Monday, June 14, 2010

Pu J Lalsangzuala Hriatreng Nan

¢ KL Rochama

Kum 35 a hnung ka zui chhungin Pu J Lalsangzuala nunah thil zir tur, chhinchhiah tlak tak tak ka hmu a. Chu'ngte chu a thih champha vawi khatnaah hian tawi tein ka han tarlang teh ang.


Pu J Lalsangzuala nunah khan Kristian nun dik tak leh Mizo hnam nun ze mawi a inphum a. He'ng hi a hun takah a parchhuak thin. A par rimtui chu amah belhnaitute bakah khawvel ram danga awmte pawhin an lo tem ve thin a ni.

Pu Sangzuala kha Mizovin “patling” kan tih, saphovin “gentleman” an tih hi a ni. A hawihhawmzia te, a inngaihtlawmzia te, a taihmakzia te, a rinawmzia te, a chhelzia te, a huaisenzia te leh mahni a inthunun thatzia te kha a mal te te pawha lehkha phek tam taka ziah tham a ni. Hmaichhan leh telphone-a miin an biak reng rengin aw dam takin, “Ka lawm e aw” a ti ngei ngei thin. Tin, telephone-a mi a biakin a aia naupang zawk leh dinhmun hniam zawk chelhte pawh, 'chibai' a buk hmasa ziah thin.

A taksa a la chak lai chuan Aizawl khaw chhunga mitthi awm a hriat reng reng chu râl loh a nei lo hial awm e. Kum upa tawh tak a nih hnu-ah pawh a awmna atanga veng hnaia mitthi lumen ngai an awm chuan a tlaivar ziah thin. Mitthi a hriat apiang râl vek a duh avangin thiam takin sana enin hun a hmang thin.

A rinawm avangin a awmna Kohhran emaw party emaw, pawl dang reng reng pawhin pawisa vawngtu (treasurer) atan an hmang zel thin a. Receipt hrang hrang hi a kalna apiangah a keng zel a. Hun remchang a hmuh apiangah pawisa hi a lakhawm thin a ni.

Pawl/Kohhran sum hi a ren em em a. Lehkhathawn a hmuh apiang a dahtha a, lehkhaip hlui hi midang lehkha thawn nan a hmang leh thin. Minister a nih loh hnu-ah kum 10 chhung zet, a thih ni thlengin FLAM treasurer a ni a. Aizawl khawpui chhung veng hrang hrang - Luangmual, Tlangnuam, Ramhlun, Chaltlang thlengin FLAM member-te hi kan awm darh a. Lehkha inthawn a tul ve fo a. Pu Sangzuala chuan, “Pu Cham, dâka thawn man a to si a, ka zing len pahin ka rawn sem kual mai ang,” a ti mai thin a ni.

Pu Sangzuala thluak hi computer ang mai ni hian ka hre thin. Assembly Estimate Committee-a kan awmho laiin, 1974 khan Hnahthial-ah kan zinho a. Inspection Bangla chep takah kan thleng a. Electric te an la neih loh avangin khaw thim dawn atangin chowkidar Bûka chuan, “Laltin khawnvar ung fe hi a rawn chhi a, kan awmna dawhkanah chuan a hung a. Pa pakhat, tawnzau ung fe ha hi a lo lut a. Khawng fahran mai hian Pu Sangzuala chu chibai a rawn buk a. Pu Sangzuala chuan khawnvar chu a khai a, chu pa hmai chu chiang zet hian a en a. A kut ding lam zung chalin a kawk a. Nang chu, i number chu ...... a ni ti raw,” a ti a. “A dik chiah. Engtinnge i la hriat reng theih le?” a ti a. Kum 40 lai a ral hnuah a hnuaia awm sipai tam tak zinga pakhat number a la hre thei hi a mak hle a ni.

June ni 18, 1980 zing dar 10-ah Kawnpui thlen hma km 5-ah Pu Sangzuala nena kan chuanna bus ramhnuai tlangvalin an lo lambun a. Kan bula vai pathum an kaphlum a, a dang engemaw zat an kaphliam a. Thalai deuhte chu bak lengin Kawnpui panin an tlan a. Tar chak lo leh nunau hmanhmawh ve thei lote chu bus atangin kan kai thla a. Pu Sangzuala chuan zam hmel pu hauh lo hian, “Pu Cham, keini chuan hnung i dawl ang aw,” a ti a. Beng bulah silai mu a ving a, kan bula ding ngeite kahthluk an ni a, midang kan phenah an biru a. Hetiang dinhmunah hian Pu Sangzuala huaisenzia ka hmu a ni.

Pu Sangzuala kha Mizo Hnamah a chiang a, India khua leh tui nihnaah a chiang bawk a ni. Zopa dik tak a ni a. Mizo-ah hian rinna nghet tak a nei tlat a. “Hruaitu tha an awm phawt chuan Mizo hi hruai nuam tak kan ni” tih ngaihdan nghet tak a nei a, a sawi pawh a sawi fo thin. Indian National Day - Independence leh Republic Day te hi a ngai pawimawh em em a. Aizawla a awma, a dam phawt chuan heng ni pawimawha FLAG Hoisting Ceremony leh Governor “At Home”-ah te hian a tel ziah thin a. Hengah pawh hian hun hi a ngai pawimawh em em a. Assam Rifles Lammuala Flag Hoisting Ceremony hi zing dar 9-ah tan a ni thin a. Pu Sangzuala chuan zing dar 8:30-ah, “Pu Cham, chibai, dar 8:35-ah in atangin ka lo chhuak dawn a, i lo inpeih hman ang chu maw? Ka lawm e,” tiin telephone-in min han hrilh hmasa ziah thin a ni.

Sikul leh College-ah zirna sang nei lo mah se Pu Sangzuala khan lehkha a thiam hle a. Saphovin, “Well-read” an tih ang hi a ni. Eng subject pawh hi a hre chang ni lovin a tuipui phak vek a. English leh Hindi a thiam hle a. |awngkaa min hrilh danin Indopui II-na hun lai khan kum tling lovin sipaiah an la a. Mi taima leh inzirmi a nih avangin officer rank-ah rang taka hlankai a ni a. Indian Army-a officer kai zingah a naupang ber a niin a sawi. Sap tawnga ama chanchin a ziahna hi kum 10 dawn lai kal taah khan min chhiartir a. Tunah hian a chhungte'n lehkhabuah an chhuah dawn niin ka hria a, a chhuah hun a nghahhlehawm hle.

Pu Lalsangzuala ang mi bik hi hnam khat zingah an piang zen zen lo. A taksa chuan min kalsan mah se amah atanga êng chhuak chuan Zofate hi min hruai zel dawn a ni. A thih champha vawi khatna kan lo thlen hian a nupui Pi Zokhumi leh a tu leh fate zawng zawng kan hre reng a, an tan kan tawngtai a ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment