Monday, February 1, 2010

Aizawlah Hmeichhe tan 6

Aizawl Municipal Council-ah chuan ward (bial) 19 a awm ang a, hmeichhe tan bial 6 hauh (reserved) a ni ang.

Hmeichhiate tana hauh, ward hi a nghet tur a ni lo; ward hrang hrangin an inchhawk dawn a ni. Tichuan, mipa chuan ward 13 an chuh thei ang.

January ni 22 khan UD&PA minister Zodintluanga hovin Review Committee on The Mizoram Municipal Council Act, 2007 an thukhawm a, bial awm zat tur hi tihfel a ni.

Ward awm zat tur tihfel ni mah se ward then dan tur erawh tihfel a la ni lo. Ward siamfel hi official-te kutah dah a ni a, riruat dan awm sa te enfelin official lamin an bawhzui dawn a ni.

Scheduled Castes tan pawh seat hi hauh a ni a, amaherawhchu, Aizawlah tih tham an awm loh avangin an tana seat hauh pawh an luah pha rih dawn lo thung.

Aizawl Municipal Council hian V/C 76 a huam dawn a, inthlan zawhah V/C te hi thiah zui a ni ang.

Municipal inthlan neih hun tur a la chiang lo; mahse, bial awm zat tur tihfel a nih chuan, rei lo teah bial then fel a nih beisei a ni a, chumi hnu-ah inthlan hi neih nghal mai a nih rin a ni. Thuneitu lam chuan a rang thei ang bera inthlan buatsaih an duh; April thla vel an tinzawn a, harsatna a awm a nih loh chuan kum chawhma lama inthlan hman a nih rin a ni.

Mizoram sorkar chuan Asian Development Bank (ADB) atangin dollar maktaduai 100 a puk dawn a, hei hi fel thawkhat tawh mah se, ADB hian municipal nei lo chu pawisa an puk tir thei lo a, chuvang chuan thuneitu lam chu an hmanhmawh viau a ni. Mizoram sorkar ruahmanna pawh hi ADB consultant, Lea Associates Ltd te rawtna anga kalpui a ni nghe nghe.

MLA bial 20 awmna Aizawl khawpui chu ward 19-a then a ni ang a, inthlanah V/C roll hman a ni ang. Mahni awmna roll chhungah chauh a din theih dawn a ni.

MNF-in sorkarna an chan lai khan Assembly House-ah The Mizoram Municipalities Act, 2007 an pass a, April ni 16, 2007-ah larsap-in pawmin, chu dan chu hman theih a lo ni ta a, July ni 1, 2008-ah he dan hmanga din Aizawl Municipal Council chuan office a luah tan a, amaherawhchu, office staff chauh an awm a, inthlan a la awm loh avangin elected body a la awm lo. Sorkar tharin a kalphung tur thenkhat thlakin, The Mizoram Municipalities Act, 2007 chu a amend a, India parliament dan siam zul zui tura Lea Associates Ltd te duh dan zawngin her danglam a ni ta a ni.

Sorkar tharin a her danglam dan thenkhat chu- hmeichhiate tan seat 3-ah 1 zel hauh a ni ang a, Scheduled Caste te tan seat hauh a ni bawk ang. A huam chin pawh belhin, Aizawl khawpui chhung V/C 76 a huam ang. Sorkar hmasain ward 18-a then tura a tih pawh ward 19-ah thlak a ni.

Hmeichhia leh SC te tana seat hauh chungchangah hian ngaihdan a inang lo hle a, tihfel a nih hlim khan pawl thenkhat chuan tha lo an tih thu an puang nghe nghe. Hmeichhe lam pawl erawhin lawmawm an ti a, MHIP pawhin January ni 15-ah khan thuchhuah siamin an lawm thu hi an puangzar a ni.

Chutih laiin mi thenkhat chuan hmeichhiate tana seat hauh hi tul an ti lo a, seat 6 hi tam ti an awm bawk.

"Vai ramah chuan hmeichhe tana seat hauh hi a tul mai thei. Mizoramah chuan hmeichhe dinhmun a chhe lo a, kawng tam takah mipa aiin an sang zawk emaw tih tur khawp a ni a, chuvangin hmeichhe tana seat hauh hi a tul lo. Vai rama an tih dan hi thil tha emaw kan ti leh ngawt thin a, an dinhmun leh kan dinhmun ngaihtuah phawt thin tur a ni," tiin college lecturer pakhat, a hming tarlan rem lo chuan a sawi.

"Mipa pawh, hmeichhia paw, a tling tling an tling mai tur a ni. Hmeichhia an that chuan seat awm zawng zawngah pawh an tling ang a, mipa an that leh an tling vek ang a, a tha tha an tling mai tur a ni. Vai ramah chuan hmeichhia an chep a, khawtlang nun leh sorkar kalphungah te 'voice' an nei pha lo a, Mizoramah chuan chutiang a ni lo," a ti bawk.

Politician pakhat chuan, "Hetia hmeichhe tan liau liauva seat hauh hi a risk a sang khawp mai. Mizo hmeichhe zingah politics tuichilh leh ram rorel khawla tel duh an lo tam lo viau thei. Mahse, an lo tam lo a nih pawhin seat 6 an luah khah ngei ngei a ngai a nih chuan pawh chawp viau te a ngai dawn a. Tin, political party-te chuan hmeichhia kan sawm ngei dawn a, Kohhran hmeichhe hruaitu tha deuh te, hmeichhe fel deuh te kan sawm ang a, mahse, thil danga tha deuh kha ram rorelnaah chuan a lo tha tawk lo thei. Mahse, party-te chuan kan sawm tho ang, chu chuan thil tha lo a thlen ang tih a hlauhawm," tiin a sawi.

January ni 22-a thutkhawmah pawh "hmun thuma thena hmun khat han tih khan a tam hmel loh a, 19-ah 6 han tih chuan a lo tam hle mai" tia sawi an awm tih thu dawn a ni.

Scheduled Caste-te tana seat hauh chungchangah pawh hian ngaihdan hrang hrang a awm thei. A hmalatute chuan 'Mizoramah SC an awm tak tak chuang lo a, chuvangin a him lohna a awm chuang lo' tiin an sawi. Mahse, awm lo na na na tana seat hauh chu eng nge a tulna tih zawhna a awm thei. Mizoramah Chinese an awm lo a, Chinese tan seat hauh a tul em? An awm hun atan lo hauh lawk tul ti an awm a nih chuan thuhran a ni.

Municipality hi democracy bulthut a ni a, ngaih pawimawh a hlawh hle. Aizawl Municipal Council erawh hi chu Aizawlin a mamawh vang leh democracy bulthut a nih vang hrim hrim aiin sum chawkluh nana ruahman zawk tiin a duh tan chuan a sawi theih ang.

India sorkar hnuaiah hian Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission a awm a, JNNURM tia sawi thin a ni. Ministry of Housing and Urban Poverty Alleviation hnuaia mi a ni a, khawpui thlan bikte tihhmasawnna tur a ni. Tui sem te, sanitation te, in sak that te, education, health, social security leh thil hrang hrangah JNNURM hnuaiah hian hmalak tur a ni a, mahse, 'khawpui thlan bik' atana tehfung pawimawh chu municipality a ni. Municipality awm lohna khawpuiah JNNURM hi a hman theih lo. Mizoram sorkar hian chu sum chu a awt si a, Aizawl Municipal Council a din ta tiin a sawi theih. Tin, ADB atanga sum puk turin municipality neih a ngai bawk. Chu'ng thil pahnihte chu Aizawl Municipal Council hringtu pawimawh an ni tia sawi theih a ni.

Chu'ng thil pahnihte rilrua awm ran chunga hmalakna a nih avang chuan India parliament duh dan leh state danga an tih dan te chu thuneitute rilru-ah a lian lo thei lo a, tin, ADB te consultant- Lea Associates Ltd te pawhin India rama an kalpui dan chu an hriat ber a nih avangin Mizoram tih ve dan turah an ngai thei. Chutiang velah chuan hmeichhiate tana seat hauh leh SC te tana seat hauh hi a lo chhuak ta a ni tih chu mi thenkhat ngaihdan a ni.

Aizawl Municipal Council hi Mizoram state Act hmanga din a ni a, Mizoram sorkar hian tha a tih danin a dan leh hrai, a kalphung engkim a duang thei. India parliament duh dan a zawm diak diak tur a ni hran lo. Mahse, Mizoram dinhmun en lova vai rama an tih dan apiang tha ta riauva ngaih hi Mizoram tih dan a ni ve reng reng. Chutiang chu hmeichhia leh SC te tana seat hauh tul ti lote ngaihdan a ni. Engpawhnise, hunin a la hril ang chu.

Municipal Council hnuaiah mirethei leh miharsate tanpuina scheme hrang hrang a tawp ang tih hlauhna hi a awm a, pawl thenkhat chuan Municipal Council an duh loh phah nghe nghe. Municipal Council hnuaiah hian BPL family-te leh 'slum dwellers' te chhawmdawlna chi hrang hrang - Swarna Jayanti Sahari Rozgar Yojana (SJSRY) component hrang hrang leh Integrated Housing and Slum Development Programme (IHSDP) te a awm dawn tho a, JNNURM hnuaiah pawh Basic Services to the Urban Poor (BSUP) a awm. Ministry of Housing and Urban Poverty Alleviation atanga 'urban poor'-te hamthatna leh dawmkanna programme kal chhunzawm zel tur a ni a, chuvangin khawpuia cheng miharsa leh BPL family-te tan Municipal Council hi lo huphurhna chhan tur a awm lo tih chu mithiamte sawi dan a ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment