Monday, September 7, 2009

Mizoramah Hinduism a hlawhtling em?

December ni 9 & 10, 2005-ah khan Rajyoga Education Centre, Aizawl Branch chuan Vanapa Hall-ah rilru lama harsatna neite tan vantlang inkhawm an ko a nih kha. Chu'ng lai chu 'Hindu hovin Mizoramah hma an la mek' tih vel thawm a rin lai a ni a, he thil pawh hi Hindu-hovin 'yoga' hmanga Mizorama Hinduism thehdarh an tumna nia ngai an awm nual.

Mahse, he huna thusawitu tur BK Bharat Bhusan chuan Kolkata-ah 'flight' a nan hman loh avangin vantlang inkhawm chu an nei thei ta lo.

A kum leh, 2006 March ni 3&4-ah vantlang inkhawm chu Vanapa Hall-ah an huaihawt ta a, chumi tuma mipui an kohkhawm dan chu "CHANCHINtHA MI TIN TA TUR CHU..." tih a ni.

"Rilru lamah nangmah tibuaitu/harsatna (Mental Disturbances) i nei em?" ti te, "Chuta tanga rilru hahdamna (Peace of Mind) neih i duh em?" ti tein mipui chu he huna tel tur hian an sawm a, BK Bharat Bhusan chuan 'The art of Positive thinking' leh 'physical pollution, mental pollution, its interconnection & eradication' tih thupui a sawi ta a ni.

Chu'ng lai chu Mizoramah mipui nawlpuiin Hinduism an sawi nasat lai, Mizo zingah ngei pawh Hindu sakhuaa inlet an awm tawh nia thuthang a nasat lai a ni. BK Bharat Bhusan-a pawh hi yoga hmanga Hinduism puangdarh tura Mizoram rawn tlawh nia ngai an awm.

Thawm ri hluai chu a reh zui ve leh mai a, mahse, tun hnaiah Hindu sakhaw lehkhabu thianghlim Bhagavad Gita chu Mizo tawnga tihchhuah a ni ta mai.

Mizo tawnga lehlin Bhagavad Gita phek 201-naah chuan tiang hian a inziak:

"Jnana-Yoga vawrtawp, thil tih vawrtawp-a hlawhtlinna changa miin pathian chungnung ber - khuavang an lo neih tak dan chu, aw Kunti fapa! A tawi zawngin ka'n hrilh ang che," tiin.

"A tawi zawngin" tiang hian Krishna chuan a sawi ta a:

"Rilru thianghlima awmin, zangkhai leh thianghlima khawsa a, hun bi nei thlapa chaw ei, ri hriatna leh tisa thil dangte hnualsuat a, hmun fai leh fianrial ngaina mi, Sattvik Thu dawnsawn hmanga rilru, awrawl leh taksa thunun mi, duhna leh huatna tiral vek a, tisa zia hransanna ngheta innghat leh chapona te, hnehchhiahna zia te, ingaihhlutna te, tisa chakna te, thinurna te leh inchheprelhna te hnualsuat a, pathian biakna nun ngheta awm tlat mi, tisa inkungkaihna laka rilru pe lo leh thlamuannaa awm tlat mi chu pathian - khuavangah chuan nihna hlun leh danglam tawh lo nei turin a tling tawh a ni," tiin.

"Tichuan pathian thutak, finna leh lawmna Brahma nihna hlun neia innghat, thinlunga lawm mi 'Yogi' chu tumah lungngaih pui lo, engmah lungkham nei lovin a awm a. Chutiang, nunna zawng zawnga rilru buk rual mi chu keimaha innghahna nghet neitu a lo ni ta a ni," tiin he thu hi zawm a ni. Bhagavad Gita hi Arujna hnena Krishna thusawi a nih avangin heta "keimah" tih pawh hi Krishna a ni.

"Chu innghahna nghet hmang chuan, chu mi chuan kei, pathian hi ka nih dan leh nihzia te chu a bulpui nen lam a hre vek a; chu innghahna nuna ka nih dan bul a hriat chuan rang takin ka nihna hlunah hian a awm nghal a ni," tiin Bhagavad Gita-ah chuan Krishna hian a sawi zawm.

"Ka tana inpe chungin ka hnena thil tihte hlana hlenchuaktu 'karma-yogi' chuan a thil tih te hlen zel chung pawhin, ka khawngaihna a zarah chatuan hmun vawrtawp chu a chang ta," a ti bawk.

"Thil tih zawng zawngte chu thinlunga keimah min hlan chunga rilru bukrualna yoga chu zawm a, ka tana inpein, bang lovin keimahah hian i rilru nghat rawh," a ti bawk.

Bhagavad Gita-ah hetianga yoga chungchang a inziak avang hian mi thenkhat chuan yoga hi Hindu-ho ta bilah an ngai a, BK Bharat Bhusan-a'n Aizawl a rawn tlawh pawh kha Hindu sakhaw thehdarhna hmanruaah an ngai bawk.

Engpawhnise, Bhagavad Gita chu Mizo tawnga chhiar tur a awm ta a, amaherawhchu, he lehkhabu hi eng tianga darhzau nge a nih tih leh Mizo zingah Hindu sakhaw zawma he lehkhabu chhiar hi mi eng zat nge awm tih te chu hriat mai theih a ni lo.

Bhagavad Gita hi Hindu hovin literature hmanga Mizorama hma an lakna hmasa a ni lo. 2007 velah pawh khan Janagati Faith & Culture Protection Forum te chuan lehkhabu thehlep (booklet) pakhat chu Aizawlah hian an lo sem tawh a, chu lehkhabu chu sap tawnga ziak a ni thung. Mahse, a semdarhtute zingah Mizo an awm.

He lehkhabu hi 'Faith and Culture - Two Sides of a Coin' tih a ni a, Mizo tawng chuan 'Rinna leh Culture - pawisa thir pakhata hmai pahnih' tihna a ni. He lehkhabu-ah hian hmarchhak hnam hrang hrangte chu an culture chawivawn sak a, an pi leh pu sakhua be leh tura hmin tumna lam a inziak a, pi leh pu sakhua chu Hinduism-ah a leng ti lam hawiin a inziak.

Hindu-hovin hmarchhaka hma an lak dan hretu pakhat, a hming tarlan duh lo chuan culture lama lung tileng zawngin Hindu-ho hian hmarchhakah hma an la niin a sawi a, Mizoramah pawh chutiang ngei chuan hma an la niin a sawi.

"Kan culture min chawinun sak an tum angin an insawi a, chuti zawnga kan lung tih-len chu an tum. Chutianga min hneh a, pi leh pu sakhuaa min hruailet an tum a ni. Pi leh pu sakhua chu an pawm," tiin Zozam Weekly a hrilh.

"Mizoramah kan rin aia thukin kua an hreuh tawh ang. Mizo culture tuipui tak tak mi thenkhat chu heti zawng hian an lung an tih-len sak a, mei kalhuala Hindu zui ta te pawh Mizo zingah an awm a ni," a ti bawk.

"Hetianga n rilru an hnehte chu kawng hrang hrangin an pui a, sum leh pai zawng pawhin an pui. An fate pawh vai ramah lehkha an zirtir a, an lo chawmsak a ni," a ti bawk.

Mizorama Hindu thawhpui Kohhran thenkhat hming chu kar hmasa Zozam Weekly-ah khan tarlan a ni a, mahse, khata tarlan zinga mi - Lalchhungkua-Unity leh Mizo Kohhran te chuan Hindu nen inzawmna an nei lo tih Zozam Weekly an hrilh.

Zozam Weekly hian Kohhran panga hming a tarlang a, kha kha Guwahati atanga tihchhuah chanchinbu - Heritage Explorer, June 2009 issue-a mi chhuahchhawn a ni.

Lalchhungkua-Unity leh Mizo Kohhran te chuan Heritage Explorer-in hetianga an Kohhran hming an lo tarlang hi mak an tih thu an sawi a, Hindu nen hian inzawm chu sawi loh, an indawr lo hrim hrim tih an sawi bawk. Heritage Explorer hi lehkha thawna Hindu nen an thawhho loh thu hrilh an tum nghe nghe.

India rama chanchinthar thehdarhtu pawl hriat hlawh tak IANS thuthawn, August ni 28-a mi chuan hmarchhakah Hindu an thang chak lem lo niin a sawi.

BJP national secretary hlui Kiren Rijiju chuan Hindutva hi hmarchhakah a hlawhtlin lo tih a sawi tiin IANS thuthawn chuan a sawi a, Hindu an thang muang hle niin a sawi, IANS thuthawn chuan a ti.

Lalchhungkua-Unity te chuan tiang hian Zozam Weekly an hrilh:
"Zozam Weekly August 26-1 September issue phek 11-ah khan keini Lalchhungkua-Unity te hi Mizorama Hindu sakhua thehdarh tumtu pawl zingah khan min lo dah ve a. Chu bakah, langsar taka Isua Krista leh Bible sawichhe bawrh bawrh a,Kristian sakhua pawh bei viau anga chhuah kan ni a. Hei hi thu dik lo hulhual a ni a, Hindu sakhua nen hian inzawmna pakhat mah kan nei lo a, tihdarhsak pawh kan tum hek lo. Keini tluka Bible hmang nasa leh Isua Krista ringtu hi Zoram Kohhran zingah hian an awm lo hialin kan ring nghe nghe a ni. Kum tin Bible ziak atangin Sunday Sikul Zirlaite kan nei ziah a, kumin 2009-ah pawh hian II Korinth kan zir mek bawk a ni.

"Chuvangin, hetianga dik lo taka kan rin dan ang ni lo in lo chhuah nau hi, kan nih dan a nih loh avangin i chanchinbu-ah ngei tihdikna min lo chhuahsak leh turin kan rawn ngenin kan rawn hriattir che a ni e. Tin, Pathian thutak thu kan hmuh dan Bible atanga hmanga tarchhuahna 'Chanchin |ha' pawh thla tinin kan chhuah bawk a ni," tiin.

Lalchhungkua-Unity te hian lehkhathawn hmangin Zozam Weekly hi thil awmzia an hrilh a, lehkhathawnah chuan an Kohhran chairman JL Khawkunga leh 'Chanchin |ha' editor Rev Dr Thangluaia te'n hming an ziak a ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment