CHHUNGRIL CHAKNA

Tun laiin kan hnamin engnge kan mamawh ber tiin min zawt ta se, 'Chhungril chakna' tiin ka chhang ang. Hei hi hnam te lo dinchhuahna leh ropuina a ni a, chung hnam te chuan, 'Chhungril chakna' an tlak chham hnuah chuan, an lo tla chhe leh ta thin. Khawvelah hian Civilization tam tak a lo ding chhuak tawh a, engemaw zat chu a tlu chhe leh ta reng a. Arnold Toynbee-a thukhawchang hian sawi chhawn a hlawh hle thin.

Khawvelah Civilization tlu chhe leh ta te zingah, pathum chauh chu, indona leh hripui vang a ni a, a bak zawng chu anmahni thiam loh laiu liau a ni' tih hi. Rom ram ropui tak lo tlukchhiatna an sawi thin pawh kha, chhungril lam chakna ropui tak nei thin hnam khan, chuti ang chu an lo tlak chham tak vang a ni.
Kan hnam pawh hian dinhmun khirh tak tak kan hmachhawn chho dawn a. Mi mal tin leh, a hnam a hrim hrim pawh hian, chu 'Chhungril chakna' chu kan mamawh zual sauh dawn a ni. Khawvel a changkang chho zeal, kan la hriat ngai loh thil tam tak takin nitin min rawn run zel dawn. Tuipui luang chaktak kara hnahthel ang chauh kan ni a, chhungril chakna thuk tak tak kan nei loh chuan khawvel tuipui fawn hian kan hnam hi min len bo mai dawn a ni.
Pawn lam atanga beihna hi kan la tawk zel dawn a. Pawn lama atanga beihna mah tih tawh nak alaiin, chhung lamah mizo theuh theuh, Zoram thlifimin a chawi len theuh theuh hi keimahni leh keimahni hi kan la indo zui a. Nazaret Tlangval ngei khan min hrilh tawh, 'Chhungkua leh chhungkua, ram khat theuh theuh, hnam khat theuh theuh, kan indo chuan kan chhe thuai ang a. Tin, kan hmelma te pawhin min zuam thuai dawn a ni'.
Tunah tak hi chuan, mi tin mai hian kan duh zawng zawng hi tih a neih vek kan tum a. Sum leh paiah kan huam hauh a, sawrkar hotu lu atanga ziak leh chhiar thiam mang lo thlengin dik mang lo pawhin, sum leh paia inhai vur kan hreh lo theuh a. Tu te pawh hian, ram leh hnam hmangaihna chu kan sawi theuh mai. A nihna takah hi chuan, ram leh hnam hi? tumahin kan hmangaih tak tak lo. Kan hlawkna tur theuh kan um mai? vek a ni. Mahni hmasialna hian he hnam hi a ei chhe mek a. Dinchhuah chu sawi loh, a rawih in a rawih tan ta mai em maw ni le tih turin kan kal ta.
John MC Cain-a, 2008 US Republican Presidential Candidate chuan, Republican Convention-a thu a sawi tumin, september ni 5-ah, mahni inhmangaih a, mahni hmasial thin a ni a, Vietnam war atangin, keimahni bakah thil ropui buaipuii tur a awm tih ahriat chhuah thu a sawi a. Ram leh hnam hmangaihtu a lo ni tak dan te, amah mi mal ropuina aia a ram leh hnam a hmangaih tak thute, ram tan theihtawpa chhuah tak zel thute a sawi a. 'Mahni nilo, keimahni aia ropui zawk rawngbawl hi hlimna tak tak chu a ni' (Hapiness is toserve a cause, greater than yourselves) a ti nghe nghe. Keini zawng, mahni leh mahni kan inhmangaih lutuk a, kan inti ti chhe zo a, kan hlimna pawh kan ti chhe zo ta. Mahni hmasialna leh, mahni inhmangaihna hi chhung ril lama mi chaklo te ralthuam a ni.
Patling pui pui thlengin saruak thla lak tih vel mai mai kan buai a. Sakhuana lamah pawh, kan kohhran kan duh khawp lo a. Kan kristianna te pawh hi a nihna takah chuan, nuam tawlna atana hman kan tum ta ni ber hian ka hre thin. Chhung ril lam kan inen fiah lo fo a, kan sakhuana in min zirtir ang hian kan nung hlei thei lo thin niin a lang. Kan sakhuana hi chu sakhaw tha a ni a, a zuitute erawh hi chu kan inen fiah deuh chu angai a ni. Kristianna hi a nih dan tur dik takin kan ramah hian parchhuak se, hnam ropui takah kan ding chhuak anga, hman hmanah Switzerland of the east chu kan ni daih tawh ang.
Kan ram a dam lo a ni, ti tu te hian an ti dik chiah a. Sum leh pai leh nawmchenna thilah kan buai a, thu tak pen sanin, thu lawilo kan buai pui a, mit chakna leh beng riltamna hian min hruai bo mek a ni. Pumpui lamah chuan, kham tih ni nei loin mitin hi kan riltam a. Ritphurh inchhawk tawn turin kan Bible-in min ti a. Chu chu mizo nunhluia nunphung pawh kha niin an sawi thin. Tunah chuan, kan phur tih zan nan kan thenawmte phur kan tih rih belh chhah ta zawk a. Thu ropui tak tak chu kan sawi thin a, chhung ril lamah kan chak lo miau a, heti ang hi kan ni ta a nih hi.
He ramah hian lungawi na reng reng a awm ta lo a. Thil reng reng dik taka tih pawh a awm ta lo em ni tih tur a ni ta a. Kan tlang ram te chu a la mawi reng a, thlifim te pawh an la thaw reng a. Kan rama ni tla turte hian Assam rama ni tla tur ai chuan lung a la ti leng daih zawk a. Mihringte hi chu danglam thin kan ni miau a. He ram duhawm taka cheng te pawh hi, nun hlu leh tha? atang kan bo tan ta a tih theih hial mai. Hei hian kan sual ta vek e, kan tihna chu a ni lo a. Khawvel hnam boral tate nun phung kan ang sawt em e, tihna mai a ni. Hei hi mitin kan inbih letna tur chu a ni.
Kan chenna khawvel hi zawng a sual tawh em a. Mi dik leh rinawm nih a? har ta kan ti mai thei. Mi te an dik bik loh avang hian kan dik bik lo thin a. Chu chu, chhung ril lama mi chak lo te mizia a ni. Vanneihtluanga'n 'Nihawi par' tih a ziak a. chutah chuan tlang pakhat, pangpar tona tura hmun duhawm fa hran loah nihawi pangpar hi a lo to ve tlat mai tih a ziak a. Chu nihawi chuan, a tlakna leilung a ngaihtuah lo a, siamtuin a siam chhan angin, a phak ang tawka nalha lo par vul ve a, a nihpung lo chhuah tur? kha a lo bei ve tawk tawk mai a ni. Chu chu nun ropui chu a ni a, chuti ang mi nei tam hnam apiang chu khawvelah hian an ding chhuak mai a ni.
A tua te pawh hian mahni hming mawina chu kan zawng theuh mai. Chu chu thil sual a ni hauh lo a. Hausakna um hi thil tha lo pawh a ni chuang lo a. Pawisa ngah te hi sual a ni hek lo. Chuti ang thleng tur chuan mi tam zawk hi chuan theih tawp chhuaha kan beih hi angai thin a ni. chuti ang kan umna lamah chuan, mizote hi zawngin kan thiam ve leh ta thin lo a, kan hnam tana pawi tur zawng hian kan pal darh ta thin a. A sawh khawk chu a na hle zel a. Kan hnam hian a that pui hauh lo. Kan hnam a chhiat chuan, engmah kan ni zo dawn lo. He thudik hi kan hmuh hmaih thin a, mahni hmasial takin kan la che zel a. Tin, kan hnam hian a chhiat pui zel a. kan la tuar zel dawn khawp mai.
Mimal anga chak turte, dik turte, dingchhuak turte, chhungkua anga hlawhtling turte, khawtlang anga zahawm turte, hnam anga ropui turte hian kan mamawh ber chu, 'Chhungril chakna a ni'. Kum zabi sawmhnihn a lai hawl vel khan mi pakhat Rokunga an tih chuan hla? a phuah thin a. A hla pakhat chu, 'Ro min rel sak ang che' tih a ni. Mizo hnamin duh thlang tura hun khirh khan taka a din laia a phuah a ni.
'Kan awmdan tur ngaituah a,
Mipui kan inkhawmin
Finna ropui min pe la,
Ro min rel sak ang che' a ti a nih kha.
A nihna taka chuan, kan hnam hian tunah pawh hian duhthlan tur a nei a ni.
Israel fate Jordan lui ral an lo kai khan, Josua a lo tar ta hle a. Israel fate a ko khawm a. Israel fate chuan, meialh leh chhum dinga an mahni rawngbawltu nge, an chheh vela hnam dangte Pathian rawng chu an bawl dawn tih a zawt a. Duh a thlan tir a ni. Keini pawh hian tunah hian, he duhthlanna chiah hi kan koah a lo tla a, eng zawk nge kan thlan dawn? Mahni theuhah i inzawt ang u.
Kan hnam zaipute chuan, Pathian chatuana ata chatuana awm zel tur chu an thlang a. 'Ro min rel sak ang che' tiin an au thin. Keini paw'n? thiam taka duh kan thlan angai . Rokunga Pathian hi kan zui tak tak dawn a ni chuan, Ani chuan chhungril chakna nei thei turin min tan pui ang. Chhung lam leh pawn lam hmelma do tur kan nei tam chho zel ang; chutih hunah chuan, 'Chhungril chakna' kan mamawh zel dawn a. Chu chu, Engkim ti theia hnen atang chauhin a lo thleng dawn a ni.
'Chhung lam leh Pawn lam hmelma
Indona thleng mah se,
Hneh zel turin min pui la,
Ro min rel sak ang che'

Related Posts :