Monday, July 27, 2009

GAWSS Phase II hi tihpuitlin ngei a ngai

¢ David M Thangliana

A bilh atanga a thawh loh avanga tun thlenga kan la buaipui Greater Aizawl Water Supply Scheme Phase II hi a manganthlak tak zet a, PHE Minister Pu S Hiato-a meuh pawhin sorkar lu a tih hai zia thu mipui hriatah alo sawi tawh a. Sorkar luhai chu thudang nise, Aizawl veng tam taka cheng mipuiin kan tawrh nasat zia hi a manganthlak hle a ni.

Tam tak chuan he GAWSS Phase II hi a bulthut atangin kan hre lo mai thei a, thawnthu thui tak nei a nih avangin kimchang takin kan sawi thei lo ang a, mahse kaih tawi deuh hlekin thil awmzia tarlan han tum ta ila.

Kan hriat theuh angin 1983 khan GAWSS Phase I chu PC Ministry hnuaiah duan chhuah niin 1988 December thla khan Aizawla cheng mihring 80,000 chawm tura commission a ni a, hemi atan hian cheng vaibelchhe 18 hman a ni. State khawpui ber chu mihring an pung chak dawn tih hriain PC Ministry hnuaiah vek hian Phase II tihna tur ruahmanna siam a ni a, mahse hei hi PC an sorkar tawh loh hnu daih, 1996 khan estimate siam niin PWD SOR (Schedule of Rate) 1992 chu estimate siam nan hian hman a ni. Estimate-ah chuan he Phase II hi cheng vbc 71.80 a puitlin theih tura duan a ni a, nikhata tui litre maktaduai 24 (24 millon litres per day) pump thei tura ruahman a ni. Tichuan he hna hi tan a nih theih nan NIT (Notice Inviting Tender) chu December ni 29, 1997 a tih chhuah a ni a, cheng vbc 71.80 atanga contractor hnathawh tur ruahman chu cheng vbc 32.07 niin a bak cheng vbc 39.73 man chu department thawh tura ruahman a ni.

A tawi zawnga sawi chuan tender hi contractor panga (5) in a tirah an chhang a, technical leh financial bid anga chhan niin technical bid-ah hian pahnih an tlak avangin contractor pathum (3) financial bid chauh hawn a ni ta a, hetah hian tuna GAWSS Phase II hna thawk mektu Johnson Eastern Power chu a chhanna cheng vbc 99.32 chu a hniam ber a nih avangin thlan a ni ta a. Hemi atang chiah hian buaina hi a rawn intan chho ta a ni.

Buaina pakhat chu Tlawng atanga direct (technical term chuan ‘single stage pumping’ tih a ni) chu CS chairmanna hnuaia Works Advisory Board (WAB) chuan pawmin hemi anga Phase II hi kalpui chhoh tum a ni ta a. Mahse hei hi Central lama thuneitu CPHEEO, Ministry of Urban Development hnuaia awm chuan a remti thei lo a, mi leh sa pawh rawn tirin a pump chhohna tur a san em avangin two stage pumping lo chu an pawm ta lo a ni. Hetianga harsatna alo awm takah chuan Department lam chuan an contractor thlan JEP chu two stage pumping ang hian hna thawk a thei ang em tih an zawt a, a ni chuan a chhanna hmasa single stage pumping atana sum ruahman nena siam mil (commensurate) a nih chuan a theih tur thu-in a chhang a, tichuan estimate-te siam tha lehin two stage pumping ang chuan hna chu tan a ni ta a ni.

Buaina dang leh chu Planning Commission lamin an lo approve tawh GAWSS Phase II-a a pumpuia cheng vbc 71.80 hman tur a nih lai leh hemi atanga contractor hnathawh tur cheng vbc 32.07 a nih laia contractor chan tur cheng vbc 99.32 ni chho ta daih chu a ni. Central lam hian revised estimate cheng vbc 113 chuang chu an pawm duh ta miah lo mai a, a tira ruahman sa cheng vbc 71.80 bak hi a tawlh duh ta lo a, state sorkar chuan engtin tin emaw hmun dang ami sum te haikhawmin tun dinhmun hi kan thleng thei hram a, mahse tih puitlin tak tak nan chuan a tira ruahmanna ang deuh thaw cheng vbc 70.52 vel tunah hian ala ngai a ni.

Buaina hi a tirah chuan sorkar lam thil tih dik tawk loh vang a tih loh theih loh a. A chhan chu contractor hi a tirah single stage pumping angin agreement an sign pui a, mahse two stage pumping a ti leh tura tih a nih khan agreement dang an sign pui tawh lo a ni. Hemi avang pawh hi a ni mai thei, agreement-a tel lo leh a tira ruahmanna a tel lo siam nan sorkar chuan contractor hnenah hian cheng vbc 20.40 thuak a pek belh a ni. Contractor hi hotu lian lamah a tlatlum deuh nge, a sawi belh ang apiang chu Mizoram sorkar hian a tihsak chho a, chung zingah te chuan a tira contractor-in bun tura a insawi diesel engine 1700 KW te chu India ramah hetiang anga lian diesel engine siam thei an awm lo tiin a te chi, 899 KW pahnih bun mai loh chuan a ti a, hemi atan hian a tira ruahman sa bakah sorkar chuan cheng vbc 4.60 chuang a sen belh phah a ni. Sen belh zawng zawng Rs 20,39,92,411 (cheng nuai sanghnih sawmthum pakua leh sing kua sanghnih zali sawm pakhat) atang hian sorkar hotu lian lam hian ei an neih ve leh ve loh erawh chu tuma’n kan hre thei ta lo a ni.

Department lam chuan theih tawp chhuahin Aizawl mipuiin kan mamawh em avangin hna chu engtin tin emaw an kalpui chho zel a, Central sorkar lamin an remtihpui thei hram mahna tiin Revised Agreement pawh cheng vbc 118.24 in an han siam leh a. He RA hi CS Haukhum Hauzel chair-na hnuaia Works Advisory Board chuan 25.1.2008 khan a pawmpui a. He RA ang hi chuan 24 mld (million litres per day) nitin pump a 50 percent standby (pump khawl spare) neih a ni. Mahse contractor hian a tira pawm thei tura a insawi kha sut lehin a pawm leh thei ta tlat lo mai a, 36 mld pump thei tur leh 100 percent standby chu a phut ta tlat mai a ni. Contractor-in a phut ang hi chuan senso zawng zawng hi cheng vbc 156 vel a ni dawn a, hemi hi sorkar lam chuan a pawm thei bik si lo a ni. Sorkar lamin 24 mld leh 50 percent standby anga an chhut avang leh contractor lamin 36 mld leh 100 percent standby anga a chhut avangin pawisa la inpek tur inmillo an tih tih pawh hi a awm phah ta a ni.

He GAWSS Phase II tihpuitlin a nih theih nan hian sorkar chuan thil tih theih pahnih chauh tunah chuan a nei ta niin alang a. Pakhat zawkah chuan contractor duh dan ang a 36 mld leh 100 percent standby anga kal a ni a. Pahnihna-ah chuan court-a khin pawh pawiti lo a contractor nena an inthlunzawmna sak chah a Department anga hna hi thawh zawm a ni. Duh thlan tur pakhatna zawk hi chu sorka tan tihrual a ni tawh lo a. Sum sen belh tur ala tam mai bakah 36 mld ang hi chuan tuna siam tawh sa tam tak hi a bul atanga tan that leh a ngai dawn a, thil hautak lutuk beih that leh tluk a ni. Duhthlan tur pahnihna pawh hi a tha teh chiam lo a, a chhan chu court-a khin a nih chuan Mizoram sorkar chu court-in Phase II hna zawng zawng hi case chinfel a nih hma chuan lo tawp lai lawk rawh u a ti thei a ni. A tawp lailawk a nih chuan Aizawl mipui tawrhna hi a rei duh phian mai thei, court te’n case an chinfel muan zia ngaihtuahin.

Hetih rual erawh chuan Aizawl mipuiin tui intura harsatna kan neih len zia ngaihtuah chuan Phase II hi engtikawng zawng pawh a hmanhmawh taka tihpuitlin ngai a ni a. Sorkarin tih theih a neih tarlan tak pahnih zinga a pahnihna khi a thlanawm zawk ta mah mahin a lang. Hei hi a chhan chu contractor hian pawisa tam zawk lo a hna a thawh duh tawh miau loh chuan chhawr zui chi a ni tawh lo a. Chu-achhapah Aizawl mi ni ve tho contractor hian Aizawla cheng mipui harsatna hi a hre duh lo lui te pawh a ang a, hetianga mipui hrengbet rengtu hi Department tan pawh chhawr zel hi a chakawm lo mai thei. Mahse court case lo ni ta se engtinnge ni ta ang? Kalphung pangngaiah chuan court thu ngaihtuah buaina reng reng chu hnathawh lai a nih chuan chawlhsan lailawk tura tih a ni thin a. Mahse kan case hi a danglam deuh hlek a, mipui mamawh ngawih ngawih leh a tello a mihring kan khawsak theih loh thil tui intur a ni tlat mai a. Court case-ah hian he thil hi lo lut ta se Mizoram sorkar chuan compassionate emaw humanitarian ground in emaw court chu hnathawh chawlhsan lailawk tir lo turin a ngen a thei a, he ngenna hi court pawhin a pawngpaw hnawl mai chuan a rinawm lo.

Hetiang hi thil awm dan a nih tak avangin Department hian an contractor hi chawlh tir ta mai se Aizawl mipui chuan kan thatpui mah zawk a rinawm a. Chutih rual chuan contractor pawh hian a tu leh fate, a chhuante thlenga an hming a chhiat loh nan sorkar offer hi pawm thei se a duhawm lehzual a, he hna hi zawhfel a nih thuai theih nan tan a han thar leh se tu tan pawh a tha zawkin a rinawm.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment