Friday, May 1, 2009

Aizawl-ah Ennawm Mak Thar Ar Insual

Aizawl khawpuiah ar insualtir a hluar hle a, insualtir satliah ni lovin pawisa siamnana hman a ni.


Tun hma chuan New Capital Complex-ah an ti thin a, chumi hnuah Melthum-ah Pathianni tlai lamah an insualtir thin. Tunah erawh Zemabawk Helipad chungah Inrinni apiangin an insualtir a, Pathianni-ah Durtlang-a huan pakhatah an insualtir thin.

Ar insualtir hmang hian mi thenkhat chuan sum an tuak a, sum lakluhnan bera hmang pawh an awm nual.

System mumal tak an nei a, insualtir satliah ni lo, sum siamna atana hman a nih avangin mumal takin an insualtir thin.

Ar insual tir thin zinga mi pakhat chuan: “Darkar hnih chhung vel ar hi an insualt deuh ber,” tia sawiin, “An insual atanga minute 30 velah chawlhtir an ni a, minute hnih vel an chawlh hnuah an insual leh a, chumi hnu minute 15 velah an insual leh a, chawlh tir an ni leh a, chumi hnuah an insual leh thin,” tiin a sawi.

A tlawm zawk an awm hma chuan an insualtir mai a, an inhnehtawk chang pawh a awm.

“Ar insual te an chau emaw an hah tawh em vang emawa insi lova an inmelh reng chuan an nem a, chutianga vawi thum vel insi lova an inmelh reng chuan in-draw angah kan ngai thin,” ar insualtir thin pakhat chuan a ti.

Ar neituin a ar a kawngaih emaw a chau tawp nia a hria emaw a nih chuan ar insual chu tihtawp theih a ni bawk.

Chutiang a nih chuan a ar kha tlawm zawka ngaih a ni tawh a, a pawisa thap pawh a hloh nghal anga ngaih a ni.

Pawisa thap dan pawh mumal taka siam a ni. Ar neituin pawisa sang tak a thap a nih chuan midangin an thap ve ngai lo.

Chutiang a nih loh pawhin ar neitu chuan midang thap a phal lo thei tho a, mahse, chutiang chu a thleng zen zen lo.

Ar insualtir hmain pawisa thap ngam te'n an thap vek phawt a, chu chu ziakin an chhinchhiah a, lo ziakluttu a hrangin an awm thlap nghe nghe.

Mi pakhatin Rs 200 a thap a nih chuan a thapna ar a chak a nih chuan a let thawk - Rs 400 a hlawh thei.

Ar chu insual tur angin an dah dun a, chuta tang chuan entu te'n a chak zawka an rin lamah chuan pawisa an thap mai thin a ni.

Pawisa thap hi a tam thei hle a, cheng nuai khat chuang te pawh a ni thin. Mahse, chuti zat em em chu a tling zen zen lo. A tlangpuiin ar vawi khat insual tirah Rs 20,000 vel pawisa thap ziah angin a ngaih theih ang.

Inrinni leh Pathianni-ah ar hi an insual tir thin. Ni khatah ar pariat te an insual hman thin. Chu pawh a ar a zir a ni a, an insual rei leh rei lohin kawngro a su hle. An tlawm har leh har lohah ni khata ar insual zat chu a tlemin a tam mai.

Aizawl pawn lam - Kolkata atangte thlengin ar insualtir turin mi an rawn kal thin.

Ar insualtir thin pakhat chuan: “Kolkatta khuan an hrat a, an lo kal fo mai. Ar pariatte an rawn keng a, Aizawla arte nen an insual thin,” tia sawiin, “Chutiang hunah chuan pawisa a tam a, nuai khat chuang a tlingkhawm thin,” a ti.

Kolkatta mai a ni lo, Chinese te thlengin Aizawl-ah ar insualtir turin an lo kal thin.

“Chinese te pawh an ar kengin insualtir turin an lo kal thin alawm” a ti.

Ar insualtir chu sumdawnna chi khata ngaih a ni. Cheng 5,000 i thap a, i ar a chak hlauh chuan Rs 10,000 i nei tihna a ni.

A danglam lehna chu ar nei ve kher lo mahla midang ar insual hmangin sum i siam thei. Ar insual turah chak zawk tura i rin lakah khan pawisa i thap mai dawn a ni.

Ar insual entu hi an thahnem thei hle a, ar man pawh a to. Ar tha deuh chu Rs 5000 man hial te a ni. A note pawh Rs 500 te'n an hralh tlangpui. Chu pawh a ar a zir a ni a, 'Asil' leh 'Vang' note te chu a to deuh bik.

A buaipui tak takte chuan ar sual huai siam chhuah tumin an thlahpawlh tir thin. Insual tura an duh ar chu chi thlah turin an duh lo hle a, a nu pawl miah lo turin an khung hrang thin. A nu an pawl chuan an huai lo deuh emaw an tuan a fum deuh emaw niin an ngai.

Aizawl khawpuia veng pakhata thian intelkhawm chuan pawl an din a, an din chhan ber pawh ar sualtir hmanga sumdawnna a ni.

Ar paruk vel an nei a, an insualtir a, chuta hlawkna chanve chu an insem a, a chanve dang chu Bank-ah an dah thin.

An zinga pakhat chuan: “Tunah hian Vang ar nu Burma atangin kan chah thleng a, Rs 10,000 vel kan seng a, kan inthlah puntir zel ang” a ti.

April ni 26, Pathianni-ah khan ar insualtirnaah mi pakhat chuan Rs 20,000 vel a lalut nia sawiin, “Tun Pathianni pawh khan mi pakhat chuan Rs 20,000 vel chu a hui ngei ang” a ti a, “Tihfuh chuan a hlawk lutuk. A hmuhnawm bawk sia, a nuam khawp mai,” tiin Zozam Weekly a hrilh.

Kolkata-ah chuan ar siakah thir zum an vuah thin. Mahse, Mizoram-ah erawh hetiang hi an vuah ve lo thung.

Kolkata-ah chuan Aseel Club an awm a, anni hnuaiah hian club hrang hrang awm lehin Aseel Club hian tournament a huaihawt thin a ni.

Aseel Club hnuaia club hrang hrangte chuan tournamnet chu Pathianni tlaiah Chinese ho tamna Tengra-ah an huaihawt thin.

Aseel Club buatsaihah erawh pawisa thap a awm ve lo a, trophy siam a ni thung.

Hei lo pawh club dang pakhat a awm a, anni erawhin pawisa thapin an ti thin. India ram hmun hrang hrang bakah India ram pawn atang tein an kalkhawm thin a ni.

He Thil Hi

Ar insualtir hi Indus Valley Civilization hun laia lar tan nia ngaih a ni a, tun hma atangin khawvel hmun hrang hrangah an uar a, India, China leh Persia ramte chu a uar hmasa pawla ngaih an ni.

Themistocles (524–460 BC) lal lai hunin Greece-ah pawh a lar tan niin historian-te chuan an ngai a ni.

India ramah Andra Pradesh-ah chuan ar insualtir hi a lar hle a, Karnataka-ah pawh an ching hle. Tamil Nadu, West Bengal-ah te pawh an ching hle a, pawisa siamna atan an hmang nasa hle a ni.

Tamil Nadu-ah phei chuan kum 2000 vel kal ta atang khan an uar tawh. Ar hrang hrang - Reja, Calcutta Asil, Madras Asil, Kalkatiya, Black Asils, Grey, Java tihte chu an ar sual huai neih larte a ni.

America leh England-ah te pawh an ching hle thin. England leh Wales-ah chuan Cruelty to Animals Act, 1835 hmangin khap a ni a, Scotland-ah pawh khap a ni tawh bawk. Chutiang bawkin America-ah pawh nungchate chunga nunrawnnaah ngaiin an khap tawh bawk.

America-ah pawh an uar thin hle. America a pianna atana mi pawimawh tak tak pahnih George Washington leh William Jefferson te pawh khan ar insual hi an en thin nia sawi a ni.

USA-a State 50-ah ar insualtir khap vek a ni a, state 50 zingah Louisiana chuan ar insualtir hi khap hnuhnung berin kum 2007 June thla khan an khap tur thu sawiin, nikum August 2008 khan an khap tak tak ta chauh a ni.

USA-ah chuan ar insualtir mai ni lo ransa insualtir hrim hrim khap a ni a, dan bawhchhetute chu kum thum chhung lung in tan theihna dan an siam. Kum 2007 khan House of Representative-in an pass a, a hun laia president George W. Bush-a'n hming a ziah hnan a ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment