Inngaihtuah chian kan ngai hlawm

¢ Tuikhuahthanga

Kum chanve kan chuang awrh a. Rin loh tak tak buaina kan tawng tam ta riau mai. Technical entrance exam-ah kan buai a, chutih laiin Mizoram University lamah zirtirtu lak buaiin kan buai leh a. A ram pum nghawng thil hlir mai a lo ni a. Tu berin nge mawh phur ang tih pawh hriatthiam har khawpin thil a chingchivet a ni ber mai a. University chungchangte phei hi chu ngaihtuah nawn fo ngai chi a ni hmel khawp mai. Mawlmang taka ngaihdan han auchhuahpui ve vak vak chi pawh a nih hmel meuh loh a. Kan mithiamte’n eng ngaihdan nge an neih tih hi chanchinbu lamah a lang tam lo riau mai a. Mi ramah te hian hetiang buaina hi eng angin nge an lo hmachhawn thin tih te hi hriat a chakawm alawm le. Engatinge kan mithiamte hi an ngawih reng? Tun ang hun hi a ni dawn lo’m ni ram tana ngaihdan an sawi hun chu.

Sawi duh chin leh chin loh neih lutuk pawh hi mifing ber nihnaah kei ka ngai lem lo a. Ram kalphungah ngaihdan kan nei a, kan ngaihdan chu thaa kan hriat chuan kan sawiin kan ziak mai tur ni pawhin ka hria. Tute emaw mitmei ven lutuk pawh hi ram tan a tha ber fo lo a nia. Kan ngaihdan a lo dik hlel deuh a nih pawhin mi ngaihdan tha zawk chu pawm leh mai pawh a tha. Ngaihdan sawi duh si lova kil khata phun phun hi ram tana mitha nihna pawh a ni ber lem lo.

Tunlai boruak han sawi takah chuan buaina hrang hrang karah rin loh deuh maiin Tlabung leh Lunglei lamah kan zirlai pawl lian ber leh kan political party lian ber Congress chu an lo inchemhar tih thawm a lo awm a. Buai lo tura kan duh viau laiin ‘buai suh u’ tih ngawt chi lah a ni der si lo. Rilru an tibuai khawp mai. Media lamah thiam chan an inchuh a. Anmahni ngaihdanah chuan an thiam zawk ve ve a. An khingpuite ngaihdanah chuan an thiam lo ve ve a. Mipui lam ngaihdan a hriat loh a, hunin a la rawn hril ang chu tih mai chi a ni.

Thil thleng a lo awm hian ngaihdan sawichhuah hi a chakawm ve thin. Ka lo hmuh dan chuan a tirah Congress party hi kut tuar zawk leh thiam chang zawk awm tak an ni a. Mahse, thinrim dan an thiam lo a, an rap pelh ve leh ta a ni maiin a lang a. An thiam ta bik chiah lo a ni. Mizoram mai ni lovin India ram pum huap party lian Congress hi an zau a, an ngaihtuahna pawh a fing an ti thin a. Mipui rilru pawh an hria a, sorkarna han siam dan pawh an thiam viau mai. Mahse, hetiang an nih lai hian rin loh deuh maiin an party worker-te an ‘control’ loh avanga hmingchhiatna hi an tawng ta zauh zauh a. Party tenau thalai tih awm tawk lek lek an ti leh kauh thin. Party mi leh sa kut inthlaksak te hi chu a na ang tih chu hai rual a ni lo a. Mahse, dan hmanga thiam taka dan bawhchhetute an hrem tir dawn emaw tih laiin lukhum parh khum thin tih awm tawk lek an ti ve leh mai thin a. Anmahni kut zala dan lekkawh an tumna chuan kan ngaihsan tur angin min ngaihsan tir lo leh thin. An inngaihtuah chian a ngai ve khawp mai.

Tin, kan zirlai pawlte pawh hi an inenchian a tul. He khawvel hmasawnna chak takah hian kan thalaite pawh an changkang tawh a, hmasawnna lo kal hi man phak loh pawh an nei ta bik love tiin kan chhuang em em a. Chutih laiin kalphung hlui thlak hleih theih loh an nei fo. Thil tha ti nia inhriat avanga thuneihna (authority) chu an kuta awm ta mai nia inhriatna hi an nei leh thin. Ram leh hnam tan hian thil tha kan ti a nih pawhin dan chungah tumah kan leng lo a. Dan hnuaiah kan awm vek a. Chu chu democracy nawmna leh khawvelin an ngaihhlut em emna pawh hi a ni. Human rights kan tih pawh hi democracy ramah lo chuan a awm tak tak thei lo a ni ber a. Keini ramah pawh kan zirlai pawlte leh mi changkang te’n human rights an sawi uar em em a. Mipui zalenna pawh a sang kan ti a. Mahse, human rights bawhchhiatna nia lang, tute emaw chunga kut inthlak hi zirlai changkangte atang hian a thleng fo mai a. Kan duhzawng anga mi an awm loh vanga invuak leh ringawt mai thinte hi a changkang lo a. Pawisa chuti zat rawn thawh rawh tia an rawn thawh loh avanga mahni office-a koha invuak leh ringawt thin pawh hi human rights bawhchhiatna tho a ni tih kan hriat a tha a. Human rights kan sawi hian Mizo human rights emaw, sap human rights emaw, Bengali human rights emaw ringawt a ni lo a, human zawng zawng rights a ni an sawi thin chu. Mahni duhna china reh bun ngawt chi a ni lo.

Kan changkanna hian kil tin huapin kan ngaihtuahna hi i tihmasawn ang u. Chuti lo zawng, changkang kan intih viau lai hian kan hnung lamah miin min nuihzat palh ang a. Hnam tana thil tha ti emaw kan intih lai hian kan hnam hi mi nuihzatah kan siam palh hlauh dang ang e.

Related Posts :