Monday, August 9, 2010

Mizoram zirna hmakhua

Mizoram sikul chu pawl 1 atanga tan a ni ang a, zirlaite'n science leh mathematics hlau lova nuam ti taka an zir theih nan zir dan phung thlak a ni ang. Chu chu Education Reforms Commission-in an rawt dan a ni.

Mizoram sorkarin zirna siamthat nan June ni 9, 2009-ah Education Reforms Commission a din a, thla 11 chhung Mizoram zirna dinhmun an zir hnu-ah, July ni 30-ah Mizoram sorkar hnenah an rawtna te an thlen ta.

Education Reforms Commission hian an thil zirchianna hi bung (chapter) 15 an siam a, Mizoram zirna an hmuh dan leh siamthat tul an tih dante tarlan a ni.

Zirlai nei tlem leh sikul te tak te te a awm thluah chu tha an tih loh thu an tarlang a, heng sikul dinhmun hi zirchian a, an sikul nihphung leh awmna hmun a zira inzawmtir tha an ti.

School system hman mek chu tidanglamin pawl 1 atanga bultan an rawt.

Zirna sang zawk leh eizawnna kaihhnawih zirna chungchangah state sorkar-in Task Force dinin college zirlai 200 hnuailam neih a thatna zirchian ni se tih a ni.

Zirlai naupang inziaklut an tam theih dan tur dap ni se, college kal mumal lo (unviable) te chu mumal zawka a bul hnaia college-a chhunfin ni se tihte rawt a ni.

Puitling ziak leh chhiar zirna chungchangah State Literacy Mission Authority (SLMA) chu tihnun that leha puitling zinga ziak leh chhiar thiam an pun theihna tura hmalak rawt a ni.

District tinah ITI pakhat tal neih ni se, tuna ITI-a course kalpui bakah hian vocational course thar kalpui ni bawk se, an ti.

Community college pahnih siam ni se, hei hian thalaite hna a pek beisei a ni, an ti.

Vocational education chu school education peng pawimawh tak pakhat a ni tih Commission hian tarlangin, hman a nih dan erawh zirlaite tana hmasawnna tak tak thlentu a ni pha lovah an ngai. Zirna in pangngai bakah a hrangin vocational school hi hmanraw kimchang zawk nena kalpui an rawt a ni.

Commission chuan zirna in bik Kendriya Vidyalaya, Jawahar Navodaya Vidyalayas, Sainik School leh Sports school ang chi te chu Mizo thalaite tihmasawntu leh dinchhuahtir theitu a nih avangin a awmsa tih changtlun leh Mizoram-in a mamawh bik nia hriatte hawn belh tura hmalak ni se, an ti.

Zir dan phung tihdanglam rawtna a awm a, a bikin mathematics leh science subject te chu zirlai te'n hlau lova an zir theih nan a zir phung tihdanglam a, activity based-a kalpui tam ni se, an ti.

Mizoram sorkar hruaitu thenkhatin 'trained teacher' an ngaihsan loh thu tun hnaiah sawi mah se commission chuan zirtirtu atan 'untrained' lak tlem tial tiala tihtawp tum ni se, an ti. Zirtirtute 'train' thinna- DIET leh College of Teachers' Education te pawh thuam chak rawt a ni a, zirtirtute tha tichak turin DIET leh CTE tihchaka thuneihna sang zawk pek rawt a ni.

Hna nghet lak khapna dan chu hlih ni se tih bakah a bik teah lo chuan contract-a hnathawk lak hi khap ni tawh bawk se an ti.

MBSE hnuaia academic leh research wing chu tih chak rawt a ni a, Mizoram zirna chu sum dinhmun a that tawk loh avangin hmasawnna a kal chak thei lo a, hei vang hian zirna sang zawk Mizoram chhunga awm lo zir theihna din turin sorkarin mimal sawm se tih a ni.

Zirtirtu hlawha sum kalral tam lutuk chu tihhniam dan zawn an rawt. Hlawha kal zaa 20 tal chu zirna leh zirna in tihhmasawnna lama hman theih tura ruahman ni se an ti. School fee chungchangah, under-graduates te tana fee structure thar siam turin Task Force sorkarin din se, an ti.

Education Reforms Commission hian I&PR Auditorium-ah chief minister hnenah report hi an thehlutn a, chief minister chuan Commission chairman Dr AK Sharma leh a thawhpuite chungah lawmthu a sawi.

Commission hi hriat leh lam a awl zawk nan, Commission chairman Prof AK Sharma hming chawiin, 'Sharma Commission' tih ni se, tiin CM chuan a rawt.

Education Reforms Commission an din chu Mizorama zirna lamah bung thar intanna tur nia sawiin, he commission hi pre-school, elementary, secondary, tertiary, professional leh technical zirna thlenga zirna quality tha leh hmasawnna thlen thei tura duan a ni, a ti.

Chief minister chuan, India ram khawi state mahin an education kalphung herdanglam turin reform commission an la din ngai lo tiin a sawi. Report hi Prime Minister leh UPA chairperson pawh pek a ni ang, a ti.

Report-in a tarlan rawtnate chu bawhzuia tihpuitlin an nih chuan Mizoram kal zelna turah rah duhawm tak a ni ang, a ti bawk.

Thuthar thehdarhtute zawhna chhangin education minister Lalsawta chuan Education Reform Commission rawtna thehluh hi a zirchiang leh turin team of experts an din ang a, anni'n Mizoram tana hmantlak leh a taka tihpuitlin ngei atana tha nia an hriat te sorkarah an thlen ve leh ang a, hemi hnu hian hman theiha hmalak zui nghal a ni ang, a ti.

Education Reforms Commission hi Prof AK Sharma chairman-na hnuaiah Prof. S. Homchaudhuri member secretary niin member dangte chu Prof. Ved Prakash, vice chairman, University Grants Commission (UGC), Prof. GL Arora, Dr. LN Tluanga, Rev. Dr. K. Thanzauva, Revd. Chuauthuama, Prof AN Rai, Vice Chancellor, Mizoram University, K. Riachho, Esther Lalruatkimi leh Dr. Lalrindiki Fanai te an ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment