Monday, March 1, 2010

Mi 5-in mit pe tawh, mit pe duh mi 308 awm

¢ PB Lalrammawia

Aizawl Civil Hospital Eye Bank a awm hnu-ah tun thlenga thih hnua mit petu chu panga an tling tawh a, mi sawmin khua an hmuh theih phah ta.

July ni 31, 2008 khan khatih laia MNF ministry hnuaia health minister R Tlanghmingthanga chuan Civil Hospital Eye Bank hi a hawng a, ani hi mit pe tura hming ziak lut hmasa ber a ni. Health minister hluiin bul a tan atanga February ni 8, 2010 thleng khan thih hnua a mamawhte tana mit pe phal hming ziak chu mi 308 an tling tawh a, heng zinga a tam zawk- mi 153 chu hmeichhia niin, mipa chu 146 an ni. Mit petu zingah hian khawpui mi an tam zawk.

Dr K Lalremsanga, Head of Deptt., Opthalmatology, Civil Hospital, Aizawl chuan mit tha lo (corneal blindness) thlak chu awlsam tea tih theih a nih thu sawiin tun thlenga mit thlaksakte chu an la hlawhtling zel niin a sawi a, "|henkhat chuan zai hnu lawkah khua an hmu thei nghal a, thla thum chhunga harsatna an tawk a nih loh chuan tha ngei tura ngaih a ni," a ti.

Tunah hian mit thlaksak ngai, mit tha lo mi 47 an awm a ni.

Mi an thih hnu darkar ruk chhunga an mit hi lak hman a nih chuan a dahthatna (Eye Bank)-ah dah lehin darkar 72 chhung a dam thei niin thudawn chuan a sawi.

"Eye Donation hi mipui hian kan la hrethiam lo deuh nge, beisei angin donor kan pung chak lo. Blood Donation pawh 1995 atang khan campaign neih tan a ni a, a tirah chuan mipuiin an hrethiam lo a, an nuihzat deuh niin a hriat a. Mahse, a pawimawhzia kan hre chho zel a, tunah chuan blood donation kan kalpui tha ta hle. Eye Donation pawh hi kan hriatthiam chhoh thuai kan beisei. Kan dam laia hlu tak, kan thisen midang pek kan inhuam chuan, kan thih hnua ral mai tur, a dam laia te'n an chhawr tangkai tur si hi kan uiin ka ring lo. Mizote hi thil tha tih kawnga intihhmuh chak tak kan nih avangin donor hi an pung chho zel turah kan beisei," Dr K Lalremsanga chuan a ti.

India ram hian 1994 khan mihring taksa peng thlak theihna dan "Human Organs Transplantation Act, 1994" a hmang tan a; Mizoram pawhin 1998 atang khan a hmang tan a, July ni 1, 2008 atang khan Cornea thlak theihna pek a ni. Hei hi kum nga chhung atan tih phawt tur a ni a, June ni 30, 2013-ah a validity a tawp ang a, a tul dan anga chhunzawm zel theih a ni.

Civil Hospital, Aizawl chuan tunah hian Eye Ward leh Eye OPD changtlung tak a siam mek niin F Lalhmingthanga, Programme Officer, H&FW chuan a sawi a, "Serchhip-ah pawh Eye OPD leh Eye ward changtlung tak dah tuma ruahmanna siam mek a ni," a ti bawk.

Mit petute:
1) Hmingthankima (34) Samthang;
2) Dennis Lalremmawia (33), Tuikual 'S' Aizawl;
3) Hmingthanzuala (48), Hunthar Veng Aizawl;
4) Pakunga Ralte kawlni (74) Edenthar, Aizawl.
5) Ricky Lalnunmawia, (25) Zonuam, Aizawl

Mit pek dawnin :
n Thisen inmil kher a ngai lo.

n Mit thawhtu chu eng hnam nge, mipa nge hmeichhia tih emaw a mit rawng tih vel a pawimawh lo.

n Mit darthlalang (Cornea) thlakin mit rawng a tidanglam lo

n Mit darthlalang hi a dam muang a, tha taka hmu leh tur chuan kum khat te pawh a ngai hial.

n Mit darthlalang thar chu mam taka thui beh a harsat avangin hmuh fiah harsate a awm phah thei a, mahse hei hi chu tarmit nena siam that mai theih a ni.

MIT LEH INDIA
India ramah hian maktaduai 4 vel mitpual (corneal blindness/ opacity) an awm a, chung zinga maktaduai 2 chu naupang an ni a, kum tinin mi 25,000 in an belhchhah ziah bawk. 1996-a Eye Donation statistic-in a tar lan dan chuan kum tin mit donate-tu mi 4,00,000 mamawh a nih laiin India rama Eye Bank 80-te chuan mit an donate theih chu 15,000 vel chauh a ni.

EYE BANK
Eye bank chu thih hnua tha taka mitmu lak chhuah a, thianghlim taka vawn thatna hmun a ni. A tum bul pui ber chu mitthi tawh hnu mitmu lakchhuah a, mitdel nung dama la awrn si te mit tihvar leh nana hman tangkai hi a ni. Eye Bank nei tur chuan a petu awm a ngai a, chuvangin miin a dam laia midangte hman atan, "ka thih hnuah ka mitmu hi ka pe phal e" tia thu a hnutchhiah chuan, a thih veleh a mitmu chu lak chhuah a, a vawn thatna hmun Eye Bank-ah dah tur a ni.

EYE DONATION
Eye donate duhtu chuan a thih hmain intiamna lehkha a sign fel hnuah, Eye Bank-a thawktu ten an hriat pui ang a, Eye Bank register bu-ah a donate-tu hming hi chhinchhiah tur a ni.

CORNEAL TRANSPLANT
Mitdel mit zawng zawng hi a thlak vek theih loh a, a thlak theih leh thlak theih loh a awm a. Kan mitmu hma lama mitmu dum fim tak hi cornea an ti a, hei hi a fim em vangin mit darthlalang an ti thin. Cornea hi a fim em a vangin mit chhunga mit naute leh iris (rawng uk deuh khap) a hmuh tlang theih a, kan mit tukverh ang pawhin a sawi theih bawk. Cornea hi hliam palh vangte leh mit natna te avangin a lo del thei a, chu chu Corneal Blindness emaw Corneal Opacity tiin an vuah. Chutianga a lo awm chuan, pawn lam thil engmah a hmuh fiah theih tawh loh avangin mit kha a lo del ta a. Mit tideltu kha Corneal Blindness/ Corneal Opacity vang chauh a nih chuan mitthi mitmu hrisel leh fim tha atangin a thlak theih a, chu tak chu eye donation tul nachhan chu a ni.

Corneal transplant-ah chuan mit darthlalang tha tawh lo kha a hrisela thlak a ni a, mit darthlalang thar kha tha taka a dam chuan tha takin a lo hmuh leh theih a ni.

Mit darthlalng hi taksa peng zingah thlak theih hmasak ber a ni a, tun thlengin taksa peng thlak zingah chuan thlak tam ber leh thlak hlawhtlin ber a ni.

EYE BANK LEH HRIATTUR PAWIMAWHTE
Kan thih hnuah mitin hian kan mit hi kan pe thei a, kan mit kha zai tawh a ni emaw, tarmit vuah a ni emaw pawh ni se a pek theih vek a ni. A pawimawh ber chu kan mit tukverh (cornea) kha a hrisel tur a ni.

Kan thih hnuah darkar ruk aia rei rial lovin kan mit kha kan pe (donate) duh a nih chuan Eye Bank-ah in-report tur.

Eye Bank-a thawk doctor/technician te chuan a donate duhtute chu an inah an rawn pan ang, a man chawi a ngai lo.

Mitmu lak chhung hi minute 10-15 vel a ni a, mitmu lak chhuah kha artificial eye hmanga thlak tur a nih avangin hmel danglamna a thlen lo.

I mit pahnih i pek chuan mitdel pahnih mit i ti var thei

Kan chhungte an boral pawhin an mit kha chhungte rem tihnain a pek theih; dan kalh a ni lo

Kan mit pek khan Eye Bank a thlen hunah tha taka vawnthat a ni a, darkar 72 chhungin Corneal Transplant a tih theih a ni.

Corneal Transplant hi a hmasak dan indawtin tih thin a ni.

Mit kan pek te hi zawrh emaw, hralh emaw atan a ni lo a, midangte tanpuina a ni

Khawvel a sakhaw hruaitu hrang hrang te chuan Eye Donation hi tha an ti em em a, kan mihringpuite chunga kan thil tih theih ropui takah an ngai.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment