Monday, August 9, 2010

Chhiatrupna hmachhawn tura inpeih lo Mizoram

¢ Zoa Tlau

June ni 30, 2007 a ni a, Saitual Chhim veng tlangval Lalrammuana, K Hnehthanga fapa chu Tuivawl luiah a tlahlum. Hetianga chhiatna tawh thutah sorkar lam atangin mithiam leh hmanraw nei (expert) an awm mai loh avangin tlangval tlawmngai an chechhuak. Tlawmngai chechhuak zinga pathum Lalmawizuala (27) s/o Lalbiakhluna, Saitual Venglai, Engzuala (19) s/o Tlangkhuma, Saitual Dinthar Veng leh Zohermawia (30) s/o Kapchhungi (L), Saitual Venglai-te chu ruang an zawnna lamah tuiah an tla hlum ve leh!

Hetiang deuh hian Mizoramah chhiattawha inchhanchhuah tumna lama tlawmngaia fehchhuak zingah chesual nunna chan leh hliam tuar an awm nual tawh. Kumin June ni 3-a Saberekakhuangkaihin a lak tak Laldawna(48) s/o Remthanga, Armed Veng ruang Chite luia zawngtu pakhat pawh lengkirah a chesual a, zawn haw a ngai hial.

Chhiatna a thleng fo a, chhanchhuah hna erawh mipui nawlpui remhriat dan leh thiam dan ang anga kalpui thin a ni. Khawnge June ni 17, 2010-a State Disaster Response Force, CTI Sesawnga training chhuakte kha?

"Hetianga chhiatrupna a thlen hian sorkar hian mitthi, hliam leh chenna in chhiate hnenah zangnadawmna eng nge a pek thin?" tihte chu zawhna a ni.

India rama State Disaster Management Response Force (SDMRF) din hmasa ber leh training pe hmasa ber hian chhiatrupna a lo thlenin heng Force-te hman dan leh hmanraw neih turte a la rel fel chiah lo.

"Hman ni khan sawi a ni tawh a, 13th Finance Commission sum tum tur a ni a, Force hmanrua hi kan pek tur a ni a, a dilnate kan ziak leh mek," tiin V. Sapchhunga, Director, Disaster Management & Rehabilitaion (DM&R) chuan a sawi.

Hetihlai hian home department lam chuan Force hi Disaster Managment Department kuta awm a ni tiin media thenkhatah tarlan a ni thung. A khawilaiah mah hian kan la chiang tak tak lo niin a lang.

Tunah hian 12th Finance Commission la hman mek a ni a, kumin atang hian 13th Finance Commission hman tan tur a ni.

"Thil awlai a ni lo a, sokar hian tihpuitlin ngei chu a tum dawn a ni awm e," Director chuan a ti.

Tun hnaia Aizawl hmun hrang hranga chhiatna thlengah pawh SDMRF chu veng mite'n an beisei tawh hle. Mahse a hman dan tur rel fel a la ni chiah si lo.

"Mihring hman tlak tul zual company 4(mi 400) zirtir tur an ni a, mi 50- Mizoram Police 1st & 2nd MAP atangin mi 25 ve ve zirtir an ni tawh," V Sapchhunga chuan a ti.

Chhiatrupna a lo thlen hian District tina thuneihna kengkawh bertu chu Deputy Commissioner (DC) an ni tih thu dawn a ni a, anni hian chhanchhuahna hmanruate pawh an kutah dahin tanpuina sem chungchangah pawh a hmalatu ber an ni.

DC pawimawhna a lian hle; DMD hi district tinah an la inzarpharh zo lo, hei vang tak hian Deputy Commissioner tinte chu thuneihna pek an ni a, DMD hian chhiatrup thlen thulah thil engkimah an ring a, anni hi biak pawh hmasak tura beisei an ni.

DM&R lam hi chuan pawisa leh chhanchhuahna hmanrua an neih ang angte DC hnenah an hlan a, DC hian a sum peka leh chhiatrupna thlen endik thlengin an lo kapui ta niin thudawn a ni.

Sorkar laipui atanga sum dawn leh dan behchhanin chhiatrupna (natural calamities) avanga nunna chante hian DC-ah report-in DC hian certificate a lo pe ang a, ralna Rs 1,00,000/- an pe thin.

Natural calamity vanga thi ngei a ni tih finfiahna DC certificate a ngai tih hi tun hnaiah order chhuah thar a ni a, thil thar a ni.

In chhia pawh hi tanpuina pek theih an ni.
"Relief tih chauh a nih avangin a tam thei lo a, 13th Finance Commission sum kan hman hunah notification chhuahin sum pawh a tam dawn," V. Sapchhunga chuan a ti.

India danah chuan building chhia chu 'authorized construction' tih kher a ni. Chu chu Town & Country Planning emaw, ADA-in phalna a pek bikte tan chauh 'relief' pek theih dan-in a ti. Mahse hei hi Mizoramah chuan kalpui a harsat avangin 'inhriatthiamna'-in kalpui a ni.

Hliam bikah hian kar khat damdawi ina enkawl chuan medical certificate nen cheng 7,500-a thleng tanpuina an dawng thei.

Tanpuinate hi sorkar laipui atanga State Disaster Management & Rehabilitation, Mizoram hnena sum rawn kal, DC hnena sem tura pekchhuah atanga pek thin a ni.

Mi ramah chuan kangmei chauh ni lo in chim, tui tla leh chhiatna hrang hrangah Fire & Emergency department chu thuamchakin hmanraw tha leh chutiang lam zirthiamte chuan hma an la thin. Mizoramah chuan Fire & Emergency Services-te chu hetiang thil a thlenah hian biakpawh an ni ngai lo a, sorkar lam hian rescue service(inchhanchhuahna) ti turin a la thuam ve lo.

"Fire ngawr ngawr hi kan la tih theih a ni mai a, rescue service ti turin kan la inpeih lo a ni, kan hmalakna tur future plan a la ni turah kan ngai," tiin Fire & Emergency Services director Zorammawia chuan a sawi.

Sorkar hian chhanchhuahna lam hna thawhtir turin Fire & Emergency Services hi mihring leh hmanrua a la pe tawk lo a, chutiang lam ti thei turin a la ruahman lo.

Director hi chuan chhanchhuahna hna hi an department-in nakina a la tih ngei turah a ngai a, mahse tun dinhmunah chuan helam hawi hian an la kal thei lo tih a sawi.

Tun dinhmunah chuan Mizoram sorkarin chhiatna a thlan changa (kangmei chhuak tih lohah) chhanchhuaktu atan ruat bik a nei lo a, chutiang ti tura training pek leh hmanraw lei a awm rih lo niin thudawnna dang chuan a sawi.

Fire & Emergency Service Force danah chuan Director General of Police hnuaiah he department hi a awm a, State Police zinga tel niin Force member tinte chu Police Act hnuaiah lak niin State Police anga enkawl an ni tih tarlan a ni.

Sorkar ruahmanna danah chuan Disaster Rescue Team emaw hi din tura ruahman a ni, hei hian chhanchhuah hna an la thawk dawn niin a lang. He hmalakna hi Disaster Management Department kaltlanga din tur ni awma lang a ni a, mahse tunah hian hmalakna hmuh tur a la awm rih lo.


Mizoram leh chhiatrupna

o DM&R chhinchhiah dan chuan lei tawlh, kangmei chhuak, thlipui, rial, tuilian leh chhiatna dangte avangin 2004 atanga 2010 thlengin in 42323 a chhe tawh a, mi 87-in nunna an chan tawh.

o Chhiatrupna thlen chungchangah hian District tinah DC theuhte chu ex-officio chairman niin a buaipuitu ber tura ruat an ni.

o Tunah hian chhiatrup thlena hman theih turin State Disaster Management Force mi 400 zirtir turah mi 50 zirtir an ni tawh a, hman theih tep an ni tawh.

o Chhiatrup thlen avanga nunna chante hi zangnadawmna Rs 1,00,000 pek theih an ni, DC hnenah report tur a ni.

Chhiatrupna thlen thulhah inkhaidiat dan mumal tak a awm: State Disaster Management Authority hnuaiah- State Steering Committee/ State Executive Committee an awm a, an hnuaiah District Diasater Management Authority/ Committee, hei hnuaiah Block Disaster management Committee, a hnuai berah Village Disaster managment Committee. Chhiatna a thlenin heng hian a takin hma an la em?

Mizoram sorkar chuan chhiatna lo thleng palh thei laka inruahman lawkna atan Disaster Management Cell (ATI) te, Hazard Safety Cell (PWD), State Disaster Response Force leh Disaster Management Committee hrang hrangte a din bakah Awareness campaign te buatsaihin nasa takin hma a la mek niin June ni 28, 2010-a sorkar thuchhuah chuan a tarlang.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment