Monday, July 19, 2010

World Cup kan en theuhvin ka ring e

¢ Stephen Auhmun

Intihsiakna reng rengah Pakhatna nih kan tum thin a. Kan tlin ta lo a nih paw’n pahnihna. Chutiangin palina te, pangana tal te pawh. Chu chu intihsiaknain a ken tel a ni. Kan en zawh tâk FIFA World Cup erawh kha chu a mak ka ti ve ang reng. Pahnihna ai khan pathumna kha an han lawm zawk tlat ah!

In lo en ve hlawmin ka ring a, pathumna ni ta Germany kha. Khatia Uruguay nena pathumna nih chuha an inkhel zo, an chak chiah kha an lawm teh e. A tûk zan final inkhelha chak lo zawka tang ta Holland erawh kha chu an lawm tehchiam lo a nih kha. “Pathumna Germany pawh an lawm te chuan keini pahnihna zawk chu lawm tur kan ni. Hei leh chen min hruai thleng tawh a, thil ropui min tihsak a ni,” te pawh tih ve âwm! An lawm lo tih lah kha an hmelah a lang reng bawk si.

Kumin World Cup chu beisei aia hmain football ram ropui an tla phuk phuk mai a ni a, FIFA hotute tan khan mang a ang duh awm teh e. Champion lai Italy an han tla a, chutah a hmaa finalist France an han tla ve leh bawk a. England, Argentina, Brazil te an tla phawk phawk mai. Second Round-ah khan Nigeria te, Ivory Coast te, North Korea, New Zealand, Croatia, Turkey, Russia, Columbia, tih vel kan hmuh hauh loh kha! Khatia an tlak zel te chuan final khel tur pawh kha an awm lo thei mai dawn ni khan a lang a, rilru chu a hah duh khawp ang.

Kan hmuh, kan hriat, kan ngaithlak leh kan chhiar fo angin kumin World Cup chu beisei pha lo tak tak player lar zet zet ni si an tam hle. Ronaldo, Kaka, Torres, chuti khati. Wayne Rooney pawh U Lalhnaia nen an inang reng – World Cup-ah goal an thun lo ve ve.

Brazil, Argentina leh Latin America ram danga footballer tam zawkte hi chhungkaw rethei tak atanga seilian, harsa taka football khel chho niin an sawi thin a, tak tak a nih leh nih loh ka hre lem lo. ‘Marawhchu, mak tih ang reng deuh ka nei. Chutia rethei bakberha seilian ni si, an naupan laia khawlaia pawnchhe hlawm an pet lai video te an nei leh lawi si thin. Keini ramah hian en ta ila, 1990 hmalama piang te zingah naupan lai video (ball pêt lai chu sawi loh) hrim hrim nei kan vang ngawtin ka ring. Nge ni’ang a, “Ani hi a la lâr dawn! Nakinah chuan rethei taka a seilen dan te hi miin an la hre duh dawn a, chuvangin a pawnchhe hlawm pêt lai vel hi thla lo la te’ng,” titu an awm zawk?

Kan lo upa ve ta a ni ang, 2006 World Cup te, 2002 World Cup te kha ka en ve hman tlat! 2010 pawh ka en.

Mizote hian football hi hmuhnawm kan tiin kan lawm hle niin a lang a, hetih lai hian World Cup-in a nghawng miah loh mi engemaw zat ka hria. Chu’ng mite chu mi chi hrang hrang an ni hlawm a, World Cup an en loh chhan pawh a inang lo hlawm.

Pakhat chu a hming Lalnunmawia niin, “Mapui” tiin kan ko a, “eih” a ti thin. Ani hi chuan football hrim hrim hi a en ngai lo law law. Tezâwka leh Tevez te hi a hre hrang lo mai thei. A en ngai loh chhan ka hre lo. A tui vak lo a ni ang. 2006 Final pawh kha kan en dun a, a en ve miah lo. Tintin a chhiar.

En ngai lo ka hriat pakhat leh chu “U Kimtea” a nia, a thiante chuan “LTKA” an ti. Ani hi chuan a tlangval lai chuan football pawh a khel ve thin a, World Cup pawh a en ve thin. Mahse, 2002 chiah kha mumalin a en. A dang chu a en mumal ngai lo. A chhan: A muthlu thin. Inkhel tan dawnah TV hmaah a thu ve a, a muthlu nghal hmeks a, inkhel zawhah “Tunge chak?” a tia, a tawk mai. 2002 kha chu chhûnah kan en thin a nih kha.

En ngai lo dang pawh ka la hria a, Brazil a tan thei lutuk ringawt. TV en chi ziazang a ni lo– a ruih bosan zel. Hming thup.

Guwahati – Thiruvananthapuram rêl driver pawh khân, “Ka en hman mang lo” a ti. A hnathawhna kha ni thum leh zan thum thang a ni bawk a, tihngaihna a vâng ve bawk a ni.

Final en lo chiang bâng dang ka la hria; Aizawl–Guwahati Capital Travels driver pahnih leh conductor, final zana duty-te kha. Ladrymbai dhaba-ah thingpui in chawlh paha an en zawk te a nih loh chuan.

Mizoten football kan lawm kan ti a, ni e, kan lawm ngawt mai. Kan pawl ropui YMA pawhin tournament te hial a siam thin a nih hi. Inter YMA Golf tournament te chu kan neih ngai miah loh hi. Chutiang bawkin All Mizoram Open synchronised baseball pawh a awm lo. Football erawh kan inel tlut tlut. Footballer ropui hming pu ve ta pawh kan awm nawk mai.

“Zico tu-e-maw-ni-a” pawh kan awm a, “Gerrard-a pa” te pawh. Jerry Zirsanga ni si lo Jerry Zirsanga ni ve tho bawk si te pawh kan awm. Kha kha a ni mai, Football chu. Mizo zingah “Tendulkar” in hria em? A nih loh leh “Dhyan Chand(mari)”? Football te chu kan ngaisang êm! Inzawng inzawng ila chu “Makelele Ralte” te, “Baichungnunga” te pawh kan awm hial mai thei a ni. Ka fapa pawh “Pedro” ngat! Keimah tak pawh hi “Gerrard-a pa nutei fanu pasal” ka ni ve tlat a ni.

Kahpah deuh deuhin
Tun tum World Cup chu German team-ah mihâng te an awm ta nawk mai ! His Excellency, mein fuhrer Hitler-a chuan hria se a sa tek tek ang chu! “Achtung! Achtung! Das Auto-ah hlâng ula, Auschwitz-ah thawn vat r’u” a ti hial ang. He Germany team-ah hian Juda mi pawh an la awm thuai hial âwm e. Khawvel hmasawn dan enin.

Mihângho hi an daihzai ngawt mai. Nigeria te, Cameroon te, Ivory Coast team te kha en ila, mihâng vek an han nia(h)! An va daihzai tak.

Korean ho kha team hnih lai an thawh thei a, an fakawm ngawt mai. A joint YMA ang deuhvin “Joint Korea” hming khan rawn chhuak ta se eng nge an an ang aw? Engin nge min mawlh ka hre law, Korea-in an khelh apiang khan, commentator te tawng zawng zawng kha “Mizo tawnga dub” ka lo beisei leh ringawt thin. Ngaiah ka neih tawh a ni’ang e. South Korea right back kha commentator te khan “Chaudhury” an ti niin ka lo hre ve ngar ngar a, mak ka ti angreng. Mahse ka hriatsual a lo ni. “Cha Du Ri” a lo ni zawk a.

Hming kan sawi ta rau rau, ka nuam tih zâwng a ni leh ta tlat mai, Lawmte.

“Kaka” kha “Anelkaka” leh “Anelkanu” te nen ka hriatpawlh ziah nia! USA-a mi DaMarcus Beasley pawh kha commentator te tawng ringawt hriat chuan “The marks are Beastly” an ti emaw tih a awl khawp mai. Hming a nei sakawlh riau. A jersey hâk number apiang kha “Number of the Beast” a ni ber e. “Landon Donovan” tih te kha a “Dono” lai tak kha Hindi a ang!

Spain ah khan “JESUS” a tel mauh mai! EMMANUEL Adebayor nen chuan unau an nih hmel bawk si lo. Japan khan “Hero” HONDA an nei a, India chuan “Mr. Bajaj”! Chile-ah emawni, “Tello” kha a tel mauh mai bawk. Kumin chu Brazil team-ah ‘Zinho’ an awm mang hauh lo a, Uruguay ah khan “Diego” pali lai an awm thung nia. South Korea-ah khan Ji Sung-a ni lo “Park” dang an awm ve. “City Park” te, “YMA Park” te, “Kawngsira Park” te an ni mahna!

Hnam hla an sa lai kha in lo chik ve hlawm emaw chu. Kei, ka lo chik mang hlei nem! Cristiano Ronaldo khân group stage-ah khan an National Anthem kha a sa ve ngai miah lo nia. A hnuah kha chuan a sak ve âl âl kha. A tenor-in ka hria. Khatia a sak loh chhan kha politics a ni mahna: Portugal – Madeira politics. Germany hovin “Nangma thil ropui” thlâk ru-a an sak thin pawh kha a German fir loho khan an sa ve ngai mang hauh lo. Oezil, Khedira, Podolski tih velho khân.

Japan-ho hla kha a bu ang thlapin a mawi lo. A tawp dan te kha a laklawh ropui, Jana Gana ang mai- a tâwp dan kha a mak. Jana… pawh hi ‘fa’-in a tawp tut hi! Spain leh Argentina-ho hla kha a thiam ve lo nih a zia phian – a thu (lyrics) a awm ve miah lo a ni ang, tumah khan an hmui an phun ngai lo. A thu awm ni se a ram pum pui maia thiam loh vek thu khawiah awm suh. “Oh say, can you see…” pawh kha American player-ho zingah khan thiam lo an tam. “In the land of the free and the home of the brave…” tih lai kha chu ka hre ve tlats. A solfa thiam deuh khan Brazil-ho hla kha a solfa-in han dah chhin teh u, a mak si. “Soh soh doh, soh doh re mi, re mi fe taaa…” tih vel niin ka hria.

Opening leh Closing ceremony kha an ti ropui ngawt mai. Halpuah leh halmawi chi hrang hrang lah an ngah. Shakira pawhin tlangval tam tak rilru a ti hah thin teh e! Mak ka tih ve mai mai thin chu India ram pawna event liantham hi TV-ah ka lo hmu ve zeuh zeuh tawh a, chief guest te pawh an nei ve thin tho bawk sia, inhmelhriattirna leh thusawi a awm ve ngai lo bik. “Tunah technical committee te in thuthmunah lo ding ula; khaile, refreshment sub-committee member te. Ani hi sum leh paia nasa taka min puitu a nia, lo ding ve hrim hrim teh se...” tih ang chi kha an ti ve miah lo. FIFA President “Dr.” Sepp Blatter leh South Africa-a kohhran hruaitu langsar “Rev. Dr.” Desmond Tutu te pawh khan kutphah tiat vel badge danglam bik ang chi an bel pawh ka hre lem lo. Kan nau pakhat lah chuan an ram hruaitu ropui kha “Rev. Nelson Thangdela” tiin a lo sawi ve chamchi bawk.

World Cup tlem a zawng ka en ve ta a, a kuma tin hian thil chhinchhiahtlak engemaw a awm ve deuh ziah nia. A bul tan kum, 1930 kha chu ka la hre hman lo deuh a, mahse an vawi khat telna-ah Uruguay an champion ringawt tih kan hria. Kuminah Lampard-a pet goal, goal leh lo kha a lâr viau. “Hun hnuhung-a” Ghana-ho penalty thelh nen. 2006-ah Zidane-a’n Materazzi a sik vangin a lar hle a, English referee Graham Poll-a’n game khatah mi pakhat hnena Yellow Card vawi thum a pek a larpui viau bawk. 2002-ah lah Rivaldo na der vial tawp tawp. 1998 ah kha chuan French defender Laurent Blanc leh an goalie Barthez-a te “Lu-Kiss Policy” kan hmelhriat kha. 1994 kha a ni maw, mak tak maia Bulgaria an rawn thlen sân ve em em rikngawt kha! Stoichkov kha ka hre ve tat. 1990 kha chuan kan la nau fu mai. Mahse, khami kum khan “To be Number One” a lâr berin ka hria. Argentina-in Cameroon an hneh loh nen. ’86 chu ka hre ve pha vak lo, Maradona a lar tih bâk.

A hrim hrimin mumal taka 1986 World Cup la hria, tuna nula-tlangval la ni bawk si an awm a nih chuan, chu’ng mite chu an puitling tawh êl êl ngawt ang! Khatih lai khan Mizoramah TV a la awm mumal lo a, Cable TV phei chu khawiah! ‘Doordarshan’ pawh ‘India’ a la ni. ‘Perfume’ pawh ‘Scent’ a la nia, Hockey an ‘thah’ dan pawh captain ve vein an tiangkawm inkawkalhin ‘thlik-thlawk-thlik-thlawk-thlik-thlawk –thlirrrrrrrr’ an la ti thin. Ka hre ve pha tlat nia.

Tichuan kumin World Cup chu Zulu naupangin “In ang awww” a rawn tia, chutah half-time ah Shakira-i’n “Uak-a, Uak-a” a rawn ti leh a, khap burna ramah a inhmeh thei lo fo mai ni awm tak a ni.

Politics kha kan sawi a, ka’n belh te’ng. Khatia Spain an champion khan an defender, Barcelona Captain ni bawk Carles Puyol-a’n trophy a tlankualpui lai vel khan Spain flag ni lovin Catalunya flag a bât vel a nih kha. Awmzia a neih duh hmel ka ti.

Politics chu sawi leh lo ang. Ka hre ve tak tak lo.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment