Wednesday, March 18, 2009

Lemziak lamah rahbi thar

¢ Zozam News Service

Vanapa Hall chhawng chungnung zawk bathlarah chuan lemziak zirlaite an thu kual thap a, a laiah chuan tleirawl pakhat a ding vang mai. Lemziak zirlaite chuan hlum hmangin chu tleirawl lem chu an siam a ni.

Lemziakmite hmaah nula an in-pose thin a, Mizo zinga lemziakmite erawhin chutiang an hmu pha ve lo. An awh ve thu te pawh an lo sawi tawh thin. Vanapa Hall-a Art Fest-ah erawh in-pose tur an hmu ve ta.

Art Fest hi Aizawl Art Gallery leh I&PR deptt. tang dun huaihawt a ni a, hlut a hlawh hle. Lemziak zirna hun hawn a ni a, chutah chuan mi 60 vel an inziaklut a ni. Chu'ngho pual chuan tleirawl hi a in-pose a, he huna tel lemziakmite chuan hei hi rahbi tharah an ngai hlawm.

Aizawl Art Gallery neitu Laltanpuia, lemziakmi chuan: "Mizo zingah chuan hetiang hi a vawi khatna niin kan hria a, rahbi thar kaiah kan inngai a, kan lawm khawp mai. Kan naute hian an hlawkpui ngei ang tih kan chiang," tiin Zozam Weekly a hrilh.

Zirlaite viltu Isaac Malsawmtluanga pawhin: "Hetiang hi art-ah chuan thil pawimawh tawp khawk a ni a, hetia hlum hmanga mihring lem an siam thiam viau chuan artist chuan mihring lem a ziak thiam viau dawn tihna a ni. Sculpture leh Painting-ah hian hetiang hi a pawimawh em em a, tihian painting lama kal lova sculpture lama kal an duh zawk a nih pawhin an bulthut an zir tihna a ni. Sculpture-ah phei chuan a basic tak tak a ni," a ti ve bawk.

Hetiang hi fine art tawngkamah chuan 'clay modelling' an ti a, mihring kha 3-dimentional-a hmuh an thiam phah ang tih chu artist-ho ngaihdan a ni.

"Artist-in figure composition a hriat theih nan hetiang hi a tul," Laltanpuia chuan a ti.

"Inkaihhruai hi tu pawhin kan mamawh a, Mizo naupang, art lama talent nei tha tak takte hian kaihruaitu an mamawh em em a, tunah pawh hlum hmangin mihring lem a siam theih tih kan hrilh ta a, an in bulah hlum tha zawk te pawh an lo nei thei. Tunah chuan hmanna chang an hre tawh dawn a ni," tiin clay modelling lama an hmalakna chungchang a sawi bawk.

"Hetiang hi hmanah lo ti tawh ila chu City Park-a Pu Rokunga lim hi hnam dangin an rawn siam a ngai lo ang. Mizote hian hetiang lamah hian talent kan nei tha em em a, mahse, phawrhchhuah lohvin a awm mai mai a, a uihawm tak zet a ni. Tunah pawh naupangho chuan tihian milim an han siam a, vai naupangin a vawi khatnaah hetianga ang hian an siam ve theiin ka ring lo," a ti bawk.

Tun hmain vai ram lam atanga rawn kalte'n seminar leh workshop velah chuan hetiang hi an lo ti tawh awm e. Mizo zingah erawh March ni 16-a Art Fest-a an tih hi a vawi khatna nia hriat a ni.

He huna tleirawl in-pose hi Mission Vengthlang-a mi Zonuntluangi a ni a, pawl 10 result nghak lai a ni.

Zonuntluangi hi lemziak lama tuimi a ni a, lem a ziak laiin a hmaa in-pose tur awm se tiin a ngaihtuah thin. Chu rilru chu hetia mi hmaa a in-pose chhan ber pawh a ni. A zak lo a, hrehawm a ti hek lo. Zahthlakah a ngai lo hrim hrim. "Art a nia, thil zahthlakah ka ngai lo hrim hrim. Mi pawh hian ti ve se ka ti," tiin a sawi.

Lemziak lamah hian Mizoramah hmasawnna hmuh tur a awm hrim hrim niin hemi chungchanga biakpawh lemziakmite chuan an sawi a, mahse, sorkar lamin a ngaihsak lo nia an hriat thu an sawi thung.

Isaac Malsawmtluanga, Mizo zinga MFA (Master of Fine Arts) zirchhuak awmchhun nia hriat chuan: "Mizote hian talent kan nei tha a, hma pawh kan sawn. Mahse, hmabak kan la ngah khawp mai," a ti a, lemziakmi Tlangrokhum pawhin: "Hma kan sawn a, mipui pawhin kan hlut telh telh bawk a, thangtharte hian talent an nei tha lutuk," a ti.

Laltanpuia chuan painting lama hmasawnnaah mipui lam hmasawnna chu lawmawm a tih thu tiang hian a sawi:

"Mipui hian hma an sawn khawp mai. Abstract painting tuipuitu pawh an tam ve ta khawp mai. Abstract painting chhiar thiam an pung a, tin, a chhiar thiam lo te pawhin 'hei hi eng nge a awmzia?' tia painter te zawt thin pawh an pung," tiin.

Govt College of Art & Craft, Guwahati atanga zirchhuak Lalremruata Varte chuan tun hnaia hmasawnna chu "modern art lama hmasawnna hi a ni" tiin a sawi.

"|hangtharte hian modern art lam kan tuipui a, hranghluite kha chuan tuipui ve tho mah se an hun lai khan mipui lam khan an tuipui vak lo niin ka hria. Tunlaiah chuan artist te leh mipui lamin kan tuipui a, modern art hmuh tur kan ngah ve ta khawp mai. Kan Mizo history thil te pawh moder art hmangin kan ziak a, hei hi hmasawnna lawmawm takah kei chuan ka ngai," a ti.

"|hangtharte hi chuan mipui lamin an hlut lo a nih pawhin moder art hi kan chawlut ve tawp deuh bawk a..." a ti bawk.

Laltanpuia chuan nakin hun thlenga chhawr tur hmasawnna lam buaipui tul a tih thu sawiin, "Kan sorkar neih tawh reng reng hian nakin hun thlenga chhawr tur project hi an ngaihthah tlat zel a, thangtharte chhawr tur thil kan buaipui ngai lo. Tunah pawh kan sorkar thar chuan cheng nuai khat sem a tuipui a, hei hi nakin hun thlenga kan chhawr ka ring lo. Chu ai chuan art lama hmasawnna te hi sorkar hian tih tak zetin bei se, thangthar zelte pawhin an chhawr ang," a ti.

"Lemziak lam pawhin mimalin mahni beih beihin kan bei ve a ni deuh ber a, mimal thahnemnghaihna ringawt hi chu a tawk lo. Sorkar hian min tuipui se chu Mizote hi kan sang ngawt ang," a ti bawk.

Lemziak lama hmasawnna atan lemziakmite inpumkhat a tul a tih thu pawh a sawi.

Lemziakmite hi Mizoram Academy of Fine Arts (MAFA) leh Mizoram Artists' Society (MAS) tiin pawl hnihin an kal a, hemi chungchang hi sawiin |anpuia chuan, "Pawl hnihin kan kal thin a, kan lungrual lo. Hei hian hmasawnna a dal a ni," a ti a, "Pawl pahnihte hian an awm dan hi sim se, ram tana thawk turin lo kir leh rawh se tiin ka ngen duh a ni," a ti bawk.

Lemziakmi Tlangrokhuma, MAFA hotupa chuan an pawl hi mumala sawi tlak pawh a awm tawh lo nia sawiin, 2007 March thlaa an thutkhawm hnuah an la inhmukhawm leh ta lo niin a sawi.

"Sorkar thar kan nei a, kan sorkar hian art hi a tuipui ngei kan beisei, beisei kan nei sang khawp mai," Tlangrokhuma chuan a ti.

"Sorkar leh milianho hian an ngaihthah tlat a, mipui hi chuan an hlut khawpin ka hria. Zai te, lam te, literature te, painting lamah te hian Mizote hian talent kan nei tha a, heti lamah hian tanlak a tul khawp mai. Art lam hi hnam dangin Mizote min hriatna ber pawh a ni," a ti bawk.

Mizo incheina, Mizo hnam lam leh Mizote history te pawh Mizo painter-te kutchhuak atangin hnam dangin an hriat phah hle nia sawiin, "Khawvelah hian kan awm ve a ni tih kan puanzarna hmanraw tha chu Mizo painting te hi a ni," a ti.

"|hangtharte hian talent an nei tha lutuk, training an mamawh a ni. Talent nei tha tak, mahse, hriat hlawh ta si lo te hi an tam ang, training an dawn loh chuan an ral zel a, a uihawm lutuk. |hangtharte'n training tha an neih theih nan hian sorkar hian sum pawh seng hreh lo se ka duh. Chu chu kan hnamin a mamawh a ni," a ti bawk.

2006-ah khan Chhinga Veng tlangval Lalhminglawma Khiangte chuan Gujarat-ah MFA a zir a, mahse, sum lam harsatna avangin a zir tluan thei lo thung. PG Diploma a zir ta ringawt mai a ni. Tlangrokhuma chuan sum harsatna avang hian lemziakmite'n harsatna an tawk thin chu pawi a tih thu a sawi a, sorkarin heti lam hi ngaihsak se a duh thu a sawi a ni.

College of Art, Delhi atanga MFA zirchhuak Isaac Malsawmtluanga chuan fine art hi sikul zirlaia telh tul a ti a, naupan lai atanga inzirtir tul a tih thu a sawi.

"Uluk taka zir kan mamawh a, sikul atangin zir ila, a bulthut atanga zir kan mamawh. Art College te kan mamawh khawp mai, kan neih phawt chuan art hi kan chawisang ngei ang. Tin, fehchhuah kan mamawh a, hnam dangte hmuh tura Mizo kutchhuak phochhuah te leh hnam dangte nena thawhho te kan mamawh," a ti bawk.

Hriat theih chinah Mizo zingah Isaac Malsawmtluanga, Lalremruata Varte leh Lalhminglawma Khiangte te hi fine arts lama degree nei an ni a, State School of Fine Arts, Mandalay atangin Mizo 8/9 velin Diploma in Fine Arts an lo zirchhuak tawh bawk.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment