Monday, September 7, 2009

Mahni intihlumte hi...

¢ Lalthlamuana Ralte

Mi thiamte chuan mahni intihhlum tum zingah thalai an tam ber niin an sawi a, an zinga hmun thuma thena hmun hnih chu kum 35 hnuai lam an ni. United States bikah chuan mipa aiin hmeichhia an tam zawk a, an let thum emaw let li emaw lai an ni. Hetih lai hian mahni intihhlum tak erawh chu mipa an tam zawk thung niin an sawi.

Zirlai zinga intihhlum tum ru reng te hi hriat hran an har viau. A tlangpuiin an rilru put hmang (mood) leh an nungchang a inthlak a nih chuan ngaihven an ngai tihna a ni thei. An rilru a hah a, an inlak hran a, mahni inngaihhlutna an nei tlem tial tial a, taksa invawnfaina lam an ngaihthah tial tial a nih chuan intihhlum an hnaih hret hret a ni thei.

Zirlai zinga mahni intihlum an awm hian an zirlaiah harsatna an tawk em tih hi zawhna awm fo a ni. A tlangpuia lak chuan zirlai zinga a thiam pawl tak te an ni duh viau thung. An zinga thenkhat thung chu an zirlaiah an tui lo a, an tihchhiat vangin an rilru hahna a tizual thei bawk. Chutih laiin, zirnaa tihchhiat vang hrim hrima intihhlum hi chhuanlam ni fo mah se a tak takah chuan mahni inngaihhlutna leh inrintawkna an hloh vang leh an nu leh pate beisei ang an phak loh vang zawk a ni fo thin niin mithiamte chuan an sawi.

Mi dang nena inpawhna leh inkawmnelna tlakchham vang hian rilru hahna/buaina a neih theih a, chu chuan mahni intihchhiatna a thlen thei. Nupa inthenna hian fate chungah harsatna a thlen thei a, an rilru thlengin a nghawng thei a ni.

Khawvel pum huapa intihhlum chungchang an zirchianna an neih a, mahni intihlum chhungte leh thiante an kawm kualna atanga a lan dan chuan an zinga za zela 40 chuang intihhlum an tum tih hi chiangkuang takin an tilang hmasa thin. An zinga za zela 30 chuan an intihhlum hma lawkin thih chungchang leh thihna chungchang hi an sawi chhuak an ti.

Hetianga an thil tih tum hi an intihhlum hma fein an an chhungte leh an lam hnaite hriatah an sawiin an lantir thin niin an sawi bawk. Chutiang chuan lantir fo thin mah se an ti thut thin niin a lang. Mahse, an chhungte leh thiante hi rilru lama mithiam an nih bik loh avangin ngaihthat loh a har viau thin a ni.

Mithiamte sawi dan chuan miin intihhlum lam hawi zawng hrim hrim a sawi fo chuan tanpui an mamawhzia an au chhuahpui tihna a ni duh viau.

Mahni intihhlum tumte ven hi thil harsa ber pawl a ni. Rilru hahna nei leh mahni nunna lak hial duhte hian an thil tum lakah hian an veng reng a ni tih an hre lo fo a, tanpui an mamawh tih pawh an ngaihtuah phak lo niin zirtute chuan an ngai.

Hman atang tawhin rilru hahna leh rilru buaina hi mahni intihhlum chhan bera ngaih a ni thin. Mahse, hei ngawt hi a lo ni lo deuhin a lang, rilru hah leh buai nasa te chu an chhungten rinhlelhna an nei lawk thei zawk. Chutiang ti duh khawpa rilru buaina nasa (severe depression) neite phei chu an awm danah a hriat loh theih loh thin. Mahse, ram hrang hrangah pawh thalai leh kum naupang zawk mahni nunna la tam takte hi chu an nungchang leh che ziaah danglamna hmuh tur awm lem lo, rilru hahna an neih hriat lem loh an ni fur.

"Mahni intihhlum hi tumahin an thlang bik lo a; hrehawmna leh natna an tawrh hi a na lutuk a, an tuar zo lo a ni," tiin an sawi thin. Chuvangin, hetiang miten an mamawh ber chu tanpuitu a ni.

Nunna hlutzia hriattir a, misual leh tlaktlai lo hlawm hlak an ni lo tih hriattir te hi a pawimawh chu a ni. Mahni inngaih dana hlutna nei lo khawp a beidawng ni mah se an chhungte leh thiante tan chuan an hlu tak zet a ni tih an hriat a pawimawh khawp mai.

Mahni intihhlum duhna neite'n thil pahnih an hriat tur chu - an natna/hrehawmna tawrh mek tiziaawm thei tur an ngaihtuah tur a ni a; an natna/hrehawmna tuar chhuak a, hneh turin an rilru an siam thei tur a ni.

Tleirawl zinga intihhlum lo tum tawhte an kawmnaa an sawi dan chuan an tum chhan chu an sut tlang zawh loh leh an paltlang zawh loh thil laka pumpelh awm chhun ni a an hriat vang a ni. Ngaihtuahna tha lo an neih thin leh an rilru hahna chhawk zang theitu niin an ngai bawk. A nihna takah chuan an hun tawn mek lak atanga inthiarfihlim an duh tluk bawk hian thih an hreh tho a ni.

Tleirawlte intihhlum chhan hrang hrang an sawite chu - rilru hah vang leh ruihhlo vang a ni ber. Chutihlaiin, mahni intihlum tam takte hi chuan felfai taka ruahman lawkna leh tum lawkna an nei lo niin mi thiamte chuan an ngai.

Engpawhnise, he thihna hian ram hrang hranga chengte, a bikin thalaite a tuam mek a, Mizoramah pawh kan tawng ve mek a tih theih awm e. Mahni intihlumte chungchang zirchiangtu leh chutiang mite venhimna tura hmala tur mi inpe kan mamawh ve ta viau pawhin a lang a ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment