Monday, September 28, 2009

Kalvari Hospital: Setana beih letnana thiltihtheihna mak

¢ Vanlalremruata Tonson

Synod Revival Speaker nupui a ni a, a hun tam zawk chu nunkawnga harsatna tawk leh tanpui ngaite tanpui nana an din Mission Foundation Movement-a hna thawka awmte leh missionary training-a awmte zingah a hmang thin. Ama theihnaah chuan rawngbawlna hrang hrangah a inhmang ve tihna a nih chu. Mipui nawlpuiin an hriat hma daih 1995 atang tawh khan damlote tana tawngtai rawngbawlna chu a lo kalpui tawh thin. Damna beiseia pantu pawh an awm fo. Mahse, tihdamna mak tak mai lo lanchhuah tak takna chu April ni 5-a Lalremtluangi a tawngtai atang khan a ni.


Wheelchair hmanga chesawn tur pawha midang puihna mamawh Lalremtluangi chuan B Lalremtluangi tawngtaina avangin damna a chang a, tunah phei chuan Arunachal Pradesh-ah Missionary hna thawkin a kal daih tawh nghe nghe. Mahse, chu pawh chu chawlh hahdamna hun pawh nei hman lo leka mipuiin an bawh buai intanna tak chu a la ni chuang lo.

"Chanchinthar han ngaihthlak hian Pathian hnathawh ropui aiin a chhe lam hi a lang tam lutuk a," tiin B Lalremtluangi chuan a rilru nat thin thu a sawi.

Pathian hnenah a tawngtai thin a, Pathian ropuina lanchhuahna turin a dil thin. Zoram pumah Pathian ropuina langchhuak se tih a duh ngawih ngawih a, a tawngtai thin lai chuan Setan-a betu nia insawi tleirawl pakhatin zanreh, mi awm loh pawh ni lo, chhun engah Vaivakawn biak in a suasam leh chiam a, chumi thuin a han deng chu a rilru a na leh zual a, Roreltute 16:28 thu "Aw Lalpa Pathian, khawngaih takin mi han hre reng langin, khawngaih takin tun tumah chauh hian mi han ti chak la..." tia Samsona tawngtaina thu hmang chuan a tawngtai ve leh ta a ni.

Mu thei lo hial khawptea a tawngtaina chu chhanin a awm a, Pathian aw chuan eng tianga tanpui nge a duh a zawt niin a hria a, a chhan leh hma chuan Pathian aw bawk chuan tihdamna hmanga a tanpui a, a tihchak tur thu a hrilh leh niin a hre bawk.

Zinga a tho chu nula pakhat hian a lo nghak a, tawng thei lo, doctor-te an beidawn tawhna, a hming Beireidi a ni. A tawngtai a, a kut chuan a hrawk chu a lo hiah sak a, damna chu a chang ta a ni.

Chumi ni chuan mak tak maiin mi dang pawhin an pan a, rawngbawlna chu an chhunzawm zel a, a tuk leh zinglam dar 3-ah chauh chawlh hahdamna hun a nei thei. Tichuan Kalvari Hospital chu a intan a ni ta mai.

Bawngkawn Hmarveng Presbyterian Kohhran Hall-ah, tlema dawhsan carpet sen a inkhuh, han en mai pawha tlawm tak, a hnung lama Kraws-a khenbeh Isua lem, a chunga INRI tih inziak intar chu operation table a ni mai a, a bulah thutthleng sei char khawng tak tak, hniam te te a inrem that bawk. Chutah chuan operation nghaktute an lo thuin an lo mu thin.

Tihdam rawngbawlna chu kar lovah midang pawhin an hre ve chu a ni nghal mai a, thil dang zawng zawng tlansanin tihdam rawngbawl hna chu a thawk ta a ni. Pathianin tihdam rawngbawlna a pek a, mak tak maia a tawngtaina avanga mite an lo dam tak hnuah chuan Synod tirha revival rawngbawl hna kalpui mek, a pasal R Vanlalzauva pawh a rang thei ang berin chanchin an han hrilh a, ani pawhin hmanhmawh takin amah tawiawm tur chuan in lam a pan ve a, a programme duan lawksa dangte pawh a thulh ta vek a ni.

"Khawsak a inthlakthleng vek," tiin B Lalremtluangi chuan damna mamawhin an chimbuai zui tak dan chu a sawi nghe nghe.

MFM hmalakna hnuaia hnathawkte'n hna an thawk thei tawh lo a, damna duha B Lalremtluangi pantute an lo buaipui ta ringawt mai a ni. Ni khatah mi 400-500 vel tawngtaiin a lo khawih thin a, chuti chung pawh chuan an chenna, Bawngkawn-a Ngama Building hmun awl lai zawng zawngah amah nghaktute an khat deuh reng a ni ber.

Eng tin nge rawngbawlna chhawrtu mipui an tam ber theih ang tih an ngaihtuah a, hming ziak phawt mai thain an hria a, mahse, mi tam takin tawngtai sakna hun chu an chang leh thin lo a, hmun hla tak atanga Pathian tihdam beiseia pan tang tangtute a thlawna haw tir leh mai chu an ngam si lo. Kar lovah 30,000 an tling a, chawlhkar khatah ringawt pawh 25000 te hming ziak an awm hman.

Hming ziak pawh chu tihchi niin an hre leh ta mang lo a, a serious apiang te, a thleng hmasa apiangte khawihin a tawngtai a, hming ziak lo bawk chuan an ti leh ta a ni. Tlaiah an han bang chiah a, a tuka mi turin an riak lut nghal a ni zel mai si. Riahchilh tawpte an awm takah chuan an hmunhmain a tlin leh ta si lo a, card an siam ta ngawt mai. Chu chu Bawngkawng Hmarveng Presbyterian Kohhranin an buaipui a ni.

Mipuiin an han chim tak tak chuan puitu a mamawh a, mihring chu an awm mai. A rawngbawlnaa tihdamna chang hmasate chuan an buaipui deuh chawt a, chu bakah MFM-a an naute pawhin an buaipui thei. Dik chiah chuan khatia mipuiin an chim hnuah kha chuan missionary training hna pawh kalpui ngaihna a awm tawh lo.

"Tui kan indaih lo nghal," tiin Lalremtluangi chuan mipuiin an chim hnua harsatna an tawh chungchang a sawi a; inthiarna a buaithlak nghal phawt a, chutah thenkhat chuan commode an lo hmang thiam lo a, ek in chu a hnawh ta der mai.

Chaw ei tura in lama haw leh hman lo te, haw ngaihna awm lote an ni hlawm. Engmah ei leh lo leh in lova indah ngawt chu thil theih a ni lo. Amah puitute tan pawh in lama haw hman a ni lo. Rei lo teah anei tur neih zawng zawng pawh an ei zo chu a ni der. Hnathawh ngaihna a awm der si lo.

Chaw ei duh lo pawh thingpui ilo tal pek a lo ngai a, "Khawmpui kan thleng reng ang hi a ni ringawt mai," Lalremtluangi chuan a ti nghe nghe.

Duhthlan tur dang vak a awm thei lo, anmahni ngawtin an tlin loh chuan Kohhran pun mai a ngai a, September ni 4 atang khan Bawngkawn Hmarveng Presbyterian Kohhran Hall lamah an insuan ta a ni. Kohhran pawh chuan inthiarna pawh pathum ngawt an siam belh nghe nghe a, thil a kal fel zawk beiseiin tumah riah loh ni se an ti bawk.

Kalvari Hospital chu Bawngkawn Hmarveng Kohhran hall lamah chuan sawn a ni ta a, Kohhran chuan engkimah an buaipui zui ta a ni. Zinglamah rawngbawlna tan dawnin zing dar 9.30-ah Kohhran Upa-in hunserh a hmang phawt a, chumi hnuah Synod Revival Speaker R Vanlalzauva chuan damna sermon a thlak leh te te a, a changin Lalremtluangi pawhin damna sermon han tuihnih chang pawh a nei a, amaha Pathian thu a lo chhuah dan a ni ber. Tichuan, tihdam rawngbawlna chu tan a ni ta thin a ni. Tlaiah Kohhran Upa bawkin rawngbawlna chu chumi ni atan chuan a kharna hun a hmang thin.

Kohhran Hmeichhe bultumin biak in lamah damna tawngtai an nei reng a, choka lamah damna mamawhte thingpui lo lum sak leh thil tul dang buaipuiin mi thahnemngai an lo hnatlang reng bawk. "A… 30-40 vel chu kan hnatlang ni tin maiin ka ring," tiin he hnatlanga kal thin nu pakhat chuan a sawi.

Kohhran Upa panga chauh awmna, member tam vak bawk si lo chu an hah hle a ni.

"Sorkar hnathawkte tan hi chuan awmpui reng theih a ni lo a," tiin Upa Rinthara chuan midangte chuan hna an thawk hman meuh lo niin a sawi.

Tihdam rawngbawlna kalpuitu ber chu mihring taksa chau thei a nih avangin a hriselna chu a tlahniam ve a, Kohhran chuan rem an han ruatpui ta a, chawlhkara khatah Nilaini leh Inrinni chuan rawngbawlna hi chawlh a ni ang a, chumi ni chuan tawngtaia khawih turte hnenah card sem a ni thin dawn a ni.

Card hi mi pakhatin pakhat a lak theih ang a, damlo kherin a lak a ngai lo. Mahse, mi pakhatin pakhat lak tur a nih avangin inlak kep theih a ni lo a, laksak tur nei chu intlar ngei a ngai bawk.

Zing dar 6.30 atangin card hi an pek chhuak thin nain Nilaini atang chuan card hi chhun dar 1 atangin an pechhuak chauh tawh dawn a ni.

Riah chilh an tam thei lutuk a, chawhnu lam atanga an pekchhuah chauh chuan riahchilh hi a rem tawh dawn lo a, damna beiseitute tan pawh riahchilh em em lova tih dan a awm thei dawn niah Kohhran chuan an ngai niin Upa Rinthara chuan a sawi.

Card semchhuah nana Nilaini leh Zirtawpnia an chawlh dawn bakah tun hmaa ni khat atana card 300 an pek chhuah thin chu 200-ah an titlem dawn niin Upa Rinthara chuan a sawi a. A mamawhtu damloten tan tihdam rawngbawltu a hrisel hi a that zawk an rin avanga hetiang hi ti an nih thu Upa Rinthara chuan a sawi bawk.

Upa Rinthara chuan card siam ringawt pawhin anni Kohhran tan chuan thil awlai tak a ni lo niin a sawi a, an dinhmun hrethiamin Upa L Ramthanga, Mission Vengthlang-a mi chuan chhut fel sa thlap engemaw zat a pe tawh niin a sawi. Thilpek neuh neuh an dawng nual niin a sawi a ni.

Rawngbawltu hian damlo chulh atan Olive Oil a hmang thin a, chu pawh Bawngkawna mi Pu Liana te chuan engemaw zat an pe tawh niin a sawi bawk.

Hei bakah hian Kohhran chuan 'Lawmthu sawina Thilpek' bawm an siam a, chutah chuan dama chang leh chang lo, a duh apiangin rawngbawlna atan sum an thlak thin a ni. Tam tham leh sawi uar tham tak phei chu a tla lo. "Rs 10 a tam ber a, Rs 1000 te pawh a tla tho," tiin Upa Rinthara chuan a sawi. Ni khatah Rs 3000-5000 a tla deuh ber niin a sawi bawk.

Bawma pawisa tlakhawmte chu Kohhranin Kalvari Hospital atana an senso atan an han hmang phawt a, chumi hnuah a chuang a awm a nih chuan rawngbawltute chu an pe ve leh a ni.

"Kohhranin rawngbawltu kan rawih pawhin thawhlawmte kan khawn sak thin tho a, anni pawh hnathawk hman miah lova awm an ni a, a awm e, kan ti mai," Upa Rinthara chuan a ti.

Kalvari Hospital rual hian thlarau chhandam rawngbawlna kalpui a ni a, non-Mizo Christian pastor John Sharma leh Synod Gospel Team-a mi Upa Rualkhuma te'n counselling mamawhte hi counselling an lo neihpui thin a ni.

Kristian ni lo sakhaw dang zawmtute zingah Kalvari Hospital avanga Kristian-a inlet ta an awm nual, inlet turte hi an thlem ngai lo a, Kristian nun dan an hrilh hnuah an duh tho a nih chuan inlehtirin Baptisma te an chantir thin niin Upa Rinthara chuan a sawi.

Sakhaw dang atanga inlet hi mi pasarih an awm tawh a, chung zinga thenkhat chu Buddhist atanga inlet an ni. Amar Sindhu, Marpara chu Buddhist puithiam ni tura training zo tawh a ni a, tihdamna a chan hnuah a puithiam puansen pawtthlerin Kristian-ah a inlet niin Kalvari Hospital chuan an chhinchhiah.

Kaichia Chakma, kum 65 mi chu pumpui cancer, bawk lian tak awm a ni a, pawn atang pawha hmuh theih khawpin a bawk hi a lian. Damna changin Kristian-ah a inpe a, a bawk chu an zawn ngial pawhin an hmu tawh lo.

P Arita Chakma, staff nurse, Chawngte-a mi pawh khup na avanga kal thei lo, AIIMS, New Delhi te pawh lo pan tawh niin, doctor-te pawhin a dam leh an beisei loh a ni a, a dam a, baptisma changin Kristian-ah a inpe.

Agogi Chakma, Sodip Priyo Chakma leh Suprio Pudi Chakma te pawh tawngtai sak an niha damna an chan hnuah Kristian-ah inpein damna an chang.

September ni 22-ah khan Chakma, Buddhist atanga Kristian-a inleta Baptisma chang mi 12 an awm a, an vaiin Kalvari Hospital rawngbawlna avanga Kristian-a in let mi 19 an awm ta a ni.

Kalvari Hospital-a damna chang hi eng zat chiah nge hriat theih an ni lo a, a then chu a hmuna chawp leh chilha dam an nih laiin a then chu a hnu fea damte an ni. Cancer natna vei, dam ta 300 chuang an awm a, bengngawng leh tawng thei lo 300 chuang fe leh zeng lam chi 200 chuang fe an dam tawh niin a buaipuitute chuan an hria.

Doctor beidawn tawhna Kalvari Hospital-a damna chang sawi tur an awm nual a, doctor- thenkhat chuan an damlo thenkhat chu Kalvari Hospital pan turin an lo rawn niin a buaipuitute chuan an sawi bawk.

Saldar Suren (50), Chhiahtlang Chhimveng-a mi chu lirthei accident avanga spinal cord chhia a ni a, doctor chuan a damchhunga a kein lei a rah leh tawh a rin loh thu a lo hrilh tawh. Mahse, Kalvari Hospital atangin dam takin a haw leh.

Rabindra Kumar pawh thluak TB avanga zeng kawm vek tawh a ni a, a kal leh beisei ngaihna a awm lo. Kalvari Hospital-ah a tiang hawl paihin step 100 lai kein a kal nghal.

Tetei, Chalrang khaw mi, Dinthar, Aizawla awm mek chu thluak sawng niina doctor chuan ram dangah kalpuiin cheng nuai 50 vel sen chuan a dam leh mai thei tiin a lo hrilh tawh a, Kalvari Hospital-ah damna a chan hnuah hun eng emaw ti chhung chu B Lalremtluangi a pui a, chumi hnuah an khuaah hawngin rawng a bawl ta.

Hmeichhe that lohna – thi put reh thei lo, thi nei thei lo leh nau pai thei lo engemaw zatin an dampui tawh a, nau pai thei lo tawngtai sak mi pahnih nau an pai thu an va hrilh tawh niin B Lalremtluangi chuan a sawi.

K Lalremsanga (13), Durtlang Leitan-a mi chuan 'sachin' a hak a, Durtlang leh Civil Hospital-ah an en hnuah an hmu lo a, Civil Hospital lam chuan natna dang neiin an hria. Zanah thaw hlei thei lo tein a awm thin a, Kalvari Hospital-a an va hruai chuan B Lalremtluangi chuan a chuapah bawlhhlawh a awm niin a lo hria a, a chhuah tur thu a lo hrilh bawk. Zanah a chuan sachin tlang chu a chhakchhuak a, a tukah sikul kalin a dam ta a ni.

Lalramchhana, Dinthar-a mi chu kal tha lo a ni a, thuah reng ngai a ni. A nuin harsa tak chungin a kal thuahna tur inhlawhin a ngaihtuah sak thin. Mahse, ral atangin Kalvari Hospital damna a lo chang a, inhlawhin a chhuak thei tawh niin Kalvari Hospital chuan report an dawng.

Zokima chu a kephah chung lam pan chhe vek tawh, uih hial a ni a, Kalvari Hospital panpui a nih hnuah B Lalremtluangi chuan a kut pawha khawih lovin pheikhawk bun chungin a kein a lo rap a, a tawngtai bawk a, a dam mai. ITI venga Lalrengi chu khawih a nih khan khur hlawk hlawk a mit a var mai bawk.

Setana betu zingah pawh Kalvari Hospital chu dampui an awm tih report an dawng niin Lalremtluangi chuan a sawi. Mi pakhat chu Setana sakhuaa nghet taka awm niin, sap rama mite nen pawha Setana thiltihtheihna hmanga inzawmna nei thei nia insawi a ni. Mahse, chu chuan Kalvari Hospital-ah hian damna a chang tih an hria a, Setana ram thiahna nia hriain a lawm hle.

Kalvari Hospital chuan Mizoram leh India ram pawn lamah pawh hriat a hlawh hle tawh a, Burma, Malaysia,Australia, USA, Delhi, Korea, Bangladesh, Manipur leh hmun hrang hrang atangin tawngtai pui tura ngenna an dawng nasa hle a, an chhinchhiah dan chuan hetiang hi 50000 a tling tawh a ni.

B Lalremtluangi chuan damlo a khawiha a tawngtai hian an natna te hi a sawi chhuak zung zun thin a, an tun hma hun thlenga sawi zung zung chang a nei thin. Hetiangah hian inngaihtuah lawkna hun a nei lo a, a kaah hian chu'ng thil te chu a rawn chhuak mai niin a sawi.

Kalvari Hospital vang hian amahah danglamna a awm a hre lo a, ropui intihna emaw han chhuan tur emaw a neih a hre lo. Pathian chhiahhlawh, 'steering' anga duh duha herhkawi mai tur niah a inngai tih a sawi. Tihdam rawngbawlna chu ama ta ni lovin amah kaltlanga Pathian inpuanna-ah a ngai a ni.

Kumin kum tir lam khan a ngaihtuahna chu chawmawlh vekin a hria a, thil kal tawh hnu pawh engmah a hre mumal lo a, thil tih tur tul pawh a hre vak lo niin a sawi.

"Bazar tur te ka theihnghilh thin a, ka fapa phei chuan mi nute chu an bazar thin, chawhmehte an lei thin a, ka nu chu bazar nachang pawh i hre ve lo, min ti a. Tih ve chu ka duh lutuk, mahse, ka mawl vek a, a nachang ka hre thin lo a ni," a ti.

"Ramthar-ah kan va kal a, kum sarih zet kan awm tawhna a ni nain kan awm lai thil engmah ka ngaihtuah chhuak thei lo," a ti bawk.

A thian pakhat hnena a awm dan a sawi chuan Pathianin a hmang dawn a nih a rin thu a lo hrilh a, "Ka mawl em em mai a, Pathian thlarauin min awmpui hi chuan ka fing leh em em si niin ka hria," Lalremtluangi chuan a ti.

Related Posts :



4 comments:

  1. Doctor-te ngaihdan hriat a va chakawm ve le... medically-in an dam chiang tak tak em? tih te hriat a chakawm mai mai...

    ReplyDelete
  2. pHysical Healing hi kei ka hriatthiam zawng a ni meuh lova..a tak tak a nih takzet chuan..a mak tih bak sawi tur ka hre lo..a mak a ni mai..a mak. Thil awm thei lovah ka ngai lova..rinna nghah bur nan erawh a tlak ka ti lo..a dam aia a dam lo an tam zawk thin miau vangin..dampui ve lote rilru na tur leh beidawng ltk tur ka ngaihtuah a..ka khawngaih a ni.

    ReplyDelete
  3. Anonymous, Mite kaltlanga Pathian thil tih ringhlel tawk lek a rinna derthawng i nih duh hmel, Doctor i rin viau leh i pathian ah hmang la be rawh

    ReplyDelete
  4. Lol ... enge a rinna a derthawng hmel viauna?

    Engkim fiah turin Pathian thu chuan min zirtir zawk asin. Tawngpawng taka thil mak lo rin em em ringawt zel hi rinna nung a ni kher lo. Rinna nung chu Pathian thu hre fiah a zawm mai hi ani zawk. A tawngpawng taka engamah hmaa lo rinloh ringawt pawh a dik chuang lo. Thil engkim hi chian hmasak a tha.

    Pathian thu atang leh an thusawi leh an RAH atang hian a hriat theih mai.

    ReplyDelete