Monday, June 21, 2010

World Cup: An lungleng ve ngei ang!

¢ Zara

A khuhhawnna: Mu chunga inkhel en theih hun 'era' hi hmân hmânah te khan lo herchhuak zawk ni sela, Pu Lalkhama te in leh Pu Thlumruma te in te kha kan tlan tawn zak zak bik lo tur hi a nia leh! An inhlat si, fur kawng diak leh street light chhia nen, tih fuh loh châng phei chuan zan dar 10 hnu lama mi'n "A gooaaal...!!' an tih lai te khan, "Ka mawng lehlam hi a la berh em?" tiin mi bathlar êng chhimin thian rinawm zual tak takte hmaah kan lo in-pose vir ve zak zak a! Diaka tawlhthluk vang khan 'a goal lai' sawi tur kan hriat loh phah fo. Mahse khatiang huna in chhunga min luhsan duh bik lotu thiante kha tun thlengin an hmel a tha bik!

Hrut kual hmasa ang
Han ti ve khanglang ila, TV nei chin an induh larh hun lai te kha chuan tuna khawvela footballer man to ber leh thawm nâ, an sawi Cristiano Ronaldo te ang hi chu Anganwadi kal rual pawh an la ni lo! Lionel Messi leh Wayne Rooney te hi chu kan inkhelh peih tawh loh hnua rawn inkhel ve mai mai chauh an ni.

Khatih lai, Diego Maradona-a'n Mexico '86-a 'hand trick' (e khai! 'hand trick' te pawh kan va sawi khât ta ve!) a lo neih zauh avanga England chak tak loh tum a, "English-ho kha vai chu ni se, an tau chhuak ngei ngei ang," tia ngaihdan fahrah tê tê nena Kumpinu-ho thlavang kan lo hauh ve liam liam lai te khan, keini ang bawkin 'pa vannei' Beckham hi chu London motor kawngpui velah a lo inkhel ve lauh lauh tawh thinin ka ring a; pianna ram thlan thiam loh vanga World Cup khel thei lo, Ryan Giggs te pawh hian 'lehkhabu kawma lan' kha an lo thlahlel ve viau thin mai thei asin!

Ka ngaihtuah let chang hian, Pu Hnuna sikul kawt a nih loh leh, Govt. Middle School tualzawlah, 'Hetah hian inkhelh phal a ni lo' tih intarna hmuna hlau reng renga kan inkhelh rûk ve ruk ruk thin lai te khan 'thiam leh thiam lo' hi engtin chiah nge kan teh tak ber aw? Ball pêt nâ leh ke chhip hmang thiam riau khan ngaihsan an hlawh thin. 'Trick' tih tawngkam hrim hrim hi a lar khawp mai a, keini khua ve ang riang ruangah chuan 'tluk der' style hi a intitawng sâng chin khan a nachang an hre tan tawh a, free-kick-a lehlam pawl inrin loh lai taka kick thiam deuh chin khan fak an hlawh viau bawk.

Kan tih ve dan ni miau hek, 'Khela Tana' te kha kan ti deuh kher thin a, 'khela' ni phak kha chu thiam tak an ni! TPa te, Chhakchhuakvunga te ho kan ngaihsan vu tûk lai khan kan khaw field kha keini tan chuan a chanve pawh zau tak a ni a. Kha khelmualah khan football rilru pu ve ran chungin, Pele leh Garrincha te mitthlaa hmu rauh rauh chungin tuikhur lama ball liam te kha kan um zui chawn chawn a, ball chhar mana Nova sweet pakhat kan hlawh lai te khan... football vangin hlawh kan lo nei ve reng mai kha a lo ni a!

Milem bu
Kapil Dev a lar a, cricketer kan hmelhriat hmasak a ni. Cricket poster erawh kha chuan ngaihhlut a hlawh mawh khawp mai a, Stefen Edberg leh Steffi Graf te thlalak erawh kha chuan 'inchuh' an hlawh nak nak khawp mai. Chutiang boruak kar a, tute'n emaw Maradona leh Platini chuanna exercise book (No.3) an rawn nei thin zet kha zawng - chal insi khupin kan bih rawn luih luih a; 'A nâka ka zen phawt loh chuan...' tih ang deuhin, mahni ngeiin kuta kan ken a, an thlalak kan khawih kher loh kha chuan 'en' hming pawh kan inputtir phal lo a nih kha.

'Bruce Lee chu sakei thisenin a inchiu thin' kan ti a, lehkhabu kawm nâl chi, tle ve deuh lek leka Bruce Lee-a hmaia Hand-a'n thirkuta a hamna hnu te kan enho laih laih lai khan exercise bu kawm khawng chi, No. 5 a rawn inlar a, footballer thla a rawn chuang a, khatiang hmang thei naupang nih kha intihtheihna tham a ni. A zirlaibu ai mahin exercise bu khan lawm leh bih a hlawh a, nute hnenah a ngenngawl thei ang berin, "Nu, No. 5 lo chu ka hmang thiam lo..." kan han ti deuh ngat ngat a!

Kha kha thil awm dan a ni. Khatiang boruaka namen lova kan inchiah lai khan ka pu Hruaia, Culcatta-a doctor zir khan Sportstar bu hnih min rawn hawn hlauh mai tehreng a! Chanchinbu ka neih ve tawh azawngah, (tun thleng pawh hian) ka la hlimpui ber leh ka la hlut ber a ni hial ang. Sikulah pawh ka keng tha ngam lo. Ka neih thu ka han sawi rik vuai achin kha chu, thian hi ka neih belh nasa nangiang mai! Kan inah khan Sportstar en chak hrim hrima min zui hawtu ka hmu tlai tin a, en tawhte'n en nawn leh ngei an lo duh ve leh zel bawk nen, khatih lai khan football vangin ka va han 'luck' cher cher tak em!

Lem kan ziak
Maradona ke lehlam khai lai lem kha ziah kan ching. A tlangpui thuin a ke vei lam a tawm thin. A ke ding lam chhipa ball awm lai lem kha engti ziaa ziak vak vak thin nge maw kan nih chu le? Ke bul ang maiin, a ke vei lam kha kan ziak bial hmui mai a, "A chawn lam chu a tawm bo daih," kan ti mai a, a mawza tial dan kha chu a in-ang lo pût! Argentina kawr kan han haktir a, a sam kha ka han ngaihtuah let leh hian, Bajaj scooter helmet kan khumtir a ni ta berin ka hria. A mit kha a khamphei zawngin kan thai zeuh a, a hnar chu L shape a ni. A duhin a kâ kha an thai phei leh zauh a, a thenin 'a âu lai lem' an ti a, an thai bial mai!

A kut dah danah khan kan buai. A then chuan a kut kha an ziak bo a, thenkhatin ball khalh chunga a kut hnung suih lai ni awm takin an ziak a, a thenin ball khalh chunga a kap hup lai!

A ziaktute chauh lo chuan, kan milem ziah kha 'Maradona' a ni tih an hre ngai lo. 'Maradona lem' tih kha ziah tel kher a ngai a, kan ziak tam hrim hrima le, thiante kha chuan inkhel lai lem kan ziah chuan Maradona lem turah min ngaihsak ve nghal mai a, khatiang ngaihdan an nei thei kha, 'arts' lamah an lo sâng awm ngawt mai!

Cameroon atangin aw...
"Mi 8-in goal an veng a, Pele-a'n a pet goal!" tih kha tu sawichhuah ber nge mawni ta le? '86 World Cup kha muhil chungin kan en ve 'mial' a, 1990 World Cup kha chu kan chiang ve ta viau. Black & white TV en tur a awm ve nual tawh a, puitling nen, naupang nen, kan bawr khawm luih a, inkhelh hawn zana Maradona leh a pawlte'n Cameroon an han hneh lo kha chu aw... a tuk sikulah ngaihdan a va piang tam tak em!

Cameroon number 20, sam sei phiar deuh chuat kha tu'nge a hming, ka hre ta lo. Champion lai Argentina khan goal khatin an hneh lo miau mai si a, kan u BKi te tang lutuk khan Cameroon number 20, sam bal hmel zet kha ten tak tê-in an ten a, inkhel en reh thep thawp lai a, "Tin 20-a a lu khi suksak ka chak!" a rawn tihchhuah hlawl mai te; nu Kaphleichhungi te lai laiin, "Naktuk pawh ka feh lo vang!" an han ti pang pang mai te kha...

Nia, World Cup chu World Cup nge nge. Inkhelh tan hmaa ball lianpui leh ball te tak tê tê an rawn thlawh chhuahtir laia 'To be number One' an han play riah riah mai kha... e khai! lung a va leng em!

Cameroon hotupa bera kan ngaih tak, Roger Milla te kha... rual û deuhte khan sap nula lakah pawh thei hle khan an sawi thin a, a hmel enin, a chuti teh lua si lo. Hang mawm ve hmuar mai kha a ni ve tlawng mai a, sap nulate chu han thing thei chai turah kan ngai i-khaw lo mai. Mahse tun hnua Drogba te hmel han hmuh a, a zimtu sap nula sam buang thêng thâwngho han hmuh takah hi chuan, Milla pawh kha a lo che na ve nek ang, tih ka ring thiam ta.

Milla kha, 1990 World Cup khan player upa ber niin an sawi a, dik ni hmiang. May 20, 1952-ah a piang a, fit 6.1 zeta sâng a lo ni reng mai! Forward rinrawl thin kha a ni a, vawi khat phei chu a goal thun lawmna'n a mawng kha a tisawi vei nawi nawi a, kha vang khan kan hmelhriat phah a nih kha.

Kan hriat kha a lo tlem em a, Milla kha tun hnu hian Cameroonian player zinga international stage-a hming chher hmasa ber a lo ni reng tih ka hre tlaikhawhnu a. World Cup pawh tum thum zet a rawn khel ta rêng a, rin phak bakin khawvel hriat loh, Cameroon kha Italy-ah a rawn chetpui a; quarter-finals an thleng nawlh a. Mahse a mimala ka tan em em mai, Paul Gascoigne te vanglai an nang chho a, England nen last 8-ah namenlovin an innuai a, 'Midum leh Mingo' inbeihna te pawh kan lo tih ve rikrawk kha!

Midum lam kha an dum vang ngawta khawngaiha tan tawk an lo awm a; khatih lai, Sakeibaknei (?) chanchinbu lar lai khan England chu champion tura rinkai a nih thu kha an rawn vawrh chiam a, "Kristian-a min siamtu...etc etc" vel kha a lar a ni. Milla pawlte leh England chu an intum ta ngei a, England an chak... inkhelh zawhah jersey an inthleng a, players zawng zawng khan khelmual an tlan hual a, khelmual chhung leh TV lam atanga lo thlirtute rilru kha an hneh takzet a, thenkhat mittui pawh TV chhanah a lo tla ve phung mai... kha'ng hunte khan lung a va tileng ngai em!

Careca aw, Careca!
Mipa fa chuan Brazil kha kan tan bur mai a; Brazil-ah rau rau pawh, sam kir Careca kha... aw, Careca te kha la dam ve tak maw?

Eng nena an inkhelh tumin nge, kha, a pet goal hnu lawka field sir flag an tarna bula a mawng a va tih sawih nghel nghel tum kha..? Naupang zawng zawngin kan ngainat em em mai, Careca kha tun hnu hian a chin ka'n chhui leh hnuhnawh a, October 5, 1960-ah Araraquara, Brazil-ah a piang a, a lai ah hming chu Antônio de Oliveira Filho a ni.

Tlana te TV te reuh tê-ah khan a lan hnaih chang chuan a lang khat pup thin a, a pa lian thawkhat hle turah kan ngai a, kan ngai sual lo. Careca kha fit 6 chiah chiaha sang a lo ni a, khati khawpa striker pa sang kha chuan, kan TV enna thinah khan hnung lam kawngka bulah min han chhipchhuan zawk se, inkhel laite kha nuamsa-in ka en thei tur hi a nia le!

Italian club, Maradona pawh a lo tâl ve hrep tawhna, Napoli tana a hun tam zawk hmang raltu, Careca khan 1982 atanga 1993 thleng Brazil ram tan a khel a, keimahah chuan 1990 kha khelmuala a lansarh lai ber a ni.

Klinsmann ka tan!
Ka ziakfung hi thingzar tin ni se, ka lehkha phek hi van zau ang ni se, tih ve mai ka duh - ka va duhkhawp lovin, ziah zel, ziah zel ka va duh tak em! Ziah loh atana ka duh miah loh tur chu, ka sawi hmaih theih loh leh thiang reng reng lo, duh tak Jurgen Klinsmann a ni. Amah Klinsmann ngei kha....

He German tlangval vang hian misual chhe lailet dera ka ngaih, Hitler-a te pawh kha zuk han ngaihdam thei hial ia!

'90 World Cup final zan khan Klinsmann hian min rawn hre ve se, Pathianni zan dar 12 pelha mutchhuak em em chunga an inkhel ka en luih ve hram hram laite kha han hre ve se; naupang zawng zawngin Argentina an tan lai a, keiin amah (Klinsmann) leh Steffi vang liau liaua Germany ka lo tan ve hlur thute kha han hria sela, jersey hak duh tawh loh pakhat tal chu min rawn thawn ve hrim hrim hi ka ring tlat!

Final-ah Germany khan Argentina kha an kât reng mai a, goal an thun thei chuang si lo. A tawpah a thiam zawk na nâ nâ chu, Germany kha penalty chhawrin 1-0 in an chak a, ka thaw siai siai a, Klinsmann te an chak! Sportstar a lo chhuak a, AZZ Henry te hian Klinsmann-a thlalak kha an tar a, kan en luih luih a, 'Klinsmann chu sakhi vanglai ang mai a ni' an ti a, kha ringawt pawh khan min tilawm... 'Klinsmann, ka tan thinzia che kha i hre ve tak si lo amaw!'

1994 World Cup-ah champion lai Germany leh Bolivia an intum a, Klinsmann bawk khan kan nghahfak World Cup-a goal thun hmasa ber nihna kha a'n hauh chat a, khelmual sira a goal thun zo kâwng dawm lai thlalak kha ka va en ngun thin tak em! Tlai sikul bana 'form kawr hnunga '18' ka ziah chhante kha, a chhûtthiam chuan chhût rawh se!

Sam sei leh sei lo te
Klinsmann-a sam zuah lai leh tan tawi hnu te kha ka mitthla hian a hmu thin. Klinsmann ka mitthlaa a lo lan rualin, a teammate - Haeslar te, Mattheaus te, Riddle te, Voeller te, Illgner te pawh kha mitthlaah hian an lo lang thin a. Chu mai chu a la ni 'nem, '90 kuma an Holland sam sei phiar, Ruut Gullit kha ka mitthla hian a hmu fo a, ka ngai thin!

Ni e, inkhelhnaah 'Kei Gullit' te pawh kha ka lo inti ve ngat ngat thin a, a lem kha kan chang thin. Gullit sawi ruala mitthlaa lo lang ve leh thina chu - Marco van Basten (he pa hming hi tun thlengin mawi ka la ti), Ronald Koeman leh Frank Rijkaard te kha ka va ngai thin tak em! Gullit nena kan ngaih pawlh fo, Carlos Valderama sam phiar si sung kha ka mitthla hian a la hmu fo bawk a, an keeper, tlan chhuak hla thei deuh kha tu'nge a hming kha(h)?

Ka la duhtawk lo. Swedish player, '90 World Cup-a player naupang ber an tih, Tomas Brolin kha ka la hre chhuak fo a; Italian striker Salvatore Schillaci te kha, a lukawlh ang angin ka mitthla hian a la hmu kawlh a, a âu pûng pûng lai hmel te kha ka theihnghilh tawh lo vang.

Argentine keeper Pampido a inhliam tak e! Kha pa kha a han inhliam a, 'Motor-in a delh' tih te kha a ri nawk a; chumi piahah, 'Iraq-in Argentina an bomb dawn!' tih vangte khan zing tawngtai inkhawm pawh an tam phah nawk a, a mak teh e - World Cup zet chu! Pampido kha Sergio Goycochea-a'n a rawn thlak a, 'Kawr hma tle sep sep' kan tih ve ngawt kha a rawn ha a, amah vangin inkhelhnaah pawh keeper nih kha nuam kan ti ta tlat! A thiam em em a, nu ho te hlei hlei khan an fak!

A tam ta. Belgian captain Enzo Scifo te mitthlaah an la châm a; kan khaw nuhovin an lainat em em mai, police duty, inkhel en ve thei lova khelmual hnungchhawn tlat hote thleng khan... kha'ng mite, a taka ka la hmuh ngai lohho kha ka ngaih chang ni zuk han awm thin a!

Ama'rawhchu, ka han ngaihtuah vel thin a, kha'ng footballer hausate khan lunglen chauh lo chu min hnutchhiah duh ta hlawm lo ni hian ka hre ta. Mahse kei tehlul hi min han hre ve ngai lo mah se, an vanglai hun leh an nun hluite kha an dâwn kir ve thin ngeiin ka ring a, an lungleng ve hian ka ring thin...

Related Posts :



1 comment:

  1. A va han mawi tehreng!! Zara leh..........ka hriat loh pakhat mah i ziak si lova, ka hriat dan hlir i ziak a, mahse ka hriat phak loh mawina i tuh tel tlat si!! Lukhum ka khum lo, ka bawk mai dawn.. :D

    ReplyDelete