Tuesday, May 26, 2009

A ruh no no chhuakah

1991-ah khan Mizoram chuan NE Sports Festival a thleng a, boxing chu Mission Vengthlanga Contact Sports Centre-ah khelh a ni. Khami tum khan boxing-ah en man an khawn ngam daih tawh. Vawiin thlengin Mizo zingah hian infiamna lamah football, boxing leh Mizo inchai (palian) te bak en man lak ngamna a awm lo. Mahse, a ruh no no an chhuah thinna game - boxing chu a ruh a no deuh nge, mipui a kokhawm zo ta tlat lo. Hun engemaw chen a ni ta.

1990 November-ah Mizo tlangval Zoramthanga chu MRF World Cup-ah pathumna a ni a, chu'ng lai chuan Zofate zingah boxing thawm a ring thei hle.

Zoramthanga bakah boxer dang - Ngaihawma Ngente, Ramhluna Ngente, Ngurvunga, Lianthuama, Lawmkima, Chawimawia, Vanlalsawma leh midangte chu mipa naupangte 'star' an ni a, media lamin tualchhung infiamna lam an puanzar chuai chuai hma ni mah se, Mizo boxer-te hming a thang thin a nih kha.

1985-ah khan India sorkar chuan SAI (Sports Authority of India) hnuaiah Special Area Games Scheme a kalpui tan a, chu scheme hnuaiah chuan Dr Sarangapani, sports scientist leh a nupui anthropologist te chu Mizoramah an rawn tir a nih kha. Anni nupa hian contact sports (taksa innawkna lam) chu Mizote tih chi-ah ngaiin rawtna an thlen a, 1989-ah SAI contact sports lamah Aizawlah bul an rawn tan ta a ni. Boxing leh judo-ah an tan a, 1990 atangin boxing coach tha tak MK Rai chuan Aizawl a thutchilh ta.

MK Rai-a hnuaiah Mizo naupangte'n boxing an zir ta a, 1990-ah Russian coach Anatoli Volkov-a'n rawn hrualin, 1991-ah Cuban coach IB Fernandez a'n a rawn hrual bawk.

1981-ah khan Senior National Boxing Championship-ah Mizo boxer te an kal ve a, chu chu Mizoram aiawha Miz boxer-te an fehchhuah hmasak tum a ni. Chumi tuma boxer R Biakliana chuan NIS (Patial) hnuaiah boxing coach a zir zui a, ani lo chhuah hnuah Mizo naupangte'n coach pangngai hnuaiah boxing an zir ta.

1985-ah khan R Biakliana hian Sub-Junior National Boxing Championship-ah Mizo naupang a hruai a, hei hi India Amateur Boxing Federation hnuaia MABA an inziahluh (affialiate) hnua Mizo boxer te fehchhuah hmasak tum a ni. Kha kha Mizo boxer te'n mumal taka coaching an dawn hmasak tum a ni bawk awm e.

Chumi tum chuan Lalchawimawia leh Lalsiamliana te'n gold an la a, chu'ng laia R Biakliana hrualte chu boxer lar an ni zui deuh vek tiin a sawi theih ang. Boxing lama 'generation' hmasa ti te pawhin an sawi theih ang.

Anniho hnu-ah hian SAI naupangho, MK Rai-a hrualte an rawn chhuak a, Rosema Colney, Zothanmawia, Lalnuntluanga, Lalthangliana, Robert, Lalneihtluanga, Jonathan, J Lalrammawia leh midangte chu sub junior level atanga India ram hriat hlawh an ni.

Mahse, anniho hnu-ah hian Mizo boxer-te thawm a ring ta vak lo, Jenny thawm tih loh chu.

MABA chuan inelna hrang hrang an han huaihawt thin a, mahse, an thawm a ring tak tak thei tawh lo. Generation hmasa leh a dawttute hun lai kha chuan Lammual chu sawi loh, Mission Vengthlanga Contact Sports Centre-ah pawh mipui an innek luih luih thin. Tunah erawh thil a dang ta.

Boxing coach, MABA secretary general ni bawk R Biakliana chuan India ram state dangin hma an sawn chak lutuk vangin Mizoram dinhmun a hniam ta niin a hria a, Mizoram boxing chu hun laklawhah a ngai.

1985-a Sub Junior National Championship-ah Mizo naupang an fehchhuah dawn khan ani hnuaiah hian mumal takin an inzir a, chu chu naupang level-ah chuan India ramah a hmasa pawl an ni. Chu'ng mite chu an lo thanglian a, national level-ah pawha boxer hriat hlawh tak tak an ni zui a, Mizoram dinhmun chu a sang hle. State dangin hma an rawn sawn a, chutih laiin Mizoram boxing chuan mipui a lo huikhawm zo ta si lo, chu hun laklawhah chuan Zoram boxing hi a ding rih tih chu a ngaihdan a ni.

Tunah chuan LPS Pro-Fight zarah Mizoram boxing chuan mipui a hip leh ta a, R Biakliana chu a ngaih a tha rih.

Boxer hmingthang thin Ngaihawma Ngente chuan: "A pawimawh chu mipuiin boxing an tuipui em tih hi a ni a, hei, kan hriat angin Pro-Fight vangin mipuiin boxing an tuipui mek a, hetiang an ngaihtuah chhuak hi LPS ka fak a, an chungah ka lawm bawk. Mipuiin an tuipui phawt chuan hma kan sawn ang tih ka ring," tiin a ngaihdan Zozam Weekly a hrilh.

"Mipui hi kan boxing hian a kokhawm zo tawh lo tih hi zep tur pawh a awm lo, football hian min luahlan deuh bawk niin ka hria. Engpawhnise, a chhan han sawi fak tur chu ka hre lo a, mahse, boxing boruak hi chu a dai khawp mai. Tin, kan tlahniam ve hrim hrim pawh a tih theih ang. Tunah chuan LPS Pro-Fight hian entu a ngah a, mipuiin hman ang khan boxing an tuipui leh ngei ang tih a rinawm," a ti bawk.

"Boxer tha tak tak kan nei a, taima taka bei tang tang peih te pawh kan nei. Mahse, boxing hi mipui rilru-ah a tla na tawh tlat lo. Hei tak hi tuna kan harsatna chu a ni. Boxer ringawtin amahin a bei thei lo a, MABA ringawtin amahin a kalpui thei bawk lo a, eng game-ah pawh mipui an pawimawh. Kan boxing hian mipui a chan a, tunah a hmu let leh dawn niin ka hria," tiin national champion te pawh lo ni tawh thin Ngaihawma Ngente chuan a sawi.

LPS Pro-Fight-ah hian boxer tha tak tak, an tam tia sawiin, boxing la khel ngai lo zingah pawh tha tak tak an tam niin a sawi a, "Han inzir deuh se boxer tha ni thei tur an awm nualin ka hria. Boxing-ah hian talent kan nei a, tun tumah hian talent inphum kan haichhuak niin ka hria," a ti bawk.

Ngaihawma Ngente te 'generation'-a mi T Lalthlengliana pawhin mipuiin boxing an tuipui leh dawn nia a hriat thu leh Mizoramin boxing-ah hma a sawn phah ngei a beisei thu a sawi.

"Mipuiin an hlut hi a hlu a, Mizoram boxing tan hei hi a pawimawh. Chu aia pawha ropui ka tih chu naupangin boxing an lo en ve hi a ni. Hetia boxing an en hian an tui ang a, boxer nih chak te an pung ang tih ka ring," tiin Zozam Weekly a hrilh.

"MABA chu a kal ngaiin a kal reng a, boxer te paw'n theihtawp an chhuah reng a, mahse, mipui kan nei lo hi kan tuar a ni. Tunah chuan mipuiin boxing an tui leh dawn niin a lang," a ti bawk.

MABA hruaitu pakhat Suakchhinga chuan: "Mizo boxer-te dinhmun hi ngaihtuah a ngai. LPS Pro-Fight-ah engatinge miin champion nih an chak? Pawisa fai an inchuh a, hmingthan an hmabak bawk a, theihtawp chhuaha beih tur a awm a ni. Kan boxer te hi boxing-in eng nge a pek tih hi chhut tham a awm asin," tiin a ngaihdan a sawi.

"Mizo boxer te hi chhungkaw harsa tak atanga lo kalte an ni fur a, an tan tih tak zeta boxing khelh te hi a har lutuk. Police-ah te hian lo la ve se chu tun aiin hma kan sawn ang. MR-in peon-ah te tal hian kan boxer te hi kan sorkar hian la ve se chu, sum tlem a zawng tal an nei ve chuan mahni induatna tur te, bus fare te an nei ve ang a, hma kan sawn ang. India ram state dangin chak takin hma an sawn a, an boxer te dinhmun en chuan hma hi sawn lo ziazang an ni lo a nia," a ti bawk.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment