Monday, June 1, 2009

Buaipui Tham Aizawl Traffic

Kum 1942, September ni 11-ah khan leilung awm tirh atanga a hmasa ber atan Aizawlah motor a lut a nih kha.

Aizawla motor lut hmasa ber hi Chevrolet niin, truck te chi, mahindra pick-up ang chi hi a ni a, Mizo tlangval, mahni rama motor khalhluh chak em em, Mizo tlangval C Rochhinga'n Silchar atangin a khalhlut a ni.

Cachar district-a Puarbon atangin Tlawng luiah an rawn phur chho a, ni engemaw zat an thang hnu, September ni 11, 1942-ah Sairang kai an thleng ta hlawl mai. Sairang kaiah chuan an rem pum (resemble) a, a bak chu Aizawl a ni tawh mai.

Sairang kaiah hian a ni-in ( a pa farnu) Sialhau atangin a lo hmuak a, motor a'n hmu chu mak a ti hle; "Taite, a mit te hi a va lian em em ve, a hmu fiah awm hle mai," a ti hial! Rochhinga a chuan a ni chu "i duh ber ka leisak ang che" a ti a, a ni chuan nawhalh a thlang!

Motor an rempum zawhah chuan Aizawl panin an thawk chhuak ta. Mipui chuan mak an tiin hmuhnawm an ti hle. A then chuan an hlau a, lo tap ta hawm hawm tawk te pawh an awm. Bawrtu an tam bawk a, Sairang leh Aizawl inkar pawh an thang rei hle.

Aizawl an han lut chu, Aizawl mipui zawng zawng an kim ta emaw tih tur khawpa tam hian an lo hmuak a, kawtthler an khat hneh hle. "Eng vangin nge mipuite chu hmanhmawh taka an lo kal khawm? Chevelrot motor a kal a ni," tih hluahna tham a ni. Khawih chhin chak hrim hrim an awm a, a uma lo um ngat ngat tawk an awm bawk. Motor changin mak tih a hlawh lo, a khalhtute hlei hlei chuan hmuhnawm tih an hlawh emaw tih tur a ni. Kulikawna chaw an ei lai te pawh patling pui pui hian bang awng atangin an thlir dauh dauh mai a ni awm e.

Aizawla motor a luh hmasak ber tum hian bawrhsap chuan: "Vawiin hian Sairang atangin Aizawlah motor a rawn lut dawn a, kawngpui sir furlong 1 aia hnaiah tuma'n thing phurh loh tur, a nghawr thla ang che u," tiin thupek a chhuah a ni.

Chu chu kum 67 liam ta mai kha a ni. Kum 67 liam taah khan a ni a, tunah chuan Aizawl khawpui chuan Traffic Jam nasa avanga buaina namen lo a tawk ta thung.


Hma Chu An La Nameuh Mai
Traffic Police te chuan theihtawp an chhuah tawh a, an chhuah mek reng bawk. ‘Resource’ erawh an nei tha tawk lo.

Nikum hmasa atang khan Israel Point atanga Bazaar Bungkawn inkara motor park dan pawh siamthat a ni. A hma chuan motor park tur te chu diagonal-in an tlan lut a, an chhuah dawnah hnungtawlh (back) chhuah a ngai thin. Chu chuan motor tlanlai a tikhaihlak lo thei thin lo.. Parking fee khawnin a lo tiding veleh thin nen, motor tlanlai tihdin hlek a nih pawhin traffic a jam hma em em a ni.

Hemi a nih vang hian diagonal-a lut tawh lovin an tlan lut a, an chhuah leh dawnah pawh hmalam leh hnunglama insiam rem hret hret in an chhuak thei ta a ni. Helai hmunah hian Traffic Police te chuan dropping zone an siam tawh a, chhuk duh tan motor tlan tibuai lovin dropping zone-ah an ding tawh mai thin a ni.

Upper Bazaar-a motor park-na pawh tihbo a ni tawh. Aizawlah hian two wheeler a tam tawh a, two wheeler park-na an tilian tawh bawk. Civil Hospital bula City Bus ding thin hnung thleng hian two wheeler an park theih tura tih a ni ta a ni. Upper bazar pawh hmun pawimawh a nih avangin damdawi lei turte leh chakkhai la duhte tan dropping zone siam a ni leh bawk.

Mahse, chuti khawpa ruahmanna tha pawh chuan Aizawl khawpui Traffic Jam chu a tireh hlei thei chuang lo. A nihna takah chuan Traffic Police te thothang tha em em lo phei se chu mipui tawrhna a nasa zual ngei ang.

Aizawl khawpui hmun lun lai ber ber chu motor park nana hmunawl awm miah lohna hmun a ni.

Hmun awl a awm lo mai a ni lo, a tawt in a tawt a, kea kalte tan pawh fimkhur em em ngaihna hmun a ni. Mipui mimir kalna tur tlemte siam a ni a, chutah chuan kan leng zo lo.

Motor khalhtute dan bawhchiat hnem ber chu parking chungchangah a ni. A tawi zawngin park-na hmun tur ni lo leh phal lohna hmuna park vanga dan bawhchhiat a tam ber.

Hei pawh hi kan kawng a te a, a zir loh tlat vang a ni ber. Mahse, Traffic Police te chuan dan an bawhchiat tlat avangin an man a ngai tho si a, eng chhuanlam pawh ni se an man tho a ngai tlat a ni.

Aizawl khawpuiah Traffic Police te an buai loh lai a awm meuh lo. Zing lam dar 8 atanga tlai thim thlengin an buai em em reng.

Chutihlai karin Traffic Police zingah tham theih an awm tih sawi a ni fo. Hemi chungchangah hian Traffic Addls SP ni reng thin Lalzahngova chuan: “Hei hi kan hria, a hmutute leh tawngtu te hian rawn report sela. Rawn report rawh u, a police kha kan hrem mai ang’ kan tih pawhin an report duh tlat lo a,” tiin Zozam Weekly a lo hrilh tawh.

Lalzahngova chuan, “Kan naute hi an fel ber ka ti hauh lo. Mahse, mi fel tak tak te an ni. An vaiin an him vek a, thamna la an awm lo kan ti thei lo. Mahse, thamna la an awm chuan min hrilh sela kan hrem mai tur alawm. Kawng tam takah chuan sawichhiatnan min hmang zui thin a. Traffic Police te chu tham theih an nih thu an sawi vak vak a. Tham theihloh an nihnan chuan an thama te chu rawn report sela,” a ti bawk.

“Mi thenkhat chuan an tham a, chumi hnuah an sawichhe leh vak a. A nihna takah chuan kan naute hian an ti dik lova an man a. Kan hnen an rawn thlen chuan an man chhan a zirin Rs 400/- an chawite a ngai a, chu chu duh lovin ‘min ngaidam rawh’ tih leh Rs 50 emaw 100 vel pek an rual a. Ngaihdam dil lovin an tih dik loh man chu tuar ngam mai se a buai lo mai ang. Kan naute hian dan bawhchhiatna nasa ni silo min hrethiam rawh, an tih avanga Mizo pa rilrua thamna la lova ngaihdam an ngah ve mai,” a ti.

“Kan hnena report chu kan hrem mai. Kei pawhin DSP ka nih laiin kan nau pakhatin a lo la a, a sum lak ka pek tir leh hnuah ka hrem bawk,”a ti bawk.

Aizawl Traffic Jam tihreh dan tur hi buaipui tham a tling. Aizawl-ah hian kan la awm reng duh a nih chuan New Aizawl a ngai ang. Parking na hmun tur tha tak tak hi siam pawh ni ila motor pun chak dan leh mihring pun dan chhut hi chuan rei min dawl chuang in a lang lo.

Kan khawpui kawng hi a len belh thei tawh lo a, nitin kan tawt tial tial a. New Aizawl hi nei thei ila, thlanglam-ah inzarhpharh thlak mai tur a ni. Kan airport neih chhun pawh Lengpui-ah a awm a, Sairang thlengin a inzarpharh thei a. Lengpui pawh kawng a tha tawh a, darkar khat kal bak a ni tawh lo. Khawpui tam takah chuan office an kalna pawh darkar khat te a ni tho a lawm.

Aizawl khawpui hi hmarlamah Durtlang a ni mai a, chhim lamah Saikhamakawn, chhak lamah Zemabawk, Zokhawsang a ni leh mai a thlanglam hi kan bawh theih a ni a mai.

Kum 1999 khan Aizawl khawpuiah ngei MZ-01 - A pawh 3000 vel lek a la ni a. Tunah chuan Mz-01 - D mai pawh a ni lo, MZ-01 E thlengin a awm tawh.

Motor a pung, mihring kan pung kan chhut loh chuan thangthar te tan a buaithlak lutuk ang. Tun atanga kum 20 emaw 30 vel hi kan chhut thlen a ngai a ni.

Aizawl khawpui tlangdunga motor kawngpui hi Approximate-in km 23 leh a chanve vel a ni a, Aizawl khawpuiah motor nuai khat bawr vel awm anga chhut a ni. A nihna takah chuan per kilometer-ah motor 2000 vel tlan ang a ni. Kan kawngpui two line pawh ni si lo, chhuk chho, kawi si, zim si a tlan tur chuan a tam mah mah a ni.

Aizawla traffic jam thin tih ziaawm a nih theihnan taxi intlanchhawk te rawt tih a ni a, mahse, a hlawhtling lo. City Bus erawh an intlan chhawk mek thung.

Kum 2007 September ni 18 khan taxi intlanchhawk tir a ni a, mahse, sorkar chuan a thu a sut leh vat thung. Aizawl SP-in hriattirna a chhuahah pawh "mipui himna leh remchan zawk nan leh Aizawl khawpui chhunga lirthei tawt lutuk tih ziaawmna a nih beiseiin, pawl hrang hrang hruaitute leh mipui tam zawkte rawn chung leh duh dan angin" he ruahmanna hi siam niin a sawi.

Taxi-te hi number kawpkim leh kawpkim lo an intlanchhawk ang a, mahni service loh ni-ah chuan mahni motor ni mah se tlanchhuah ngawt phal a ni lo. Mahni service loh ni-ah chuan zing dar 8 leh zan dar 6 inkarah chetsawn phal a ni lo. ul bik thilah chuan traffic office-ah phalna lak tur. Inrinni leh sorkar chawlhah (holiday) chuan intlanchhawk a ngai lovang. He'ng hi ruahmanna tlangpui a ni.

Mahse, a hlawhtling lo. He ruahmanna hi tha tak angin lang mah se Mizoram econbomy nena chhutin thil theih loh tluk a ni. Mizoram economy hi sorkar hnathawktea innghat a nih avangin inhlawhfate chawbel laksak chu thil thiang a ni lo.

Pawi ta ber chu Aizawl khawpui duat hlawh lova a seilian hi a ni.

Hman kumah khan LAD chuan Aizawl khawpuia in sate’n kawngpui an nekchep dan an buaipui vak tawh. Mimal rama in sa ten kawngpui an nek chep dan pawh an chhinchhiah a, mahse, hmalak zuina tak tak erawh a awm chuang lo.

Thil buaithlak dang leh chu kawngpui kamah engkim sumdawnna chi hrang hrang kan bun vek mai hi a ni.

Motor silna atanga motor siamna thlengin kawngpui kamah vek kan neisss. Chu chuan nasa takin khawpui kawng a titawt lo thei lo.

Traffic Jam chu nitina thil thlengah ngaih a ni tawh a, mipuite pawhin ngaiah kan nei tawh zawk a tih theih.

Parking
MNF sorkar khan Aizawl khawpui Traffic Jam tihtawp tumin hma a la a, vawiin thlengin a hlawkna erawh hmuh a la ni lo.

Aizawl khawpui hmun pawimawh zual deuhah Parking na hmun tur siam tum a ni a. Chumi atan chuan ruahmanna pawh thui tak kalpui a ni.

Mizoram sorkarin loan HUDCO-ah a laksak a, chu an loan hmang chuan parking-na hmun tur sak tura tih a ni.

Mi tlemte in chu loan chu an la a, parking na hmun tur an sak tak tak leh tak tak loh erawh thudang ni se. Chu ruahmannah chuan Aizawl khawpuia motor park-na awm lo lutuk avanga park na hmun tur siamna a ni ber.

Vawiin thlengin chu ruahmanna chu a taka hman a la ni lo. Hlawhtling se chuan Aizawl Traffic Jam buaina sutkian theihna tur atana ruahmanna duhawm tak a ni thei ssang.

Kan thenawm state Meghalaya khawpui Shillong chu tun hma chuan Traffic Jam-in a khawih buai nasa thin. Mahse, Meghalaya sorkar chuan bsazar hmunpui Police Bazar angah te parking-na hmun tur lian tak siamin chu chuan nasa takin khawpui kawng a tihthawl phah a ni.

Duat Hlawhlo Aizawl Khawpui
Aizawl khawpui hi zauh tumnaa awm sssrih lo. Zauh tum a hnekin kan inhnawh tawt mup mup zawk.

Aizawl khawpui laili berah Millennium Center din luah a ni a, chu chuan nasa takin Traffic Jam a sim phah bawk.

Chu mai a ni lo, Aizawl khawpui hmun lun lai ber berte chu hmun zim takah a chang zo tawh. Party office leh sorkar office- in a khat vek tawh bawk.

Treasury Square-ah chuan sorkar office leh party office a ngir khup mai. Dawrtu tam ber ber nei office an nih tlat avangin chhunah a ni emaw zing leh tlaiah pawh traffic an ti-jam reng a tih theih. Mizofed Petrol Pump a la awm lehnghal!.

Traffic lama thuneitu lam chuan Aizawl khawpuia Traffic Jam a reh theihnan an theihtawpin hma an la thin.

No Tolerance Week an hmang fo a, mi in motor a neih chuan kal chhuah a, khalh thei turin chanvo a nei a ni. Motor hi a dik takin khalh ni se, motor neitu leh khalhtu tan mipui leh motor khalhtu himna atan dan a awm thlap a. Dan hi zawm nise, bawhchhe lo ila, dan bawhchhiat a nih hian buaina nasa zawk a thleng thei thin.

Motor khalhtuin document diktak nen dan zawm tur zawm sela, no tolerance week hi legal awareness a ni nghal bawk a, mipui te pawhin hei hi min hriatpui se kan duh a. Dan zawm hi kan tih tur leh mawhphurhna a ni, tiin an sawi tawh thin.

Mak tak maiin No Tolerance Week hman a nih apiangin Traffic Jam a tlem phah ziah. Traffic Police ten a nuai tel teh meuh document dik lo leh chhiah pe lo chunga tlan an man atangin pawisa an hmu chhuak thin.

Chuti a nih chuan Aizawl khawpuiah ngei hian dan dik lova motor nei leh chhiah pe si lova motor kawl an awm teuh tihna a ni thei ang.

Kawngpui that loh vangin transportation cost a to a, bazar awmna a rem loh avangin bazar panna senso a tamin a haw lehna pawh a to bawk.

A khawpui phu loh khawpa lirthei taman hmun a ni a, heng lirthei zingah hian hnathawh nana lei aiin intih hmelthatnana lei an tam zawkta lehnghal.

Kawngpui a zim a, traffic a jam nasa alirtheia kal aia ke a kal a sawt zawk chang a tam mai. Two Wheeler erawh a zia awm viau thung a, hei vang hian ke pali nei aiin ke pahnh nei chu a hlu fe zawk. Neih ngei ngai necessity la tling em lo mah se comfort need ringawt erawh a ni lo. Government service economy a innghat e ti lovin khawsak pangngai chinte chuan two wheeler tal an nei tlangpui.

He khawpuiah hian motor lian a luh hlek avanga hna khaihlak chang a tam mai. Sumdawng ten an bungrua an hlan thlak vanga emaw motor lian inher lawk vang emawa buaithlak khawpa traffic jam chang a tam hle bawk. Hetiang teh nuai a nih vang hian sumdawng tam tak chuan an sum sen lohna turah an sen phah a, an bungrua an hrlah tlai phah chang a tam mai. Chu chuan thil man a ti to a, mipui ten kan tuar leh thin.

Ruahmanna thaawm loh vangin he khawpui a khawsak hautak dan hi sawi sen a ni lo.

Aizawl khawpui chhung kawng hian he khawpui hi a dawl tawh lo. Cheithat ai maha hmanhmawh ngai chu he khawpui thang chak lutuk lo siam rem a, a than dan control-a duh ang zawnga thantir a ni.

Aizawl khawpui tan hian ruahmanna, Aizawl Development/ MasterPlan 2011 a awm a/Chu chu tihpuitlin emaw tih puitlintir tum emaw a nih hma hauhvin.WAPCOS chuan 2050 thleng daih tur ruahmanna thar an siam leh mek.

Ruahmanna chauh pawh ni lovin da leh hrai pawh Sorkar chuan a siam thlap tawh. June 26, 2002-ah khan Greater Aizawl Development Plan/Master Plan chu sorkarin Gazette-ah a chhuah thlap tawh nghe nghe. He plan hi Mizoram Urban & Regional Development Act 1990 tlawhchhana siam a ni

MURDA 1990 hi 1996-ah tlem her danglamanihhnuah l998-ahkhan rules siam niin, a taka hman theih turapeihfel a ni. Hemi dan lehrules ang chuan isssn sa tur emaw development thil ti tur reng reng ten a ruahman dan engkim tarlangin sorkarah phalna a la tur a ni. Mahse, tunah chuan Aizawl Development Authority kan nei tawh a, anni hian Aizawl khawpui enkawl hna bik chu an kutah an la ta a ni.

Aizawl City Master Plan hi zawm a nih theihnan kalpui mek a ni a. Tihhlawhtlin a nih chuan inhnawhkhawm lovin, khawpui zauh a ni dawn tihna a ni. Khawpui chhungah chauh thil pawimawh dahkhawm lovin, daifem zawkah pawh mi an awm duh theihnan sorkar hmun pawimawhte dah a tul ang a, civic amenities siam tur a ni ang. Kawngpui pawh a tha deuh a ngai dawn a ni.

Kawngpui nekcheptu in leh kawng kawia blind curve siamte sorkar in a ti chhe thei. Khawpui hi zauh a tum lo a nih ek chuan sorkar hian acquire na tur sum a ngaihtuah thuai thuai a tul hle.

Khawpui chhungah hian electric hrui, telephone hrui leh cable tv hrui a inbat hnawk nuai mai. Electric hrui kal sual emaw pawh a hlauhawm a, hetiang teh nuaia inzam a nih vang hian telephone hrui chat pawh a tam hle reng a ni. Ruahmanna tha chu awmse hetiang hi a thleng hauh lo tur.

Hrui zamtute hian eng ruahmanna nge an zawm ang? A hrui kal tir dan turah tute phalna leh pawmpuina nge an lak ang? An tih danglam dawnin tute hriatpuina nge ngai? Regulate tu a awm tlat thin loh avangin a rem dan ang angin an zam tawh mai thin. Chutiang bawkin tui pipe te pawh tui pipe kal dan te hlei hlei hi ruahmanna awm lo a ni a, nakin lawka buaina min thlentu tu tho a ni.

Heng zawng zawng inchhekkhawm hi traffic Jam tibuaitu pakhat a ni daih tho. Aizawl khawpui hian kawngpui pakhat lian deuh a nei a, chubak chu kawng tesep vengtin inkal pawh theihna atana motor te len theihna bak a nei lo.

Kawngpui dung lian bak hi chu ventin inkal pawh theihna hi kawngte takte vek a ni a. Hei hian he khawpui hi plan loh a nih zia a tilang chiang hle.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment