar lakhawmtute kawmin Mizoram lailia rel kawng luh an duh loh chhan an sawi a.

MPC party thpuangtu Dr. Kenneth Chawngliana chuan rel kawng luh an uh loh chhan chu sawifiahin inchimral an hlauh thu leh khawvel ram hrang hrangah ram neitu te chu chimral an nih thin thu a sawi.

MPC in Sairang thlenga rail kal tir an duh loh chhan an sawite chu -

MFC Party Politiks innghahna
MFC Party hian Politiks-a innghahna bul lungphum pathum kan nei a, chungte chu-
Kan RAM a him tur a ni
Kan HNAM a him tur a ni
Kan SAKHUA a him tur a ni.

Heng kan hnam lungphum pathumte humhim tur hian he party hian din a nih tirh kuml975, April ni 16 atanga tun thlengin, sawrkar-na kan chelh lai leh Opposition-a kan awm lai pawhin, theihpatawpin, kum 34 lai kan lo bei tawh thin a ni.

Mizote chimrala awm kan hlau
MIZORAM hi ram zim te, Square Kilometer 21,081 chauha zau, Sikkim tih lohah chuan India ram state 31 zinga mihring tlemna her, mihring 8,91,058 chauh awmna a ni a. Chua chhapah kan ram hi a tet teh reng nen, ramdang pahnih Myanmar leh Bangladesh karcheha awmin, anni nen hian ramri Km 722 laia sei kan nei a.India ram state pathum Assam, Tripura leh Manipur te nen ramri Km 284 kan nei bawk a.

Heng kan chhehvel ram hrang hrang atanga hnamdang lo lut turte khuahkhirhna dan tha tak INNER LINE PERMIT (ILP) System kan nei reng chung hian, Mizoram chhungah ramdang leh hnamdangmi phalna nei lova lo lut an tam sawt em em a.Tunah chuan heng ramdangmi leh ram pawn atanga phalna nei lova lo lutte hian kan eizawnnaahte min nek chepin, kan hnam nunphung pawh min tichhe nasa ta hle mai a.

Hetianga rampawnlam atanga min chim leh minpawlhsawp lutuk tur lo dang tur hian fing tak leh thiam taka Mizote hi kan tanrual loh chuan rei lo teah keimahni ram ngeiah hian mikhual chan kan chang thei mai dawn a ni.

Chimrala awm tawh hnamte atangin zirlai i zir ang u
Khawvelah hian hnam tam tak, an hruaitute an fimkhur tawk lohna avanga hnam boral ni ta, anmahni ram ni thina mikhual ang maia awm ta an tarn mai a. Chung zinga tlem te chu lo tarlang ila

1 . Tripura - Tripura ram hi tunhma chuan Deb Burman-hote lalram a ni thin a.
Amaherawhchu an lalte chuan an hnam bik humhalhna chang hre lova, nawmsip bawl leh sum leh paia intuak ngahna lam hawi zawng ngawta ram an kalpui avangin zawi zawiin an thenawma hnam lian zawk Bengali-te chuan an chimpil zo ta a.Tunah chuan anmahni ramah hnam tlem zawk leh zehral niin, mikhual nihna dinhmun an chang ta a ni.

2. Cachari-ho- Kan ram thenawm mai Assam state-a Cachari-hote pawh khu tunhmaa East Pakistan ni thin, tuna Bangladesh lo ni ta atanga Bengali-Mosolman lo pemlutten zawi zawia nekchepin tunah chuan nghet takin an thut hnan hmiah tawh a. North Cachar Hill-a Haflong tlangram bul thut velah an thamral zota.

3. Red Indians- America ram luahlumtu hmasa Red Indians-te chu Europe atanga pemlut Saphoten an ramte luahlanin an chimral der tawh a. An hnam an mang loh nan a bika khungkhawmna hmun bik (Reservation)' ahte chauh hmuh tur an awm tawh a. USA-a State 50 awm zingah khuan an hming chawia vuah/ state pakhat hming pawh a awm lo hial a ni.

4. Maoti-ho leh Aborigines-ho: Australia ram lo luahtu hmasa mihanghote chu tunah chuan Mingohoten an chimpil zo tawh a. An ram hmun kilkhawr leh chhengchhe laiahte rethei takin tleme te chauh hmuh tur an awm tawh a. An ram chhunga mipui 100-a paklhat pawh an tling tawh lo.

Inchimralna hmanruate
Hnam inchimralna hi vawi leh khata thil thleng thut a ni lova, zawi zawia kum engemaw zat hnua lo thleng thin a ni. Inchimralna hmanraw lian deuh deuhte chu -

1. Mihring hmanga Inchimralna- Population Assimilation : Hnam tam zawkte leh hnam tlem zawkte ram insi renga an awm a, hnam tam zawkten hnam tlem zawkte chu an tam zawkna hmangin an chimral ta thin a ni.

2. Nundanphunga Inchimralna -Cultural Assimilation : Hnam fing leh changkang tawh zawkten hnam hnufual leh la changkang lo zawkte an hnam nundan phung, chindan leh sakhuana thlengapawlhdal vek khawpa an chimral an awm leh a.

3. Changkan zawkin changkang lote an chimralna - Economic Assimilation : Khawsakna leh sum leh paia lo changkang tawh zawk hnamten, la changkang lo zawkte chu an changkang loh leh an hniam zawknate denchhena an hnuaia kun khawpa an awpna avangin inchimralna a awm leh a.

4. Indonaa Inhnehna avanga Inchimralna -Political Assimilation - Indonaah a hnehtu zawkin an hnehate chu che chhuak thei tawh lo tur khawpa an awp zuia, an thuhnuaia kun tura an awp hlenna avanga inchimralna a awm leh bawk a.

Heng inchimralna hmanruate hi a rualin an thawk vek kher lova, mahse a pakhat chauh pawh hi an hlauhawm em em vek a. A chhan chu, vawikhat chimrala awm tawh chuan dam chhuah lehna kawng zawn chu thil harsa tak a nih thin vang a ni.

Kan kan pi leh pute leh tunhnaiah thangthar Mizo hnam pasalthaten theihpatawp chhuaha thisen leh nunna tam tak senga Mizoram hi chhan an lo tum tawh hnuah, hneh lotu zawka kan tan chhoh tak zel avangin, khawvel insiksawi danglam karah nawrluh (historical compulsion) tela awmin, tal chhuak thei tawh lovin, Mizote chu Political Assimilation hmangin tuk daih kan ni tawh a.

A chunga pathum dangte hmang hian Mizote chu chimral mai theih dinhmunah kan awm mek bawk a. Hengte erawh hi chu kan duhthlannaah a innghat thung a ni.

Kan chhehvela Hnam dangte inchimralna hlauvin an buai
Kan chhehvela state dang Assam, Manipur leh Nagaland te chu an state chhunga ramdangmi lo lut rute lo dan leh khuahkhirh kawngah an ram hruaitu Politician-te an fimkhur tawk loh avang leh an thanharh tlai avangin buaina nasa tak an tawng mek a,Ram leilungfa lungawi lo tihngaihna dang hre tawh lo tam takte chuan hel pawl chi hrang hrang te dinin, ralthuam chelekin, an ram chhungah inthahna leh buaina rapthlak tak tak an thlentir reng a.
North-East-a State lian ber Assam rama Bangladesh ram hrul, ramdangmi lo lut rute awm tam zuaina bik hmunahte phei cnuan, ramdangmiten ram leilung hmun tam takah an hneh tawh a. Heng mite hian Party hran Assam United Democratic Front (AUDF) dinin, Assam state inthlan 2006-a neiah pawh khan MLA 10 lai an nei thei tawh a. Kumina MP thlannaah pawh khan an hoptupa ber Ajmal Barrauddin phei chu Lok Sabha MP-ah thlantlin a ni nghe nghe a ni.

North-East-a kan khawpui lian ber, khawvel kawtchhuah bera kan neih ve Guwahati khawpuiah ngawt pawh khuan ramdangmi 2,00.000 aia tam daih an awm tawh a. Imphal khawpuiah khian ram pawn mi 90,000 lai an awm a Shillong khawpui, Scotland of the East ah pawh khuan sumdawnna 80% chu hnamdang kutah a awm tawh a. An hnam chimrala an awm mek avangin an tihngaihna hre tawh lovin hel pawlte hial pawh an din ve ta a ni.

Inchimralna kawnga Mizote kan vanneihna
Inchimralna kawnga Mizote kan vanneihna em em chu tlangram hmun, hnamdangte tan pawha tlawh pawh harsa tak mai hmuna kan awm hi a ni.

Kan pi leh pute khan Burma phaizawl ram thate kalpelin, Tripura leh Assam phaizawl ram tha zawkte pawh duh lovin, tuna kan chenna Mizoram ngei mai hi an tuchhuan lo piang zel turte thlenga him taka kan inbelbel theihna tur hmun awm chhun nia ngaiin, ngaihtuahna fing tak hmangin he ram hi minlo humhalh sak a.

Burma phaizawlahte khian hnamdang lian zawkte karah lo inzep vein emaw Cachar leh Tripura phaizawlahte khuan hnamdang karah lo inzep ve ta emaw ni selang chuan, hnam hlawm lian tak MIZO tia vuah tur te, ram bik neia MIZORAM tia vuah tur te, sakhua atan pawh KRISTiAN nih lungrual taka thlang vek thei hnam hi he khawvelah hian a lo ding chhuak miah lovang. Heimi kawngah hian tunlai thangtharte hian kan pi leh pute chungah lawmthu sawi kan ba nasa hle a ni

Kan vanneihna dang pakhat leh chu mahnia inrorelna Independence kan sual chhuah theih tak loh rau rau si ah chuan, khawvela sawrkar tha leh ngilnei ber mai, kan hnam bik inhumhalh theihna dan pawh tha tak min petu, sakhaw tinte zalen taka awm tlan theihna. Democracy ram dik tak INDIA SAWRKAR kan bel hi a ni.

Khawvel pumati India thawm a na
India ram hi ram ropui leh chak tak, kum sang tam tak kal tawh atanga hnam fig leh changkang hmasa an ni a. Mihring tam lamah pawh khawvela pahnihna mi 1,147,995.898 lai awmna a ni a. Sumdawnna lamah lah an changkangin khawvel hmun tinah an insem darh nasa em em a, lei vang an dap a ni ngawt mai a.

Fiji ramah chuan mipui 100-a 49 chu India mi an ni a. Sawkar lu ber President leh Prime Minister nihna pawh he ramah hian an chang thei hial tawh a ni.

Qatar ramah 21%, Malayasia ramah 9%, Kuwait-ah 9%. Singapore-ah 7%, Burma-ah 5% an awm a.

Khawvela ram changkang ber US A-ah ngawt pawh khuan India-mi (NRI) 2,000.000 lai awmin, Governor, Senator leh MP ah te hial pawh an awm hial a. Economics lamah pawh USA-a India mi awmte chu sawrkar innghahna bulpui ber pakhat an tling pha a ni

Khawvela ram changkang dang Canada, Australia, England, South Africa leh Russia ramte thlengin India mite chu an inzatpharh nasa em em a. Australia-ah ngawt pawh India mi (NRI) 2,00,000 leh lehkha zir 90,000 lai an awm a. Australia mipuiten hnawk an tih khawpa tam an awm a ni.

Khawvela mi hausa ber pawh India mi niin, khawvel pum huapa hausa tawntaw thlan
chhuah zingah pawh India mi Mittal, Ambani. Bkla, Tata, Prernji etc.,te chu a sang ber ber nihna hauh pha an ni.

India sawrkar hian Diplomacy athiamin, khawvel sawrkar chak leh thiltithei Nuclear Power pawh nei ram, Sawrkar ngialnghet tak nei reng, Economic lamah lah ram thang chak berte zinga mi, khawvel ramdang tam tak Economics lama an tlakhniam mek lai pawha hmalam pana chak taka kal chho thei a ni.

India ram leh India hnam hi ropui tak, tuifinriat ral hla takah pawh an dip na em em an ni a. lndia nen hian inngheng maia awm pawh ni lovin, a chhunga awm kan ni tih hrereng ila. Chuvangin keimahni leh keimahni kan inven thiam hle loh chuan, zawi zawiin HNAM RAL - CHIMRAL HNAM kan ni mai ang tih a hlauhawm em em a, fimkhur taka kan awm a ngai a ni.

Sairang thleng Rel kal tir MFC Party-in kan duh lohna chhan
MFC party-in Mizoram hmasawnna tura hrnalakna hmasa tur paruk kan thlanchhuah (Six Basic Needs tia kan vuah) te zingah, 'Ram chhung inkalpawhna lamlian, tui kawng, rel kawng, thlawhtheihna tumhmun te ngaihpawimawh' tih kan telh a.

Mizoram pawh tura Rel kawng siam chungchangah phei chuan Brig.Thenphunga Sailo Ministry khan theih tawpin hma a la a. Kum 1981 khan Central Railway Minister Kedar Pande chuan Lala Ghat - Bairabi Rel kawng siam tanna turin lung a phum a, kum 1982 atangin hna thawh tan a ni a. Kum 1982 khan Central Railway Minister Shri Chani Khan Choudhry khan Lala Ghat - Vairengte Rel kawng siam remtihna a pe bawk a.

Amaherawhchu PC Party chuan, Assam nena kan inrina bul khaw pawimawh tak pahnih Bairabi leh Vairengte thleng Rel kawnga pawh tir tura theih tawp chhuaha a beih laiin, Mizoram ram chhung laili pawh tura Rel kawng sial erawh chu englai mahin tha a ti ngai lova, a duh ngai bawk hek lo. A chhan chu :

1. Mizoram hi kawng tam takah kan la changkan tawk loh avangin, tun ang dinhmunah hi chuan kan hnam hi humhalhfe a la ngai a. Ram laili thlenga Rel a lo luh chuan Ram pawn lam atanga hnamdangte zalen taka an rawn luh theihna kawng haihawn sakna lian takpakhat a nih theih dawn avangin tha kan ti lo a ni.

2. Mizorama hnamdang lo lu turte khuahkhirhna dan - Inner Line Permit System (1LP) tha tak kan neih mek kenkawhna kawngah harsatna a thlen thei dawna kan hriat avangin.

3. Lala Ghat - Bairabi Rel kawng awmsa Rel kawng lian Meter Gauge-a tihlen leh Lala Ghat - Vairengte Rel kawng siam a nih bawk chuan, phai lam atanga Mizoram laili-a bungraw phurh luhna kawng atan chuan lamlian kawng pangngai hi tha tawkah kan ngai.

4. Mizorama hmun hrang hrangte pawh turin Road Network tha tak buatsaihfel vek a ni tawh a. Hengte hi National Highway leh State Highway thuneituten chak taka an bawh zui phawt chuan rei lo teah kawng tha tak tak kan nei dawn a. Hengte hmanga Motor Transport tihchangtlun hi tuna kan dinhmunah chuan la tha tawk hle turah kan ngai.

5. Bairabi Hydel Project hi paw is a a awm veleha khuah theih mai tura Clearance zawng zawng lakfel vek tawh awm chhun a ni a. Tuna Sairang thlenga Rel kawng lo siam chu Tuikhuah neihna daltu a nih theih dawn avangin tha kan ti lo bawk.

6. Hmasawnna ngawr ngawr aia Ram leh Hnam humhalh hi thiil pawimawh hmasa zawk tur nia kan ngaih avangin.

Mizoram hi India ram State-te zinga pachhe ber leh hmasawnna kawng hrang hranga bul tan ve chauh kan ni a. Kan ram leh hnamin kan la zawh rih loh tur, kan tana thatna aia chhiatna thlen theitu tur a nih dawn phawt chuan hmasawnna tawktarha kan rama thil thar lakluh tur engpawh huaisen takin i hnawl ngam zawk ang u.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment