Monday, July 20, 2009

Rel chhawr tangkai lo Bairabi

¢ Vanlalremruata Tonson

Rel a lo tlan a, hmun danga tlan thin ang a ni lo. Wagon nga vel lek a ni a, kawng sira lo din a, mau tlawn hmawra cheng 10 lo tar-a dintir mai theih a ni. Chu rel khat tun chuan vai an rawn chuang a, station a thlen meuh chuan a kawngkaah Assam atanga rawn chuang vai chu chhuk hmasa nih tumin an rawn lawr chhuak fur bawk. Chungho chu rel din chhung Bairabi rel station-a sumdawng tur leh an mamawhte lam khawm tur an ni, hmanhmawh takin an tih tur te an ti sawk sawk ang a, an haw leh ang. Bairabi khawtlang chuan riah an phal lo a ni.

Hulhliap zawn relin a thleng tan tihah chuan an zuang thla tan ang a, an tluk lohna turin an tlan zui hlek bawk ang. Chutih laiin a lo nghaktute lam chu rel lam panin an lo tlan ve thung a, rel a din fel meuh chuan bazar lun lai ang maiin a phutin an phu mur mur ang a, eng nge an tih ber pawh hriat a harsa khawp ang. Chu mihring phu mur mur karah chuan Mizo hmel hmuh tur pawh a awm ve ang. A tam zawk erawh chu Assam-a cheng Assamese ni si lo an ni. |henkhat erawh chu Mizorama tlang chho tur an ni a, rel a din veleh an chhuk fel ang a, station pawna sumo lo dingah an lut ang a, Mizoram chhung ril zawk panin an kal dawn a ni. Bairabi khaw dai, Mizoram chhungril zawk luhna turah chuan Mizoram police-in ILP an lo check ang a, chumi hnuah chuan police-ten an hmuhfuh leh hma zawng chu an duhna hmun apianga kal thei an ni tawh. A nih loh paw'n Bairabi khuaa mite hriat lohin riahna tur an zawng ang.

Bungrua hlang thla an awm laiin a hlang lutte pawh an awm ang, mahse, a hlang lut lam chik deuh hleka lo en tan chuan hmazil leh balhla hring tlem a zawng bak hmuh tur a awm lo.

"Rel station-ah te khuan balhlate chu an kawt zut zut a, mahse, vai vek an ni, Mizo tlangval ka hmu ngai lo," tiin Bairabi MUP North Branch hruaitu Khawtinthanga chuan Sairang thlenga rel luh tir tum a nih chungchanga MZP general headquarters aiawhten July 11-a Bairabi khawtlang hruaitute an kawm tum khan a sawi hial reng a ni.

Bairabi MZP branch vice president Lalbiakmawia pawhin a hming chuan hmazil leh mai te chu relah hian an lo thawnchhuak ve a, mahse, kum khat chhunga an thawn chhuah pawh a tlem a, a tam deuh changin a leitu tur an hmu lo thin niin a sawi bawk.

MUP hruaituin Mizo tlangval balhhla kawt a hmu lo a, station chhungah chuan Mizo hmuh tur an tlem hrim hrim; mix, roti leh theitui zuarte chu vai an ni a, rel a lo thlen dawn a, a thawm hriat tur a awm khan hmanhmawh takin an inrem sawk sawk a, hmanhmawh taka dawrtute pawh rang taka an thil duhte pe nghal zat zat thei turin an lo inbuatsaih lawk vek. Hun rei lo tê chhunga a tam thei ang ber hralh chhuah chu an tum ber a ni ringawt mai. Chungho karah chuan hmeichhe pakhat, Mizo hmel leh Mizo incheia inchei hmuh tur a awm mai thei. Ani pawh a dawrtute chuan an lo zar buai ve viau tho ang. Mahse, rel station chhunga inzuar zingah chuan Mizo hmel dang hmuh tur an vang khawp. Station pawn erawh chu bazar a ni a, bazar hmun dang ang bawkin thil chi hrang hrang an lo zuar ang a, vai dawr hmuh tur a awm lo thung.

Buhfai phur rel thlen lai a nih chuan station-a ding mek chhak lawkah thira siam in, ke vir thei nei eng emaw zat a intlar zui ang a, a chhungah chuan Mizoram ei tur buhfai a awm ang. Station dawhsan (platform) atanga hmuh theih loh lamah truck a ding fur ang a, chutah chuan mutia te'n buhfai an thiar lut ang. Mutia zingah chuan Mizo hmel hmuh tur a awm lo. Chutiang chu a ni Bairabi rel station sumdawnna chu.

Chutiang hmun chu Bairabi khawtlang hruaitute chuan tha leh tangkai tak niin an hre thei lo. Sum um a nat avangin Mizo inlungrual dial dialna pawh kalpui a harsat lek lek chang a awm niin an sawi hial zawk. Rel station-a eizawnna pawh it em em turah an ngai lem lo.

Sairang thleng rel a kal avanga an khua chu pawimawh ta lo tura mi thenkhatin an ngai chu Bairabi khawtlang hruaitute chuan pawi an ti. Chumi avanga Sairang thlenga rel a kal pawh duh lo turah Mizoram mipui thenkhatin an ngai chu pawi an tiin an duh lo hle tih YMA hruaitute leh MZP hruaitute chuan an sawi.

Eizawnnana rel lo hmang chu awm ve bawk mah se mi tlemtê an ni a, a khuain chhawrna tak tak an nei lo tih YMA section hruaitu Lalthlengliana chuan a sawi. 1991-ah rel hian Bairabi a lut a, a chhawrtute chu Bairabi khua ni lovin mi neinung leh hausate ni zawka a hriat thu a sawi. Inhlawha ni khata Rs 300-400 hlawh nia insawite hian chutiang chu an hlawh phak loh ni a tam zawk daih niin a sawi bawk.

"Tuna ILP kan nei chunga min delhtu hi 10 ni se 10 dangin min delh dawn tihna ang a ni," tiin Sairang thlenga rel kal tir chu him lo nia a hriat thu Thlenga chuan a sawi a ni.

Mizoram sorkar hian bungraw phurh man tlawm tur a ngai pawimawh a nih chuan Tlawng khuah chu thil tangkai zawk fe turah a ngai. Rel aiin lawnga bungraw phurh man chu tlawm zawk turah a ngai a, chu bakah lui atangin power a siamchhuah theih ang a, lui sa man tur a awm bawk dawn tih chu a ngaihdan a ni.

Rel chu Bairabi khaw mipui eizawnna ber a ni lo tih Bairabi Group YMA president H Vanlalbika, Bairabi North branch YMA president C Lalbiakenga leh khawtlang hruaitu dangte pawhin an sawi.

Engemaw chang chuan inhlawhna tha chu a awm mai thei a, mahse, a awm loh ni a tam zawk, tiin C Lalbiakenga chuan a sawi.

"Rel station-a inhlawhna hi Bairabi khaw pum pui eizawnna a ni lo, inhlawh thin chu tlemte zawk an ni," a ti a, "Ral khatah inhria a, keini hi a practical-a hria, mita hmutu kan ni," a ti bawk.

"Rel hi lo lut lo pawh ni se tuna rel station-a inhlawhte hi riltamin an thi dawn chuang lo a, chuvangin rel lo luh avanga eizawnna nei taah chuan a ngaih theih loh ang," tia sawiin MZP branch vice president pawhin Bairabi chuan rel hi hmasawnpui viau leh an khua pawhin pawimawh phah viau ngaihna tur chhan a awm lo niin a sawi. |ha chu ni se Mizoram chhungril zawka a luh an duh lohna chhan tur pawh a awm lo niin a sawi.

Sumdawnna chungchangah pawh Sairang thleng a kal tak avanga an khua a pawimawh loh takna chhan tur a hriat loh thu a sawi a, "Mi tlem têin rel station-a ei an zawn tak avanga Mizo hnam himna 'risk' nana hman ngawt chi a ni lo a, Bairabi khawtlang puhchhiat tum ngawt tur pawh a ni lo," a ti.

Dawr bungrua ni se motor vekin an la a, relin an khua a thlen avangin thil man a tlawm phah eih lo a, rela thawnchhuah sawi tham an nei lo niin a sawi bawk.

Mi thenkhatin mai an thawnchhuak nia sawi chu rel an tangkaipui tia sawi phahna tham tura a ngaih loh thu MZP hruaitu chuan a sawi a, "Kum khatah pum 300 hralh tur nei pawh an awm lo," tia sawiin, "Engmah a ni tak tak lo. A tam deuhin a leitu tur an awm ngai lo, an ti mai mai a ni," a ti.

"Oil phurh man a tlawm ang han ti dawn ila, a dahna tur engkim sorkarin a siam vek tawh a, hman theih a nih reng laiin Vairengte atangin an la lut a, sawhthing thawn chhuah nan han ti dawn ila Vairengteah bawk godown chu a awm leh si a," tiin Biakmawia chuan rel chu a tangkaina leh an khuain an chhawrna a hriat loh thu a sawi. Rel hmanga an lakluh hrim hrim sawi tur a nih dawn chuan vaiho-in dawl an rawn keng a, Bairabi-ah an zuar thin tih chu sawi tur a hriat ve chu a nih thu a sawi. Mahse, tih tham a ni leh miah lo, rel vawi khat a thlenin tel lian lutuk lo tel 4-5 vel chu rel atanga an hlan thlak hmuh tur a awm thin.

Mizoramin rel a chhawr tangkaina ber chu buhfai phurh nan a ni rih a, mahse, chu pawh chu chimral hlau, chep nia inhria leh mahnia rorelna hran neih duh Assam hel pawl pakhat Dima Halam Daogah - Jewel (DHD-J) hoin an kah buai chang chuan chhawr tangkai theih a ni chuang lo. "Buhfai phurtu wagon-te pawh a ruakin an let leh mai mai tho," tiin Biakmawia chuan a sawi.

Bairabi khua chuan teak thawnchhuah hi rel an tangkaipui theihna ber tur leh Mizoramin a chhawr tangkaina ber tur niah an ngai a, mahse, teak phurhna tur wagon an hmuh theih loh avangin hun rei tak chu an thawn chhuak tawh lo niin an sawi. An dahkhawm hnur a, a khat tawkin rem that a ngai fo bawk. Teak thawn chhuah chungchangah pawh hian Bairabi chuan a tak takah chuan an hlawkpui pha lo niin an sawi a, a thawnchhuaktute leh a buaipuitu ber chu Aizawl hmun danga awm mi neinung zawkte niin an sawi.

Rel chhawr tangkai viau anga sawi an duh loh hle laiin Bairabi khua chuan mi thenkhatin rel an duh loh chhan ber inchimralna chungchangah chuan an khua chu a him a, hlauhthawn tur a awm lo tih an sawi thung. Mahse, hemi avang hian Mizoram chhungril zawka rel a luh tir chu himah an ngai chuang lo.

"Keini chu kan lo him pawh a ni thei, Mizo hnam pum ngaihtuah chuan khaw dang hi kan ngaihtuah che u a ni," tiin C Lalbiakenga, Bairambi North Branch YMA president chuan a sawi.

Bairabi khua chuan hnam dang nena inchiahpiah chungchangah inawp dan leh inkaihhruaina mumal tak an nei tih sawiin YMA hruaitu chuan, hetiang inkaihhruaina hi Mizoram khaw dang chuan an nei ve lem lo nia a hriat thu leh khaw thenkhat, ramri hnaih pawh ni loah thlengin vai dawr a hmuh thin thu a sawi. Aizawlah pawh dawr tam tak chu a neitu tak tak chu vai nia sawi a nih thin thu a sawi. Hetiang a nih chuan Sairang thleng rel luh tir niin hnam dang hian Mizote chim nasa zawk se a ram neitu zawkte chu pil bo zawk mai a hlauh thu a sawi a ni.

Sairang thlenga rel luhtir chu Mizo hnam pum tana kumkhaw chawr lohna thlen thei ni hiala a hriat thu YMA branch hruaitu chuan a sawi a, "Vawi khat a lo luh tawh chuan a let leh tawh dawn lo a ni," tiin Sairang thlenga rel luh tir a lo that loh chuan tihngaihna dang awm tawh dawn lo nia a hriat thu sawiin thil hmanhmawh thlakah a ngai lo a ni. Mizo hnam hian a boral phah a nih chuan thil pawi tak ni turah a ngai tih a sawi a, hetih rual hian nakin huna Sairang thlenga rel luh tir chu a hnial bur lo niin a sawi.

ILP chungchangah YMA branch hruaitu chuan a buaithlak a, rel a luh hnuah chuan ILP hmanga indan ngaihna awm lo ni bera a hriat thu a sawi a. "Tihngaihna hlawl a awm lo," a ti. Sairang thlenga rel luh tir a nih phei chuan hnam dang Mizorama lo lut tur chu dan ngaihna awm dawn lo nia a hriat thu a sawi.

Rel chungchanga harsatna an tawh nasat chu ruihhlo chungchangah a nih thu YMA branch hruaitu chuan a sawi a, thuhrukna tur a tam lutuk a, an inveng seng lo niin a sawi. Hemi chungchangah hian Bairabi Group YMA president H Vanlalbika pawhin ruihhlo do kumpuan neih a nih khan rel atangin proxyvon leh ruihhlo dang a lut nasa tih an hria a, check an tum thin a, mahse, an check hlei thei lo niin a sawi. Rel a lo thleng a, an lo chang a, mahse, thuhrukna tur a tam bakah mi an lo chhuak huk a, chhuahna tur a tam si an lo veng seng lo a, mipui zi nuai nuai karah ruihhlo kengte chu an lo pilbo leh hman thin niin a sawi. Report an dawn ngei pawh man theih loh an nei thin niin a sawi bawk.

Bairabi Group YMA hruaitu chuan Sairang chu sawi loh Bairabi-ah pawh rel hi la thleng lo mah se pawi lo viau nia a hriat thu sawiin Bairabi bak chu rel hian pel lo se a that zawk a rin thu a sawi. Hmasawnna aia hnam himna ngaih pawimawh zawk tul nia a hriat thu sawiin, "Hnam kan chhiat si chuan eng nge a tangkaina?" a ti.

"Bairabi khua hi concrete building-in khat tlat mah se a neitu Mizo kan nih si lo chuan thil awmze nei lo a ni," a ti bawk.

Vai lakah hian fimkhur a tul hle nia a hriat thu Vanlalbika chuan a sawi a, vai hi huaisen thu-ah pawh an huaisen viau a, hlauhna chang an hre lo nia a hriat thu a sawi bawk. Hemi chungchangah mau sattu vaiho chu entir nan a hmang a, "Khawiah nge mau in sah dawn tiin zawt ila, 'kan hre lo' an ti ang. A hriat pawh an hre lo ang a, ramhnuaiah an pawng zawn tawp mai thin a ni. An hmun fuh chuan riahbuk an sual nghal tawp ang a, an duhtawkin mau chu an sat mai dawn a ni. Tu nge a neitu tia inzawh leh indil a awm lo. Kan va hmuh fuh chuan a man kan sawi ang a, kan inhmu fuh lo a nih chuan 'lap' hlang an ti mai ang," tiin ani pawhin hetiang thil hi vawi hnih lai a lo tawn ve tawh thu a sawi.

MUP hruaitu, middle school zirtirtu pension Khawtinthanga chuan rel hi Sairang thleng a kal dawn a nih chuan tuna Aizawl kal nana haw lam leh kal lamin Rs 500 vel an hman thin lai hian hahdam taka kalin Rs 15-20 velin Sairang an thleng mai dawn a, Aizawl kal pawh a awlsam hle tawh dawn a ni, tih a sawi. Mahse, chu chu thil hlawk berah a ngai chuang lo. A sum chu railway ministry kutah a lut vek dawn a, Mizote hmuh phak tawh lohin a liam dawn a ni. Chutih laiin rel kawng leh a sir tawna reserved ramte chu railway ministry ta a ni tawh ang a, eng tikah mah Mizote kutah a awm leh tawh lo ang a, Mizote inhumhimna hmanrua ve ber ILP lah a hman theih dawn bawk si loh a, zin man tlawm leh hahdam ringawt chu hlawkah a ngai lo a ni.

MUP hruaitu dang Chawlthanga pawhin Mizo chu hnam dang nena inchiahpiah tak tak tur chuan ze nghet la nei tawk loa a ngaih thu a sawi. Chu bakah railway ministry kuta ram hlan theuh chu thil tha nia a ngaih loh thu a sawi bawk. Hei bakah hian rel-ah chuan Mizoram sorkarin thuneihna a nei dawn lo a, eng emaw til hlekah RPF (railway police force) an che nghal vat ang a, ILP a hman theih dawn bawk si loh a, chuvangin Sairang thlenga rel kal tir chu him lo zawk nia a hriat thu a sawi.


>>>>>>>>>>>>>><<<<<<<<<<<<<<<<<< MP hluiin rel a duh, mahse...
Lok Sabha MP term hnih chelh tawh Vanlalzawma chuan Bairabi pela Mizorama rel luhtir chu tha a tih thu Zozam Weekly a hrilh.

"Keima mimal ngaihdanah chuan rel kawng te chu thil tha tak niah ka ngai" tia sawiin, "Sairang thleng chauh ni lo, Kolodyne thlengin kal thei se a duhawm zawk ngawt a ni," a ti.

"Tunah pawh Look East Policy te kan sawi a, Kolodyne project nena rel kawng hi kan connect theih phei chuan duhthusam ni zawkin ka hria," a ti nghe nghe.

Mahse, rel kawng chungchang chu mipui te'n an helh viau nia sawiin, "A tha viau turah kan ngai vek a. Mahse, tichung chunga kan helh em em mai hi chimral hlauhna kan neih vang niah ka ngai," a ti a, "Tun sorkar-ah hian chimral kan hlau a ni," a ti.

"MNF kha chu la sorkar sela chuan tun ang em ema rel kawng duh lohna hi kan neiin ka ring lo," a ti bawk.

Nikum hmasa lam, Laloo Prasad Yadav, railway minister a nih laiin Bairabi rel kawng chungchang chu Railway budget-ah hial telh a nih tawh tih sawiin, "Laloo ngei pawhin budget speech-ah a sawi lang daih tawh a. Mahse, dah pawimawh ber zinga an dah chu a ni lo. Tun hnai maia sawi lan hi chu a ni lo, a hma atanga sawi lan fo tawh zawk a ni," a ti.

Rel kawng chungchanga a mimal ngaihdan sawiin, "Hmasawnna hian thil tha vek a keng lo, a tha lo pawh a keng tel ve tho," a ti a, "Thil engkimah hian a tha lo a awm lo thei lo a, lo pawngpaw hlauh ngawt hi a fuh chuang lo. Mobile Phone pawh a thatna a tam a, kan hmang tangkai em em a, a hmang sual te pawh an awm tho alawm, sex video te kan sawi tak fo hi," a ti.

MP hlui chuan, "Rel lo lut ta se, a hnathawk turah vaiho chauh ni tura kan ngai ringawt pawh hi a dik lo. Mizo te'n kan thawk ve turah ngaih mai tur alawm," a ti.

"All India Radio te pawh hi an din tirh chuan vai-ho hlir an thawk a, tunah chuan vai thawk hmuh tur an awm mang tawh lo ang. Chutiang bawkin Doordarshan te pawh a ni tho a, Telecom te pawh a ni vek. Mizo te'n kan thawk thiam a, kan thawk ve mai zel tur a ni," a ti.

"Rel pawh lo lut se a hnathawkte chu rei lo teah Mizote kan ni vat ang," a ti bawk.

Kolodyne thlengin rel hi lut thei se chuan nasa takin Mizoramin hma a sawn phah a rin thu a sawi. Mi tam takin 'truck hmanna tur a awm tawh lo ang' ti tein an sawi tih sawiin, thil reng reng hi a hmanna tur a awm ve zel tiin a sawi a, thil awlsam chu a pawimawh nia sawiin, "Hman ni lawk khan kan thianpa inkhelin Agartala-ah a kal a, Silchar atangin rel-a kalin Rs 30/- chauh chawiin an thleng a ni. Chu chuan rel-in awlsamna a thlenzia a sawilang chiang viau a ni," a ti.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment