Monday, March 1, 2010

Cheraw Chheiraw, Cheraw Kan Hralh Dawn!

¢ Lalremruata Renthlei

Cheng nuai 50 senral tura ruahman a ni a, 'Bamboo Dance' hmanga World Record siamnan nuai 50 sihchhuah a ni. Thenkhat ngaihdanah chuan cheng nuai 50 chu Cheraw hralhna man tur a ni!

World Record-a pawmtu tur- Guinness World Records thuneitute chu London khawpui an chhuahsan atang chiahin an kal man leh thlen man, ei leh in zawng zawng tumsak an ngai dawn.

An tih tur zawng chu thla an la ang a, an haw thlak hnuah Bamboo Dance-ah Mizoram-in World Record an siam tih a ni.

World Record siamnan he state pachhia, intodelh lo tak mai hian cheng nuai 50 vel a seng ang a, Cheraw kan zira thalaite hun paihral nen phei chuan thenkhat ngaihdanah chuan uihawm tham tak a ni. Cheraw bu 714 vel awm thei tura ngaih a nih thu art&culture deptt. lam chuan an sawi.

Cheraw kana World Record siam tum a ni lo. Bamboo Dance-in a ni World Record siam tum a nih zawk ni.

Mizoram sorkar hnuaia Art&Culture Deptt. chu a hmalatu an ni a, phungbawmah YMA sawmin, veng hrang hrangah Bamboo Dance an zir tluk tluk mai.

Bamboo Dance-a World Record siam nan hian, a hun atan Mizo kut pawimawh Chapchar Kut hmanna chu ruahman a ni.

Cheraw chu Mizo hnam lam lar tak a ni a, hnam dang, a bikin vaihovin mau hmanga lam a nih vangin 'Bamboo Dance' tiin an sawi thin.

Bamboo Dance-a World Record siam tumtute chuan Mizo lam mawi tak Cheraw lam dan ang chiah chiah an hmang dawn tih chu mi tam tak ngaihdan a ni. Bamboo Dance hi engtik laia chin nge a nih a, khawi ram leh hnamin nge ching tih erawh sawi a la ni lo.

World Record siam duh vang hrim hrimin Cheraw chu Bamboo Dance hming puttir a ni ta tia ngai an awm.

Cheraw hmang chuan kum tin deuh thaw Lammual-ah World Record siam ziah a ni a, a chhan chu Cheraw nei ve dang he khawvel ram zauah hian an awm lo tiin mi thenkhat chuan an sawi.

Mizo hnam lam chhuanvawr a ni a, mi pawimawh lo kalte pawh lo entir an ni deuh zel. Vaihovin Bamboo Dance tiin sawi mah se Bamboo Dance tih chu Cheraw tihna a ni lo tih chu mi tam tak ngaihdan ni mah se sorkar berin a pawm thung.

Khawvel hriatah Cheraw chu pholan a ni tawhsa reng a, Guinness World Record-a pholan a nih hnuah phei chuan tute pawhin Cheraw mawi taka Mizote'na an kan thin chu Bamboo Dance tia koh a ni kumkhua tawh mai thei. Bamboo Dance a ni lo ti eng ang mah ila hnam dangte'na an hriat dan a nih tawh dawn miau avangin sawifiahin awmzia a nei teh chiam lo ang.

Mizoram sorkar hnuaia Art&Culture meuhin Bamboo Dance tia a pawm tlat tawh avangin Mizote'na Cheraw tia chhuang taka kan kan thin chu khawvel chuan Bamboo Dance tiin a hre dawn ta a ni.

Historian lar B Lalthangliana chuan, “Hmanlai atangin Cheraw hi pi leh pute'n an lo kan thin tawh a. Lai lam chuan ‘Rawkhathlak’ vuahin raicheha thite thlarau thlah nan leh hmun thenkhatah chuan buh za aih nan te an kan thin a. Mara-te chuan lal emaw, mi khawsa thei deuh emaw te an thihna sial emaw, vawk emaw an talhin an kan thung a, ‘Rahkha tla’ an ti,” tiin Cheraw chungchang a ziak.

Chutiang a nih chuan mithi thlahnana kan thin a ni tih a lang. March ni 12 Chapchar Kut ni taka World Record siam duha kan kan hunah chuan Cheraw chu kan mangtha ang a, Bamboo Dance tia thlak a nih tawh dawn vangin Cheraw mangthana emaw Mizoram mangthana emaw te pawh a ni thei hial ang tih chu ngaihdan awm thei a ni!

Cheraw hi a kan dan inang chiah lo mah se hnam leh ram hrang hrangin an nei ve. Burma rama Keren te, China rama Li hnam te'n an nei a, Thailand-ah ‘Ram gratop mai’ an ti a, Cambodia-ah ‘Robam kon araek’ an ti a, Malaysia-ah ‘Magunatip’ an ti a, Vietnam-ah ‘Mua sap’ an ti a, Phillipines-ah ‘Tinikling’ an ti.

A tumah chuan Bamboo dance tiin khawvel hriata inpholar tumna avangin an hnam lam chu sap tawngin an phuah lo niin a lang.

Internet atanga hmuh theih chinah chuan cheraw/mau hmanga lâm thin reng reng hi khawchhak lam vek an ni. Helaia Zo hnahthlakte bakah hian Phillipines rammi Filipino te, Thailand rama Karen hnam te, Malaysian te, Vietnamese te, Myanmarese te leh Chinese te hian mau hmanga lam hi an nei (Heng lo pawh hi hriat hmaih a awm thei.) Cheraw kân ang tak, lâm hrang hrang neitute hi khawchhak lam vek kan ni. Khawthlang lamah chuan a awm meuh lo a tih theih. Internet lama a lan dan chuan, bamboo dance club te chu a awm ve. Mahse he'ng te pawh hi khawchhak lam atanga an châwkthlak an ni hlawm.

Mizoina cheraw kan neih hi Art and Culture department chinchhiahnaa a lan dan chuan kum zabi pakhat vela Mizote China ram Yunan Province chhehvela kan awm laia mi daih tawh kha a ni. Kan pi pute kha lo neia eizawng an ni a. An nun pum chu lo leh ram lamah an hmang tiin a sawi theih. Lo lamah buh an thar that tum phei chuan an lawm em em a, 'buhza aih' tiin a lawmna hun an hmang a, chutah chuan cheraw hi an kân thin a ni.

Cheraw hi vantlangin an kân ngai lo a, nula thlanchhuah rualin an kan thin. Buh thar lawmnana an kân bakah inneihnaah te leh intihhlimna hmunah te an kân thin bawk.

Filipino-ho chuan mau hmanga an lam chu 'Tinikling' an ti. An hnam lam zingah chuan a upa ber leh ropui bera an ngaih a ni. Hetiang taka ropuia an ngaih avang hian Phillipines National Dance an ti hial. Mizoin cheraw kan kân dan ang deuh hian mau inchherchhuan kawkawlhah an lam ve tho a ni.

Filipino tinikling hi Phillipines rama Visayan thliarkara khaw pakhat Leyte atanga rawn intan niin an sawi. Filipino-ho chuan tinikling lâm lo chhuah dan hi sawi dan chi hrang hrang an nei. Mahse, Bamboo Dance tiin thlak an tum lo a, world record siamsa an nih an hria a ni mai thei!

Khawvel-in Filipino ‘Tinikling’ chu a hriatpui a, Filipino lam an ngaihsan ber an sawi chuan Tinikling an ti mai. Mau hmanga lam ve tho a ni a, Bamboo Dance an tih chuang lo.

Tinikling bakah hian Filipino-ho hian mau hmanga lam tho Singkil pawh an nei. Singkil erawh hi chu Leano del Sur, Mindanao hmuna cheng Muslim sakhaw zuitute atanga lo zichhuak niin an sawi.

Cheraw chungchang hi MCS val Muansanga chuan a lo chhui tawh a, Lengzem chanchinbu-ah a chhuizauna a chhuah tawh nghe nghe.

Muansanga chuan, “China ramah hian Mizoin cheraw kan kân anga mau hmanga lâm hi an awm. Hainan Island, China-ah hian ‘Li’ hnam chuan tunhma atang tawhin cheraw lam hi an lo nei tawh a ni. Hainan Island 33,920 km 2 biala zau hi South China Sea a awm a ni a, China khawmualpui pangngai mainland China an tiha awm a ni lo. Li hnam hian tunhma chuan an cheraw kân hi mitthi vuinaah entirin, lusûnna entirna hmanruaah an hmang thin a ni. Lamnaa mau an hman pawh a sen kher an hmang thin. Rawng sen chu vanneihna leh sual/thlarau sual hnawtbo theiah an ngai bawk a ni. 1949-a Communist Party-in China ramah thuneihna a chan khan Beijing-ah Li hnam cheraw chu entir a ni a. Communist Party hruaitute chuan Li hnam lâm chu khawhar lâm ni tawh lovin hlimna lâm ni tawh rawh se tiin a rawt a. Communist Party rawtna zulzui hian kalpui a ni a, mipui dawnsawn dan pawh a lo danglam ta a ni. Tunhmaa lusun entirna ni thin kha hlimna entirnan an hmang ta a ni. Vawiinah phei chuan tourist hîpna hmanraw pawimawh tak pakhat a lo ni ta nghe nghe.

Phillipines thlang lamah hian mau hmanga lam chi an awm leh bawk a. Malaysia rama Sabahan hnam an ni a, Sabah state a awm an ni. Sabah hi Malaysia state lian ber dawttu a niin, Borneo thliarkar hmar lama awm a ni a. Chhim lamah East Kalimantan, Indonesia nen a inri. Kum 1963 a Federation of Malaysia a zawm hma chuan Sabah hi British crown colony a ni a, North Borneo tia hriat thin a ni. Sabah khawthlang lam hi tlâng ram a ni a, 76115km bial 2 a zau a ni. Kum 2006 a chhinchhiah dan chuan mihring 2,997,000 lai an awm. Sabahan hnam hian mau hmanga an lam hming hi Magunatip tiin an vuah a. Tun hma chuan Sabahan pasaltha te leh ral do mi Murut an tih ho chu mi lu la turin an fehchhuak thin a. Hetianga an rammu lo haw leh chu khawtlang mipuiin anmahni lo lawmin magunatip lam hi an lo buatsaih thin a ni. Magunatip hi vawiinah chuan Kwijau khawtlang, Keningau, Sabah a chengten an entir thin. Malaysia-ah chuan cultural dance lar ber dawttu an ti hial,” tiin a chhui chiannaah chuan a ziak.

Kan chhak lawk Burma leh Thailand ramah hian Karen hnam an awm a. Karen-ho hian kan cheraw ang deuh chiah chiah hi an nei ve.

Sawi tawh angin Karen-ho hi Burma leh Thailand-ah an khawsa a, engzat chiah nge an nih hriat a har hle. Sawi dan tlanglawnah chuan nuai 70 zet Burma-ah an awm a, nuai 4 dang chu Thailand-ah an awm. Sakhuanaah chuan Buddhism, Christianity leh Animism (thih hnua mihring thlarau thil dang - thing, rannung, ransa, ramsa etc.-a chan ring pawl) an awm. He hnam hi Karen tih bakah Pwa Ka Nyaw Po tia hriat an ni a; Thailand lamah chuan Kariang tia hriat an ni bawk. Karen-ho hian mau tlâwn chu lei depah a kawkalha zalhin Mizovin cheraw kan kân a kan khâwng ang chiah hian an ti ve thin a ni, a ti bawk.

Vietnamese te pawh hian mau hmanga lam hi an nei a, a hmingah Mua Sap an vuah. Vietnamese-in Mua Sap an kan chuan lukhum chhip zum, hnânga tah ni awm tak an khum thin a, an khum loh vek pawhin an keng emaw an thutna sîr velah emaw hmuh tur a awm thin. Anni hi chuan hun bik - kum thar, hun lawmawmah te an kân thin a ni.

Hnam hrang hrangin mau hmanga lam chu annei tih a chiang a, Cheraw erawh tumahin an nei ve lem lo.

Cheraw kân thin hnam hrang hrangte hi kan lam dan phung (style/step) a inang vek tihna a ni lo. Lamnaa thuam kan inbel pawh a inang lo. Mahse inang awm chu mau kan hmang a, lei depah kan khawng keuh keuh a, kan kan thin hi a ni. Kan hnam lam chhuan tak mai, cheraw ang chi hi khawchhak lamah nei ve an awm tih zawng a chiang.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment