Monday, June 15, 2009

Kohhran, Pathianni Leh Dawr

Kum 2007 Synod khawmpuiah khan Presbytery pakhat atangin rawtna lut chu - “Pathianni-a thlawhtheihna service tihtawp ni rawh se” tih a ni.

Hetia ngaih mai chuan a Kristian hle mai a, mahse, a Taliban khawp mai. Synod Khawmpui palai rilru fim rualin an paihthla ta a, mualpho kan pumpelh chu a ni ber e.

Pathianniah dawr hawn a ni ngai lo, Aizawl khawpui chu Pathianni chuan a reh ruih a, a reh ruih tur pawh a ni reng. Kristian ram a ni a, inkhawm ni a nih tlat vang a ni.

Mahse, khawvel a danglam zo tawh. Tun hma ang a ni tawh lo, Aizawl khawpui hi thingtlang a ni tawh bawk hek lo. Pathianni chu inkhawmna ni ni lovin chawlhhahdam ni atan mi tam takin an hmang tawh zawkah a ngaih theih.

Pathianni chu holiday chi khatah kan ngai tawh niin a lang. Tizawng hian a sawi theih ang, chhungte tlawh ni, len ni leh mithi ralna hun, a tul dan apianga hunawl kan hnawhkhahna hun a ni mai awm e.

Pathianni serh luat avang hian Aizawl khawpui-a taxi leh bus tlan thinte hi ding ta vek mai sela chuan veng danga mitthi ral tur tam tak kan buai ang a, damlo kan tur tam tak kan kan loh phah bawk ang. Pathian lawm zawng ber hi Pathianni-a biak ina nalh taka inkhawm kim thap a nih chuan a tha e. Mahse, damlo mangang kan te, lusun khawhar hnemte hi thenkhat tan chuan rawngbawlna ropui zawk a lo ni awmin an sawi thin a, a lo dik viau mai thei asin.

Pathianni kan serh danah hian tih luat kan nei. Inkhawm bang pawhin sikret leh kuhva ilo kan ei duh tho na-in veng tam berah Pathianni-a dawr hawn khap a ni. Kan khap chhan hi eng dang vang ni lovin khawvel mithmuha mawi kan duhna, Mizote, kan veng mipuite chu Pathianni chuan kan inkhawm vek thin tia lantir kan tumna mai a ni. Dawr an hawn loh pawhin mahni ina kuhva neite chu inkhawm bangin kan dawr tho. Dawr hawng tur awm lo khawpa kan inkhawm fai vek a nih chuan a tha e. Mahse, kan inkhawm a, lan mawi leh zual kan duh avanga kan venga dawr hawn kan khap hi chu kan ngaihdan midang kan barhlui (imposed) tihna mai chauh a ni. Kristian thatna leh Pathianni serh that lam a kawk lem lo.

Aizawl veng thenkhatah chuan inhlawhfaa Pathianni-a motor sil an khap tlat. Mahni motor sil erawh chu an phal a, a sil man (tui hman man) erawh chu chawi tho a ngai a ni.

Kristian ram kan nih vanga Pathianni hi serhta viau kan ni em? Chu chu zawhna lian tak a ni. Chu nge ni a, kan ram a la changkan tawk loh vanga Pathianni hi serh kan ni zawk.

Mizoram chu sorkar hnathawk tamna ram a ni a, sorkar hnathawkte a innghat kan ni. Pathianni chu holiday a nih vangin dawr kan khar phah zawk pawh a ni mahna le.

Mizoram hi tun aiin changkang tawh se chu thalai tam zawk te hi chu kan inkhawm tam lo telh telh a rinawm. A thenin zan lamah kan thawk ang a, a then chhun lamah kan thawk ang a, weekend leh holiday tih vel lohah chuan kan inhmu reng theih loh hun a la thleng ngei ang. Chutih hunah chuan Kohhran function hrang hrang bakah thalai pual inkhawm hrang hrang ang te hi chu kan chhunzawm reng theiin a rinawm loh. Chu hun chu hmasawnna kan zawh ve tak tak hun tur ni mah se, eng emaw zawng tak erawh chuan a huphurh awm hle thung.

Mahse, kan hmabak erawh a ni miau si, engtia hmachhawn tur nge ni ang tih lam hi rilruah ngaihtuah tel a tha hle ngei ang. Hnathawk tam ram apiang a changkang a, an hausa a. Mahse sakhua erawh an ngaihsak reng hman si lo. He dinhmun hi kan duh emaw duh lo emaw tun atanga reilotea kan hmachhawn tur chu a ni.

Aizawl khawpuiah ngat phei chuan |halai Pawl a inhmang takte hi an tlem tial tial tawh a. Aizawl vengtinah a kul ataia inhmang chu sorkar hnathawk anni tlangpui zawk a, sorkar hnathawk lo inhmang tak chu an tlem zawkah a ngaih theih ang.

Hmasawnna Leh Kristianna
Tun hma chuan Pathianni chaw hma inkhawm loh ringawt pawh sual lianpuia ngaih a ni. Tunah erawh a ni tawh lo, veng tinah Kohhran member zingah Pathianni chawhma inkhawm thin aiin inkhawmlo an tam mah zawk awm e.

Mizoram kohhran te ti kohhrantu chu |halaite anni ngat ang. Mahse, inkhawm chungchangah pawh a kum telin kan tlahniam. Presbyterian Kohhran hnuaiah KTP member 1,17, 614 an awm a. Chu’ng mite chu kohhran kut leh ke te ber anni. Hman ata tawh vawiin thlengin Church Culture chuan Mizo te nunah thu nasa takin a la sawi.

KTP bik mal thlurta ila, kum 2007 a rampuma thawhtan zan inkhawm zat chu 32.70% a ni a. Hei hi Thawhtan zan inkhawm chauh a ni a. Kohhran Inkhawm pangngaiah hian hei ai hian inkhawm hi thalaite hian an la tel tlem leh zual a. Kohhran tam takah chuan, Nilai zan, Inrinni zan leh Pathianni chawhnu Inkhawmte hian Thalai inkhawm tur an hmu mang ngai lo a ni.

Inkhawm dinhmun lamah pawh a tla hniam nasa zual a. Kum 2007 khan inkhawm percentage chu 34.70 % a ni a. 1.5% in a tla hniam tihna a nih. Kum hmasa lam a inkhawm thin ai atang khan mi 1764.21 chu an inkhawm zui tawh lo tihna a ni.

32.70% hi chu inkhawm tha a ni mawlh lo a, 67.3 % hi inkhawm ngaihsak lem lo an nih chuan dinhmun tha tak a ni lem lo a. Mizo pangngai hi Kristian vekah kan inchhiar lawi bawk si.

Thalai tam tak chuan thawhtan zan inkhawm hi an bansan titih tawh. Chu chu tlema a changkang deuha inngai leh hnathawkte anni tlangpui bawk. Tam tak erawh an peih loh vang hrim hrim a ni bawk.

Mizo te hi huhova thil tih nuam titak, puipun leh huau huau thil uar tak kan ni. Hei hian kan Kristiana ah pawh nghawng thui tak a nei a. A huhova awm lai leh huhova thil tih lai chuan Kristian tha tak kan nih hmel vek mai. Chutih rual chuan, huho nun kan pelh hun a ringtu tha nih chu a har fo thin. Huhova Pathian kan biak tam angin mimal in Pathian hi kan be tam tawk lo te pawh a ni thei.

Kar khat chhunga biakin inkhawm ngah ber pawl kan ni awm asin. Kohhran leh khawtlang a inhmang deuh tan chuan hunawl hi a awm meuh lo. A kum telin, inkhawm kan neih tam ang huin inkhawm erawh kan tlem tual tual emaw tih mai tur ani. Sunday chawhnu leh Nilaizan inkhawm ngat phei chu a peih fal deuh bak an inkhawm tawh meuh lo. Kohhran member 800 vel neihnah mi 50 vel heng zan hian an inkhawm ang lo mai thei.

Thalai zingah pawh hna rim taka thawkte chuan |halai puala inkhawmte chu thil theihloh tluk a ni. Indem theih a ni lova, a Kristian lo, tiin kan sawi ngawt thei hek lo.

Mizoram ah chuan Khawmpui lian kan buatsaiha chumi urlawknan chuan khawmpui te nau deuh kan han nei a, chumi inbuatsaihnan thla khat dawn dawn hla zir tih vel a ngai ziah bawk.

Thawhtan zan tin deuhthaw Branch tinin hla zirna hun atan an hmang thin a. Chumai a la ni lo, Bial zaipawl kan la nei a, inneih inkhawma zai leh khawmpui eng ilo thlena zaina tur neuh neuh pawh atam narawh. Kan hunawl neih ang ang hi kan hmang vek a ni a tih theih awm e.

Inkhawm tam lutuk hi kan tlin lo vat dawn ni te pawhin a lang. Chutihrual erawh chuan Kohhran leh a thiltih hrim hrim chu sual lo thei lova ngaihna leh sawisel hreh em em vek kan ni thung. Kan lungawilohna a awm a ni emaw kan ngaihdan nilo a awm a nih pawhin Kohhran thu leh hla chu langsar taka hnial ngam kan awm meuh lo.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment