Monday, January 18, 2010

Kum 2010-A Mizoram Hmabak

¢ Lalthlamuana Ralte

Hmabak neiin kum thar kan chuangkai a, kan hmabak erawh kan hre vek thei kher lo ang. Hre vek kher lo mah ila, kum hmasa lam ang a nih chuan kumin chhunga Mizoram hmabak tur lang chiang sa a awm nual ang.

TUI HARSATNA, KANGMEI LEH LEIMIN
Thal lai a ni a, kum dang ang bawkin khawpui leh thingtlanga chengte'n tui harsatna kan tawk leh ngei dawn. He ramah hian kum tin thal laiin tui kan harsa a, fur laiin nasa takin lei a min thin.

Kum tina thleng ziah a nih avangin thilmaka ngaih a ni hran lo a, thuneitute pawhin inven theih a nih leh nih loh pawh an ngaihtuah lem lo niin a lang.

Aizawl khawpuia chengte tan hian Tlawng lui tui lak a ni a, sum tam tak sen a ni nghe nghe. Mahse, mi cheng zinga chhungkaw tam ber chuan tui harsatna an la tawk reng thung.

Kumin thal chhoah pawh hian a bikin Aizawl khawpuia chengte chu an buai leh dawn chiang a, a nihna takah chuan tun atangin an buai tan der tawh a ni. VIP quota awm lo sorkar din turin insawiin, 'Mi retheite hi kan VIP chu an ni' ti mah se tui chungchangah kher hi chuan kan sorkar hi eng an la ang lo khawp mai. Hman atang tawhin ram hruaitute hian mipui mamawh phuhru tura tih tak tak an nei lo thin hi a pawi hle a ni. A tirah hma an han la ve hluai a, mahse sum leh therhlo chi hrang hrangin a vet hnawk a, ropui lo takin a hmawr an bawk fo thin a nih hi. Hetiang hi kan dinhmun a la nih rih avangin khawpuia chengte leh thingtlang khaw hrang hrangah chengte an la tuihal zel dawn niin a lang.

Thal khaw ro laiin kangmei a chhuak nasa thin hle a, kuminah pawh hian theihtawp chhuaha sorkar leh mipuiin tan kan la tlang a nih loh chuan a kang leh dur dur dawn ang tih a rin theih. In kang thin tam tak hi a chhan hriatchian loh a ni fo mai a, engemaw zat chu electric short vang leh vawk chaw chhum tih vel atanga chhuak a ni thin. A nihna takah chuan kangmei hi inven lawk theih a nihna lai a awm a, chumi atan chuan mipui leh sorkar pawhin hma a lak theih a ni.

Nikum lamah khan ram kang a tam ang reng khawp mai a, nunna chan phah pawh an awm a nih kha. Thil mak tak mai chu Environment & Forest department hian ram kang venna turin sum tam tak an seng ziah a, phungbawmah tlawmngai pawlte pawh an hmang thin. Heti chunga ram a kang duai duai thin hi a chhan lian tak chu sum sen ral leh hmalakna hi a inphu tawk lo lutuk hi a ni ngei ang.

Thal a liam ang a, dan pangngai anga fur a lo thleng leh anga, kum dang anga kan inveng lawk lo leh a nih chuan leimin a awm leh sup sup maithei a ni. Kan rama leimin thin tam tak hi chu kan fimkhur loh rah a nihna lai pawh a awm a, thenkhat chu inven lawk theih ngei niin a lang bawk. Ruah bawhawk sur bur bur tawh hnu a silpoulin nena inven leh chiam ai chuan fur thlen hma ngei a lo inralrin lawk a fuh zawk ang.

SORKAR HNATHAWK HLAWH THAR A BUAI DAWN
Inthlan campaign laia an lo intiam tawh angin kum tawp dawn hnaiah khan chief minister-in fitment committee rawtna anga Mizoram sorkar hnathawkte'n hlawh thar an lak tur thu a puang a. Thu thar thehdarhtute hmaa a sawi dan takah phei chuan Krismas hmaa la hman tur kha an ni nghe nghe. Sorkar laipui hnuaia thawkte phei chuan 6th Pay Commission rawtna angin hlawh thar an la daih tawh a ni.

Mizoram sorkar hnuaia thawkte hian hun rei tak atang tawh khan hlawh sang zawk hi an lo nawr tawh a, 6th pay commission rawtna a lo chhuah atang phei kha chuan an ngenngawl zual viau a nih kha. Khatia chief minister meuhin hlawh thar lak tur thu a puan takah kha chuan nasa taka lo nawr thintu sorkar hnathawk rualte kha an lawm viau turah mi tam tak chuan an lo ngai ngei ang. Mahse, chutiang a lo ni lo tawp mai a, a hnu lawkah sorkar thluak bur MCS rualhoin lungawi loh thu an sawichhuak a, sorkar hnathawk pawl dang a kangkai zel a, a tira fel deuh thlap a lang kha a la buai dawn chauh niin a lang ta hial a nih hi.

Sorkar hnathawk hlawh buaina hi kumina kan hmabak zinga langsar pawl tak a ni mai thei. Sorkar huaisen hmel tak mai kan nei a, taxi driver lungawi lo an vau dai tawh a, Vairengte khaw mipui lungawi lo pawhin an nawr hlawhtlin zawh tawh loh khawpin an khauh bawk. Chutih laiin, sorkar hnathawk, hlawh thara lungawi lote hian nasa taka an nawr a, an tibuai thei a nih chuan an insawi ang an ni lo tawp tihna a ni ngei ang. A lehlamah chuan hlawh bi chungchanga thil felhlel tam lutuk avang hian sorkar pawh a pawngpaw khauh ngawt thei bik loin a rinawm bawk.

Tuna ram hruaitute hi sorkar hnathawk hrual ngam taka ngaih an ni rih a, nawrh pawh khap titih hial a nih hi. Mahse, kumin chhoah hian hlawh siamthat phutin sorkar hnathawkte hian hma an la ngei dawn a, an innawr nasa viau a nih phei chuan duap kai zawk an awm a ngai ngei a. Chuti a nih loh chuan sorkar hmasa hun lai nen khan a dang dawn lo tihna a ni ang. Engtin nge thil a kal chhoh dawn tih chu i lo thlir phawt mai ang.

NLUP A BUAI MAI THEI
Kumin chhunga mipui nghawng tur lian tham ber pakhat chu Revised New Land Use Policy bultan tur hi a ni ngei ang le. Inthlan campaign laia an vauchher ber kha a ni a, sorkar thara mipui beisei ber pawh NLUP hi a ni. Sorkar pawhin thui tak hma a la tawh a, budget-ah pawh cheng vaibelchhe 100 dah a ni bawk. Tichuan, kumin atang hian ei zawnna ngelnghet nei lo leh kut hnathawkte hnenah bul tanna tur pawisa sem tan a ni dawn.

Mahse, hetia nghakhlel taka mipuiin an thlir lai hian a buai nuaih mai ang tih erawh hlauhawm tak a ni. Tanpuina sum dawng thei tur chin thlan chungchangah buai a awm ngei dawn niin thenkhat chuan an sawi a, heti a nih chuan a thlangtu tur lam pawh hi an buai phah viau mai thei a ni.

Tunah pawh hian thingtlang lamah chuan lungawi lo an awm tan nia sawi a ni a, a dawngtu tur thlan danah leh a sem dan tur hrim hrima pawh inthlan dawna an campaign dan nen a inang lo viau ni pawhin party worker thenkhat chuan an sawi bawk.

Sum tam tak hmanna tur a nih vang leh mi tam tak nghawng tur a nih bakah sorkar hmalakna a nih bawk avangin a buai palh ang tih a hlauhawm khawp mai. Congress party tan phei chuan an sorkar hmasak hun laia an buaipui chiam leh kawng hrang hranga an mualpho tawhna kha a ni bawk a, tuna an mualpho leh a nih vaih chuan a nghawng a na lo thei lo ang. Dik tak chuan NLUP beisei vangin vote tam tak an hmu a, anmahni pawhin campaign au hlaah hmangin an tiam nasa viau bawk.

NLUP chungchanga an thutiam an hlen leh hlen loh chu pawisa an sem leh sem lohah ringawt a innghat lo ang. Eizawnna ngelnghet nei lote an din chhuah leh din chhuah lohah a innghat zawk ang a, chief minister tawngkam angin, NLUP hmang hian kan rama miretheite hian lei rem an rah leh rah loh chu rei lo teah a lang mai dawn a ni.

CHHIARPUI INBUATSAIHNA
India ramah hian kum 10 dana chhiarpui neih thin a ni a, nakumah hian chhiarpui chu zawh fel tur a lo ni leh ta. Chuti a nih chuan kumin hian ram chhung mi cheng zawng zawng chhiarpui buaipui a ngai leh dawn a ni. Chhiarpui hian ram chhung mi cheng zat mai bakah ram dinhmun a tarlan thin avangin a pawimawh hle a, mipui hriselna chungchang te, mihring pun chak dan te, reitheih/hausak dan te leh thil dang tam tak a tarlang thin a ni.

CHANGE??
Sorkar thar a lo pian hlim kha chuan thil thar lo thleng turah mipuiin an ngai a, ram hruaitute pawhin a tha zawnga inthlak danglamna an tuipui hle a, chumi sawina saptawng thumal 'change' tih pawh an sawi ngun malh malh khawp a nih kha. Mahse, kum khat chuang a liam hnuah pawh thil thar langsar sawi tur a la awm lo a, kalphung thar hmuh tur a awm lo bawk.

Hemi chungchanga an chhuanlam ni a lang chu sorkar hmasa kihhnawh thenfai tur tam lutuk hi a ni. Tun hnai lawkah pawh khan chief minister chuan MNF sorkar kum 10 chhunga an kihhnawk thenfai tur a tam zia a sawi leh a, tualchhung chanchinbua a tawngkam an tarlan danah phei chuan, "Hnawk satliah mai ni loin, hling bawn chhah tak ang a ni a; Cheng vaibelchhe 3,447 zet leiba min hnutchhiah hi thla ruk emaw a aia rei deuh emaw thenfai nan hun a la duh dawn a ni," a ti. Mak tak mai chu nikum March thla a chief minister-in budget a pharh tuma a thusawinaah khan Mizoram leiba hi Cheng vaibelchhe 3276.08 a nih thu a sawi lang thung a nih kha.

Engpawhnise, chief minister thusawi ang hi a nih chuan a lo berah kum chanve chhung vel chu hnawk thenfainan a ngai leh dawn a ni a, 'change' chu a thleng tlai leh sawt dawn tihna a nih hmel.

Kum tawp lamah khan annual plan kan nei thei chauh a, budget pum pawh kan nei tlai viau a nih kha. Kum thar atang hian budget pawisa hman tur a awm chauh dawn a ni a, chu pawh Marhch thla tawp thleng chauh a huam dawn bawk. Chuti a nih chuan kum thar tir atanga sorkarin hma a lak nghal vat a ngai tihna a ni ang. Thla 3 chhung hian eng sorkar nge kan neih tih chu a lang dawn ni pawhin a ngaih theih tho awm e.

Kum dang ang bawkin kumin hian lehkha thiam an pun belh leh ang a, hnathawh tur mamawh an pun belh leh dawn tihna a ni ang. Thalai lehkhathiamte tan sorkar hnaa luh vek ngaihna a awm tawh lo a, chutihlaiin, sorkar lamain ei zawnna thar a ngaihtuah tawk bawk thin si lo hi a pawi khawp mai. Heti zela kan kal a nih chuan harsatna nasa tak kan tawk ngei dawn a ni.

A tawpna atan chuan kum 2010 chhung hian enge lo thleng dawn kan hre lawk lo a, kan beisei loh tak thil pawh a lo thleng thei a, kan rin lawk ang tak pawh a lo thleng thei bawk. Mahse, tun hma atanga kan hun tawn tawh te han chhut hian thil lo thleng tur tam tak hi chu a rin lawk theih a. Chuvangin, hengte hi thil lo thleng tura hrilh lawkna a ni lo a, kum hmasa lama lo thleng tawh te atanga chhut a ni deuh ber.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment