Monday, August 16, 2010

Mizoram phurrit thar

August ni 2 chhunah Federation of Mizoram Government Employees & Workers (FMGE&W) Office Bearer-te chuan chief minister Lal Thanhawla an hmu a, Sixth Pay hman thuai a nih theih nan te, Anomaly nei zawng zawngte chingfel tura hma lakpui tur te leh effective date atana 1.1.2009 hmantir turin an ngen a nih kha.

Chief minister chuan hotute be rawna a theih anga lo bawhzuisak a lo tiam a, FMGE&W hotute hian CM Relief Fund-ah Rs.1,00,000 an hlan nghal.

A tuk August 3-ah cabinet meeting-in Mizoram sorkar hnathawkte'n 6th Pay Commission rawtna anga hlawh an lak thei an remti nghal.

August ni 4-ah chief secretary Vanhela Pachuau chuan a office-ah press conference kovin cabinet meeting-in sorkar hnathawkte hlawh bi thar a pawm chungchang leh cabinet thurel thenkhat a sawifiah.

"FMGE&W-in a lo nawr fo tawh hlawh bi thar chu January ni 1, 2009 atanga hman tan a ni dawn a, sorkar hnathawk association thenkhat, he hlawh bi thara la dam kim lo awm bawkin lang mah se, a tam ber duh dan hi Cabinet chuan hman turin a pawm ta a ni," chief secretary chuan a ti.

"Mizoram (Revision of Pay) Rules 2010 (6th Pay) chu 1.1.2006 atangin sorkar hnathawkte'n Notional-in an hmang tan ang a, 1.1.2009 atangin an hlawh thar angin an hmu ang. Group A, B leh C te chu GPF-ah an arrear dah sak an ni ang a, Group D chuan 1.1.2009 atangin a sum faiin an dawng thung ang a, 1.8.2010 atangin sawrkar hnathawk zawng zawngten he hlawh thar hi sum faiin an dawng tan ang," a ti bawk.

College teacher-te pawh sorkar hnathawk dang ang bawkin an hlawh lak hun tur bithliah sak an ni a, UGC pay sang tak an hlawh dawn avangin, Associate Professor te pawhin IAS super time scale hlawh aia sang mah an la dawn tih chief secretary chuan a sawi a, hei hi mithiamte hip nan leh tha taka zirtirna hna an thawh theih nan UGC hian a duan chhuah a nih thu a sawi bawk.

1.1.2006 - 1.3.2010 thlenga College Teachers hlawh tur chu UGC-in 80 % a tum ang a, a bak 20% chu State sawrkarin a tum dawn niin CS chuan a sawi a ni.

College Teacher-te pension kum atan kum 62 chin tih chu UGC rawtna angin Mizoram sorkar chuan a pawm a, sorkar hnathawk dangte erawh chu tuna hman lai kum 60 ah a ni zel ang tih Chief Secretary chuan a sawi bawk.

Vanlalnghaka, Additional Secretary (Finance), chief secretary tawiawmtu chuan sorkar hnathawk hlawh pung tur atan hian inrin lawk niin nikum budget atang khan sum hmantur hi dah lawk a ni, a ti.

Thuthar lakhawmtute zawhna chhangin chief secretary chuan hlawh siamthat ngai la awm thei a nih thu sawiin hengte hi tuna buaipui a nih leh chuan a rei lutuk dawn a, sorkar hnathawkten an lo nghahhlelh tawh bawk avangin Cabinet Meeting chuan Cabinet Sub-committee-in an report chu pawm rih phawt tha a ti a, siamthat tul awmte chu en chhoh zel a ni ang, a ti.

March ni 19-ah khan finance changtu, chief minister Lal Thanhawla'n house-ah budget a pharh a, hlawh atana sum sen tamna tur chungchang tarlangin 2010-11-ah salary expenditure sanna chu 10% vela sang chho tura chhut a nih thu a sawi a nih kha.

Non-Plan hnuaia salary expenditure chu Rs 1136.89 crore leh Plan hnuaiah Rs 227.94 crore ni tura ngaih niin, a belhkhawma salary atana sum hman tur chu Rs 1364.83 crore lai a ni.

Pension chungchang pawh sawiin, 2008-09-a pension atana sum hman chu Rs 126.05 croe a nih thu leh 2009-10-ah Rs 163.11 lai niin, 2010-11-ah phei chuan Sixth Pay revision avangin Rs 205.40 crore a kai lawih tur thu a sawi. Chief Minister chuan pension chungchanga kalphung fel zawk a awm theihnan New Defined Contributory Pension Scheme siam tum a nih thu a sawi bawk.

Tunah hian 1.1.2009 atanga July 2010 thlenga hlawh bi thar anga sorkar hnathawkte hlawha sorkarin sum a sen belh tur chu cheng vaibelchhe 230.8 a ni tih chu sorkar hruaitute thuchhuak a ni.

"Sixth pay revision vangin sum hmanna tur sang tur chu kawng tin rengah sum hmanna lama kan fimkhur a ngai dawn a, sum hmanna tam takah kan tih tlem a ngai dawn a ni," tiin chief minister chuan budget speech-ah a sawi a nih kha.

Lal Thanhawla chuan service sector chuan Gross State Doemestic Product-ah hmun chungnung ber an la chan thu a tarlang a, Service sector-in 66% an thawh a, Industrial Sector chuan 19.5% thawhin, Agriculture chuan 14.5 % an thawh tih a sawi.

Service sector-a mite hi Mizoramah chuan sorkar hnathawk leh bank-a thawkte an ni ber. Chu'ng mite chuan Mizoram mipui pawisa lakluh zawng zawnga 66% zet an chang a, mi tlemtein sum an lalut hnem hle tihna a ni. Mi tlemtein tam deuh an chang a, mi tam takin tlemte an insem ve tihna a nih chu.

"Kan population-ah kuthnathawktute an tam ber a, kuthnathawktute'n hma an sawn loh chuan kan ramin hma a sawn dawn lo. Ram hmasawnna kan duh a nih chuan kuthnathawktute dinhmun chawisan kan tum tur a ni," Dr James LT Thanga chuan a ti.

Dr James LT Thanga hi economist a ni a, 'A Study of Social Consumption Behaviour in Mizoram' tih thupui hmangin research a lo ti tawh a ni.

Thingtlangmi, loneih leh kuthnathawha eizawngte dinhmun a lo zirchian tawhnaah thingtlang mite 'standard of living' chu sorkar hnathawkte 'standard of living' aiin a let nga vel laiin a hniam tih a hmu a ni.

"Loneitute leh kuthnathawktute, miretheite tan pawh scheme te, project te kan nei ve thin a, mahse, sum za zela 60 chu a thlenna tur a thlen hmain sorkar hnathawkteah a kalral," tiin Dr James LT Thanga chuan a sawi.

"Sorkar hnathawkte chauh an ni lo a, politician, ram hruaitute'n an tidik lo, chung lam atangin ruahmanna an siam a, a grassroot an hre si lo. Eng ruahmanna pawh siam se politician-te hian 'planning for the people' an hria a, 'planning with the people' erawh an hre lo. Planning hi mipuite nena kal tur, a kalpuinaah pawh mipuite an tel ve tur a ni a, a target group - mipuite an tel ve chuan hlemhletna pawh a veng dawn a ni," a ti bawk.

"Kan economy drive-tu hi government expenditure a ni a, kan budget zawng zawng deuhthaw hi sorkar hnathawk hlawh leh an inenkawlna atan a kal a, thingtlangah pawh khawpuiah pawh sorkar hnathawkin sum an lalut tam. SOrkar hnathawk chu mi tlemte an ni a, a tam zawk- sorkar hnathawk ve lote chu an rethei a, chuti a nih chuan Mizoramah mipui an bet hle tihna a ni," a ti.

"Mi tam zawk fe- kuthnathawktute thawhchhuah chu Mizoram mipui sum thawhchhuahah pawh a tlem hle a, chu a hrisel lo khawp mai," tia sawiin, "Economic growth-ah chuan mi zawng zawng an leng tur a ni a, chutah chuan kan hlawhchham chiang hle a ni. Mi tlemte chauhvin hma an sawn a, mi tam zawk erawh an bet reng tihna a ni," a ti bawk.

"Mizoram dinhmun chu- sorkar a lian deuh deuh a, sorkar hnathawk an thang a, rethei an rethei deuh deuh," tiin Mizoram dinhmun a sawi. Chuti chung chuan sorkar hnathawk hlawh a pung ta a, "Sum sen belh tur tam tham tak hi eng tin nge ni ang tih bakah, tuna kan sen aia tam sorkar hnathawk hlawhah kan seng leh dawn a nih chuan, a sum chu lo awm pawh ni se, Mizoram hmabak a va eng awm lo ve," tih chu mi thenkhat ngaihdan a ni.

March ni 4, 2008-ah khan Federation of Mizoram Government Employees & Workers (FMGEW) chuan tiang hian thuchhuah an siam a:

"State naupang te kan nih bawk avangin infrastructure development lamah pawh kan la hnufum em em a. Industry lian leh corporation innghahna tham kan la nei lova. Chuvangin sorkar hnathawh hi kan innghahna lian ber a ni lo thei lova, Mizoram chhunga pawisa leng vel pawh sorkar hnathawkte hlawh atanga chhuak deuh vek a ni," tiin. Mizoram budget hi chang hmasa se, an hnen atanga chhuak chu sorkar hnathawk ni ve lo, mi tam zawk vein lo insem ve se an duh tihna a ni thei ang.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment