¢ Dr Sawma Sailo, Zotlang
Psalm 127:3-ah chuan, "Ngai teh, Fanaute hi Lalpa laka kan rochan a ni a, rila rah hi a lawmman hlu tak min pek a ni" tih a ni. Helai thu kalh nge:- II Korinth 7:7-ah, Paula, Lal Isua entawn tur leh amah entawn tura inngai khawpa awm chuan: "Mi zawng zawng keimah ang tak hian (Nuipui nei lo Fa nei lo hian ) awm vek sela, ka duh a ni" a ti tawp thung. Psalm hla phuah lai hi BC 1000 - 700 inkar ni ta sela, Paula hunah chuan AD 40 - 100 vel a lo ni tawh a. Mi an tam tawh lutuk a, Population lamah thahnem a ngai lo em ni ang le a tih theih hial awm e.
Khawvel siam zawh hlim, mihring pakhat chauh Adama a awm lai khan a kawppui Evi a siamsak a. inthlah pung turin thu a pe a ni. Mi 2 (Pahnih) nupa tuak khat chauh siamtu khan CHHANG ZING turin a ti lo em ni ang aw, kum 900 vel lai an dam chhung khan, an fate chu - Kaina leh Abela - Setha leh a unaute Pathum te bakah fa dang an nei leh a - tih a ni. Kum average a lak chuan - kum 100 zelah 1 piang ang an nih hmel tlat a ni!
"Fanaute" tih hian la pianglo sawina aiin "an hrin tawh sa" HLUTZIA leh fa neih hi Pathian remruat a nih thu a ti lang zawk lo maw? Vawkpui tha hnute 14 nei hian vawikhat hrinah note 14 a hring thei, kum khatah vawi hnih lai a nei thei. Thil pung vak vak chi - thi leh mai mai rannung - tho, thosi, sazu, ui leh ar te hian vawikhatah no tam tak an nei thin. Nunna sang ber neitu Pathian chuan FAPA Pakhat chiah a nei a ni. Ama nunna tawmpuitu mihringte hi min siam dan phungah chuan, kum 18-20-ah hmeichhiain fa nei ta sela - fa neih theih loh hun, thi hul (Menopause) chu kum 43 - 50 vel ni ta sela. Kan in-control dan a zirin fa neih theih hun hi kum 30 vel ang a ni vel ang. Kum 30 chhungin kum tinin nei sela, fa 30 zet nu pakhatin a nei dawn a nih chu. Kristian kan pung chak hle lo ang maw? Kohhran Upa lo chuan nupui Mosolman angin 4-5 te nei ta ila!
Misual tam tak an lo awm a, tuiletin Pathian in a ti hlum phiar mai a. Bul tan nan Nova te chhung mi 8, nupa tuak 4 chauhin bul zuk tan leh pek a! Pathian "Process" - remruat dan hi a va mak ang reng e. Tin, Israel fate Aigupta ramah mi 80 vel a hruai thla a. kum 420 chhungin mi maktaduai-ah a pun tir a. Mahse, Aigupta-a piang mi 2 chauh Joshua leh Kaleba te lo chu a ti hlum vek lawi si te hi. Kel ek tam, ama thuawih tha duh lo chu a ngaisang lo tlat niin a lang!
Israel fate hi an tlem a, hmelma an hlauhin Pathian an au a, an be chul mai a ni. An tam deuh chuan an chapo a, AD 30 vel phei kha chuan, TAM an inti khawp a, an CHAPO a, Jerusalem Temple a tha si a, Lal Isua pawh hnawk an ti a, an er a, an khengbet tawp mai a ni. Roman Kristian pawh an tam a, Bible aiin Kohhran an dah Lal daih hnuah Protestant a lo piang mai a ni.
Hmanlaiin Sinar phaizawlah an pung chiam a, khawpui an din a, Van Pathian an cho a, an lo chapo a, tawng hrang hrang a lo pian phah a ni. Tam vak vak hian ropuina te, thiltihtheihna te a rawn hring a, chapona a lo piang a, Pathian nen an lo inmihran duh zek a ni. Engnge tam kan duhna leh thahnem kan ngaihna chhan hi le? Lal Isua an phiar lai a, Puithiam Lal rawtna chu (Israel fate tan chuan that hmel tak a ni) "Mi zawng zawng thih aiin mi pakhat thih a tha" tih a ni. Rome hoin Juda ho an that ang a, an awp a, an tam hneh ang a, an "Assimilate" chim ral mai ang tih hlauhna avangin he thu hmang hian Lal Isua an phiar ta ni. (Johana bung 11:17 thu a ni e)
Nau tih tlak thu : Nau piang tur, pai tawh chu tih tlak hi a Bible thu lo tawp thung a ni. MTP Act 1975/1974 - India dan hi kristian ten (Digest) pawmzam harsatna lai chu a tam mai. Mahse kan thiamna leh finna avanga chhangkhat thung hi chu - a pawina awmin a lang lo a ni.
Pianpun / Fa ngah/ chhangzin thu hi chu mimal duh danah a innghat a. Sorkar laipui policy anga kal chu a tha zawk a ni ang. Family Planning Programme anga fa nei chhangkhat te hian, inchhir aiin nu an lawm zel. A practical-a tha hi chu, a chhe zawka thlak tura inzirtir aiin, sawi loh mai a tha. Kan hlawhchham sa dawn ngei ngei a ni. Pi Pu te thu sawi thin “Pianglo ngaiin kan tap lo” an tih thin chu a la dik zel a ni.
Hriattur pawimawh chu phai-ah eizawn a awl a, buh, chaw leilet-ah hmuh a awl. Thingtlang Mizoramah chuan, kumkhat lo neih tawhna chu lei a da a. kum 10 hnu-ah lo atan a ram kha a tlak (Tui leh) chauh a ni. Mi 10 ei tur thar nan lo tin 3 hmun a ngai. Phai-ah chuan kum 1-ah leilet vawi 2 buh a thar thin, chumai bakah leilet pangngai hi kum za tel hman pawhin lei hi a da mai mai lo a ni, Mizoramah erawh Kum 10 chhungin tin 30 hmuna zau ei hmuh nan ram a ngai a ni, mihring bit dan chungchangah phai ram nena intehkhin chi kan ni lo. Chuvangin, phairam mihring bit dan atanga tehin kum 20 emaw a let sawmhnihin mihring tlem a ngai tlat a ni, chuvangin Health & Family-in Family planning Programme a kalpui thin hi Mizoram leilung leh mihring tan Pathian malsawmna a lo ni tih hi ka sawi duh a ni.
Synod thupui tur chu - A piang tawh sa zingah Missionary thawn tam lam a tul a ni. Mosolman, Vai Hindu ho hi, Lal Isuan Mizote a hmangaih ang bawkin a hmangaih ve a ni. Chu thu chu mangnghilh luia Kristian Mizoten fa tam tak i nei ang u tih hi zawng, kan inawih sak dawn lo chiang em a sin! Missionary-a kal hreh vanga kawng dang hreuh i ching lo ang u. Hetiang ai chuan kan Pastor rualte hian ramthim lama kal te hi inziritir hi a tha zawk a ni.
No comments:
Post a Comment