Monday, July 27, 2009

HEL LEH HLAWKNA!

¢ HC Vanlalruata

Hmar hel pawl Sinlung People’s Liberation Army (SPLA) tia invuah mi 64-te sipai kaltlanga Mizoram sorkar kuta an inpek ni khan kan Chief Minister Pu Lal Thanhawla chuan kum 30 kaltaa khatihlaia Chief Minister Brig T. Sailo thusawi ‘Helna-in hlawkna a tel tur a ni lo’ tih kha a rawn sawi nawn ve leh ta a. Brig. T. Sailo khan a saptawng hman chu “Insurgency should not pay” a ti a, tuna kan Chief Minister hi chuan saptawnga a sawifiahnaah tawngkauchheh dang a hmang a, mahse tum thuhmun a ni.

Hel chungchang hrim hrimah hian khawvelah ngaihdan chi hrang lian tak tak pahnih a inthen phawk a. Helte hi sorkar chuan ‘hruaisual’ ‘kawng diklo zawh’ leh inlakhran tum tite emaw-in a vuah a, misual kawhmawh bawl-ah a puh bawk thin. Mahse helna thenkhat chu (a bik takin an tuma an hlawhtlin chuan) zalenna sual tia vuah a ni a, saptawngah phei chuan helte chu ‘freedom fighters’ tihte ‘revolutionaries’ tite-in hming mawi tak an vuah thung a ni.

Engpawh chu ni se tunlai khawvelah hian helte chet dan tam tak hi beidawng thiltih leh firfiaka chetna nena inhnaih tak a nih loh pawhin firfiaka chetna dik tak a tam ta hle a. Nunau pawisawilo tawrhna satliah mai nilo an nunna hmanga an thil tum tihpuitlin tum an tam ta mai.

Mizoramah chuan Hmar hnam helna chungchang bik hi han chhui chho ta i la. Kum 1989 velah Hmar bil tana District Council hrang ngiata kawngpui dang chata Hmar People’s Convention (HPC) chetna atanga lo in tan a ni a. A tira Mizoram Hmar Association dintute’n political party dina Mizoram thendarh tuma an beihna ‘movement’ a ni a. Police nena an inep nat luat avanga ramhnuaia luta helna lo chhuak ta a ni.

Hun engemaw chen an rammu a. Kum 1992-03 chho vel khan sorkar nen an inbiakna chuan awmzia a nei chho ta a. Inremna siamin Sinlung Hill Development Council a lo piang a. Mahse, Pu Lal Thanhawla’n SPLA inpek nia Vana Pa Hall-a a sawi ang chiah khan ralthuam tak tak ni lo, PHE department hman lai niawm tak tuidawt engemawzat an rawn luhpui a nih kha. Chuti chung chuan Mizoram sorkar chuan nunphung pangngai rawn zawm duhtute na na na chu lo lawm lutin sum thahnem tham takin a lo tuam hlawm a. (Police officer thenkhatin an ‘ralthuam’ thehluh tur hre lawka hlauhthawn an neih an sawi chhuahte pawh politics thila thutlukna siam chuan a palzut ta a ni).

Pawisa an dawng fel awrh tihin HPC-a an ‘Marshall’ (Army Chief tihna ni maw?) L.Z. Hrangchal hovin engemawzat chu Manipur ramhnuaia an ralthuam chheprelh/thuhruk la chhuakin Hmar Revelutionary Army (HRA) dinin an rammu leh ta nghal a. HPC hotu zinga inpe velo an Asst. General Secretary Lalhmingthanga Sanate leh a hote chuan HPC (D) an lo din ve hman tawh bawk a. Ralthuam thuhruk inchuh hian HPC(D) leh HRA hi an inchemhar nasa hle a nih kha.

HRA bakah hian MAIDA an tih mai (Mizoram Accord Implementation Demand Army) te an ding bawk a. Anni pawl hnih hi an inpe leh tawh a. Mahse, pawisa an dawn hnu lawkah hel pawl dang a ding leh thin tih chu kan state police hotute hi a hrechiangtu an ni. HNA ( Hmar National Army) an tih maite, Sinlung Tiger Force te leh SPLA te a ding leh duah tawh tih chu mipui pawhin chanchinbu atangin ka hre daih tawh.

Riang kan ti dawn nge, Bru kan ti dawn ka hre lova (Mizo chuan tunhma atangin Tuikuk kan ti thin) hel pawl pawh BNLF an ding a, an inpe zo chauhva BLFM a ding leh a. An inpek takah chuan sorkarin sum hmangin a tuamhlawm zel a. Mahse, chu chuan an helna a titawp tak tak em tih hi chu ngaihtuah chian zui a tul. Ni e, ramhnuaia rahbi tleu taka khawsa an ni a, an lo kir leh dawn chuan tuamhlawma an inbenbelna ngaihtuah a tul fo thin. Chubakah India sorkar chauh pawh nilo khawvel hmun dangah pawh helna beihletna sum sen ai chuan nunphung pangngai zawma an lokira lo tuamhlawmna senso chu a tlem zawk tih ngaihdan a awm a. Chubakah helna tipunluntu chu retheihna leh thalai hna neilo leh bul tanna tur neih loh vanga ngaih a ni bawk.

Kan la hre reng. BNLF kan tihte HPC (D) kan tihte chet dan chu firfiaka chetna rawngkai a ni a. Nunau pawisawilo tawrhna, inrukbo thlengin kan hre chho ta a nih kha. Chutiang a nih avang chuan Pu Hawla’n helna-in hlawkna a neilo tur a ni a tih hi tun dinhmunah chuan thuthlung nghet takah sorkar hian vuan se a duhawm ngawt ang. Chumi rual chuan kan ram leilunga hel khawi miah loh CM leh Home Minister-in an tiam pawh hi tipuitling sela. Min do lo pawh nise kan ram leilunga an politics inchemharna chinfel an tum chuan kan ralmuang ngai chuang lovang tih hi hriat reng a ngai.

A tawp berah chuan SPLA te hi sorkar hmasa-in a bul tan, a vulh len leh inthlan tibuai tura a din nia kan hotute’n an puhna hi a namailo hle a. An puhna hi dik nia an hre tak tak a nih chuan thubuai ziah luha chhui ngei ngai chi a ni a. A mawhphurtu chu hrem ngei chi a ni. Khatihlaia sorkarna chelhtu MNF pawh an ngawi bo mai a nih chuan mipuiin kan hmuh dan a chhe ngawt ang. Hei hi chu chhui chian ngei chi a ni a, a diklo chuan hremna a pumpelh thiang hauh lovang.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment