Monday, July 20, 2009

Zu Kan Vãi-ruih E Khua Lianah

¢ K Lalreia

MLTP Acts thu-ah C.M-in hlih tumloh thu a sawi a, ka khuáng ve chhin dâwn. “Zu hi sual a nilo” tih 2005ah ka ziak a, Pu Lalzuia Colney (Kâwlni?)-in MLTP Acts hmanga manah min vau a, Pu J.Laldûla, (Sailo ni si) Lungdâr-in KS lâwmzâwng ziakah min puh a, min kük fak fak a, Sangzuali pain ka thlavàng a hauh a, ahnuah ka tui-hnih salh a, ka thu atang khan samzai bàwk pawhin ka la tawlhlo. Meizial, khaini, sahdah, kuhva, tuibûr, dàwi tello zû an tih chenin tilo mah ila, a engamah hi sualah ka puhlo: rimchhia leh tenawm, tangkàina nei thei, hmansuàl theih, nun titawitu ni thei vek, khawvêl awm chhûnga awm tûr a ni. Mifing, Pastor, Upa, Evengelist, Speaker tu emaw ngaihdân niloin kan innghahna Bible thuziak en ngunin, sual emaw thalo emaw hi Pathianin tawtawrâwt hnuhnung rîk hma chuan khawvêl atanga lâkbo a tumlo a, thinlungah thupêk thar ziakin ringute rilru atangin thenfài/duhlohtîr a tum a ni. Làwng hi tuipuia awm tûr ni mah se, làwng chhûngah tuiin thuneihna a chang tûr a nilo.

Bible-in zû/wine khap tlata ngaitute hian Bible an bih chianglo deuh a ni mai thei: ruihloh leh a thuhnuaia awmloh hi a sawi chin chu niin a lang.

Zanriah hnuhnung (Abib ni 13 zân)-a kan Lalpá sèm wine kha,‘yayin /‘oinos’ wine tak (fermented) a ni: an chhang ei kha, dàwi tello ‘azumos’ niloin, ‘artos’ a ni a, dàwi telh chhang sawina a ni. Cana khuaa a tihpun kha fatu hotuin “Tûn thlengin wine tha i la neih hi” a tih khan wine dik a nihzia a entir. Grep, wheat, barley, (kan chaw ber) buh, fu, kâwlthei leh engkim, lei atanga to chhuak hian dawidim tlêm deuh leh tam deuh an pianpui vek. Fu tui hi Zopa tàp lumah dah la, kâr hnihah chuan ruih chhaih theihna a ni mai. Minung tumah dawidim laka fihlim a awm theihloh. Kan Lalpa pawh kha “wine duh, chawheh” an ti hial a, an uar deuh mai thei: wine/alcohol hi mihring mamawh a lo ni a, damdawi tuiril chi-ah pawh ‘alcohol-zû’ an telh zêl tluk a nih hi, tichuan zu in mi vek kan ni, kan Pastorte chenin!

Isakan Jakoba mal a sâwm dâwnah a wine a insak tê tê. Puithiam dangdai Melkizedekan Abrahama râldó hâwng chhang leh wine nên a hmuak. Samuela hlan dâwnah wine bûr an keng. Puithiam leh zâwlneite pawhin an hmang diklo Is 28:7. Wine enkawltu bîk officer nei hial Solomona kha Wine in tam vang niloin, a nupuite vangin a chhe dèr. Khawpui sual eltiangah mipa tumahin an pâwlloha a fanute hum thei Lota kha a fanuten an hrairui a, Pathianin a demna a lang lêmlo. Rinnaa fak hlawh Noa rui pawh kha Pathianin a sawisêl lêmlo ni maw? a rui harh leh ànchhia ang thlapin Kananho chu an awm ta mai a. Tamilho chuan zû ìn an hrethiam, rui leh meizial zû chu Kristianah an ngai meuhlo. Aizâwla inti titi-îk viau, Serafim ni hiala mawi leh Zû chek phûr viaua, Silchar/Kolkata thlen thlâka che-nawi viau thei mai kha inenchiang ve hrim hrim la, zû telloin i fate kha i hmuh phâk bâkah engtinnge an awm chhui teh!

Bible lehlin thar Study Bible Gen 27:28,37-ah, “Buh leh uain nei thûr thûr bawk ang che” tih hi eng atân nge? Ele, an èi leh ìn atân. Juda chungchâng Gen 49:11ah “A kawr uain-ah a chiah a, grep tui senin a puan a su” tih hi malsàwmna thu a ni. Châng 12ah “Uain vangin a mit a sen rûm” tih hi NKJV chuan “His eyes are darker than wine, and his teeth are whiter than milk” a ti. Malsâwmna Wine khan a mit a tidum tláwr tih hi, sawichhiatna ni àwm tak “sen-rûm” tiha dah hi a fuhlo. Ex 29:40a “Uain leihbuak tûr litar khat hlân tel bawk ang che” tih hi Hebrai “nâcah” Kaldai“necak” (leihbua tihna) niloin, intûr hlan sawina “necek” a ni, leihbuak tûr nilo “intûr thilhlan” sawina a ni. Bung 30:9ah “In tûr uain hlan pawh i leihbaw tûr a nilo” tih chu an tidik a. Lalte II 16:13ah pawh “Uain thilhlante a bun” an ti ve tho mai. Wine hi Pathian hnênah “compulsory-a” hlan tûr zîng ami a ni. “In tûr thilhlan chu bâwngtuai 1-ah uain litar hnih, berâmchal 1-ah litar khat telh zêl tûr” tih a ni, Num 15:5,7,10, 28:7,14, Lev 23:13. An thilhlante hi, hàlral bâk chu Puithiamte chanvó, an lo èi-ìn ve tûra tih a ni, Num 18:12, Deu 18:4.

Mi narân tân pawh wine hi a khaplo: “Bâwng te, berâm te, uain te, zû te, in châk zâwng apiang lei ula, in chhûngkuain LALPA, in Pathian hmaah hlim leh lâwm takin eiho ang che u” tih a ni, 10a 1ah pawh an thawh, Puithiamte tân Deu 7:13, 12:17,18, 14:23,26. “Ngawlvei lâwmzâwngin thu a ziak” min ti pek ang maw? Kei hi niloin, i rin hlê i Bible sawidân a ni. “Buh leh wine tamna ramah an awm der der ang” (Deu 33:28), “I buh Inte a khat ang a, i uain sàwrkhur a liam bawk ang” (Thuf 3:10). Eng atân nge? Ele an èi an ìn atân. Ni e, an intihhlimna tûr a ni Sam 104:15, “Uain pawh hlim takin in rawh” (Thuhriltu 9:7). Inbiakna Bûka kal hunah inloh tûr Lev 10:9, ni e, inkhâwm dâwnah te. Chief Minister te, Minister te, Pastor leh rorêlna chelhtuten inloh tûr, an thu a ngîllo palh ang Thufing 31:4. Nazarit pawh a inserh hun a kimah “Wine a in thei” (Num 6:20). Isaia 62:8ah “Hnamdangten an in zawhsak tawhlo ang che u” tiin a mite tân a hauh! Kan Pastorte pawh hian Sacrament-ah kan Lalpa angin wine dik tak sem thei sela. A chuangbãng na na na chu Vestry leh Pastor In lamah te pawh paih mai ai chuan an in tho. A khawilai berah chuan nge dikna te sual te chu a awm tâk le? Wine-Zû hi Bible-in sual niin a sawi rêng em ni?

Wine in tûr neihloh hi Pathian ànchhia a lo ni reng a, “Hlimna leh lâwmna a reh zo ta, Uain sàwr tûr ka titâwp a, tuman hlim takin an sâwr tawh lo ang” Jer 48:33; Deu 28:39,51, 29:6. “Grep hrui a vuai zo a, uain pawh a váng tiàl tial, hlim taka awm thinte an ngui zo ta” Is 24:7. “Mangang takin kawtthlerah te an au a, uain in tûr a awm tâkloh avangin hlimna tûr rêng a awm talo” c.11: uain chu pawimawh hlê mah se, athenin (Aizawl Post June ni 9,16,29) an hmu Setana si! Inti Pathian lam-tang takin rum fe fein thu kan ziakin kan sawi a, a dikna hmuh a ngai. “=henawm hnêna zû in-tûr petu chu a chung a pik e” tih changchàwiin Zû hi sual a ni tih nân hman kan tum em ni?
Lehlin tharìn, “Tihmualpho tuma mahni thiante an ruih hnêp thlenga in-tûr petu chu a chung a pik e” a ti Hab 2:15. A saruakna hmuh, pàwl beiseia hrairùih túm thu a ni e:

“That thou mayest look on their nakedness” tih a ni. Zû-wine bâkah, pawisa, hna pêk intiama hmatheh te nên thuhmun vek. Ngawl vèi te, ruih te hi Biblein a fak ngailo: sawi fo ngailo khawpa thalo ni chiangsa tih tùn kan hailo, kan Pathian hrelo pawhin tha an tilo, rùi thinte pawhin tha an ti bîklo. Zû-wine sawihnawm tum nâna, ngawlvei zawrkawiho khawsak dân thurchhuah foa Pathian malsâwmna a nihna lam haider hi nêk lam nei thiltih zia a ni. Is 5:11a “Zîng taka zû hrût tana, zân rei tak thlenga rui hnêp thinte chu an chung a pik e” tih te hi a la dik reng, sawisêl tûr awmin a langlo. Tichuan zû chu sual a ni i ti ta mai si amaw?

A thian chunga thinrim khan a khawih ngam êm silo, zû a rui chhalh a, a kâphlùm ta a, tichuan zû leh silài chu sual a ni ta amaw? Nilo e, a khawih hma daih, zû a in hmaa a ngaihtuahna kha a ni sual chu. Tuirial khu a sen-chiin luang mah se sual a nilo. A thenawm saruakna hmuh beiseia zû nên a thenawm a pan hma daih khan a rilruah sual a tlângnêl hle tawh a ni zâwk, harh teh, zûah sual a awmlo, zû dem suh. In-àwhhlumna hruizên hi sual a nilo. Hmeichhia avangin inngaihna awm mah se sual an ni ngawtlo. Mipa leh mipa intih pawh a dem nasa. Pathian lam-tang viau inti, sual pawh hrethiam silo Zoram mipui hi Setana hian beih nuam min ti ngawt ang! Vairengte atangin June ni rukah khan Sumoin ka hâwng ve a, excise lam mi telin tawng inchuha an titi ngawi rengin ka ngaithla a, a ngaihnawm nuamlo teh asin! An thusawite kha a dik hmèl si. MLTP Acts kaihhnawihah hian pastorte, a tluángtlámte hriatlohin tenawm a tam bon tawp a lo ni àwm e! a mimir, a zu-zuar, a YMA, police leh excise tel vekin: Pastor leh upate pawh, eh, ka tihpalh em? Palh-lo e, mak tak mai a lo ni! Mizoram thiltih mak chu MLTP Acts thlazâr hnuaia thil kaldân hi a ni! A sei tawh kan sawi zêl theiloah ngai rih ila. Arang arangin MLTP Acts hi hlih a nihloh pawhin a thlâkna tûr ngaihtuah vat hi Zoram na zual zêl tûr thawidamna kawng a ni zâwk ang. MLTP Acts hlih duhlo pastorte leh mitha tluángtlámte hian, an chênna hmun fîm tak atangin, boruak an häp phalo a, thil an thlîr chiang phâklo deuh tih hi thudik niin a lang tlat. Biblein sual a sawi chi hrang hrang hi záwng khâwm la, botolah i thùn theih chuan ka hmu châk mang e. Mita hmuh theih tangkate hi sual a nilo, a thiltihtheihna ngainatna zâwk kha a ni sual chu. Zoram siamthat tum tak Chief Minister Pu Hâwl, MLTP Acts hi i hlîp a nih êmloh pawhin tidanglam vat tûrin hmá la mai teh: tichuan Zoram hi khur thûk tak ata i chhanhim tihna a ni ang. Karimganj leh Silchar (vai kan tih) ngalriá tê têin an buaipui hleihloh, hmêltha tumsâng bawk si intiin kan buaipui tlat tak hi a ni siamthat ngai lai chu. Mizo tlangvâl ngei kha, Zû khaplohna, Kolkata leh Delhi-ah te a awm a, zû a buaipuilo a, engatinge Mizoramah kan buaipui tlat bîk tih lai tak hi chinfel ngai chu niin a lang. Pute u, MLTP Acts in hmang kha in tidikloah ngailo ila, Kohhran leh YMA etc ten an nawr tlat che u a nih kha. Mahse a lo tha lêmlo tih a lan hnu hian eng tin emaw tala tihdanglam leh hi Pathian laka in mawh a nih ka ring. Adik adik chuan rùi thinte leh an thiltih aiin, harhfîm kiauho thiltih hi Zoramin a buaipuiin a chhiatphah nasa fê zâwk tih a chiang a ni lâwm ni? MLTP Acts phênah Setana a birû em?

Related Posts :



No comments:

Post a Comment