Monday, June 22, 2009

Stadium Hi Kan Puitlin Zo Lo Ang Tih Ka Hlau Ta

¢ Didini Pa

Kan chenna ram “Kan Zotlang ram nuam hi Chhawrpial Run i iang e” tia kan awih thin ram thleng hian a zir loh em avang hian, khelmual tha (Stadium) puah puitlin zung zung chu sorkar tan meuh pawh thil namai a ni hauh lo tih chu inhrilh nawn a ngai awm lo e. Mizoram hmun dang chu sawi loh, kan khawpui ber Aizawl tal hi chuan Stadium tia chhiar ve dawr dawr theih tur tal hi chu kan mamawh tawh tak zet a ni.

Union Territory (UT) kan nih hun lai te kha chu sawi ngai lovah dah ta ila. Mizoram State kan nih hnu pawh kum 22 zet a lo ni ta a. Tuna kan Chief Minister-te pawh hi tuna kum 18-25 vel tan chuan mithar, politics-ah eng ang sulhnu nei tawh nge a nih hre pha miah lote an lo ni ta reng mai. State kan nih - February ni 20, 1987 atanga sorkarna chelh hmasa ber Pu Laldenga kaihhruai MNF sorkar khan, Mizoramin Khelmual kan neih that ber Aizawl Sipai Lammual chu Mizo thalaite hmakhaw ngaiin, a neitu chanchangtu Assam Rifle-te Aizawl atanga Zokhawsang, Zemabawk ramah sawn chhuak turin hma a rawn la ta a. Assam Rifles te hi home ministry hnuaia awm a nih avangin central lam thuneitute berawnin, rei lo teah ruahmanna thui tak a kal pui a. Zokhawsang ram chhunga mimal ram neitute hnenah, an ram A.R. awmna atana hman a lo nih dawn tak avangin, zangna dawmna (Compensation) cheng nuai tam tak senral a ni a. Aizawl D.C. Pu Dengchhuana leh Assam Rifles Commandant te’n remna (Agreement) pawh an ziak nghe nghe a ni.

Aizawl Sipai Lammual pawh chu cheithain, mipui thutna tur dawhsan (Gallery) te pawh khatih hunlai na na na chuan rualawh a phuhru ve hle mai, tuna kan MLA zahawm tak Pu Liantlinga hote hi dawhsan siamtute an ni nghe nghe a ni. Rawlthar kan nih ve hunlai, football kan khelh ve lai 1975-1980 te chuan kan ‘Chhass’ tleirawl mal mum ve tak takte khan kan inkhel en tura khelmual sir remchanga thutna tur Hmar Arsi, Romei, Tawrhbawm Chanchinbu hluite kha thutchhan atan an humlut thin kha a ni a. Gallery kan nei ta kha chu kan lawm tlang hlein ka hria.
Ka hriat ve dan chuan, Aizawl mipui tam ber te'n ‘Stadium’ tia chhal theih pakhat kan nei phawt dawn a nih chuan, Sipai Lammual-ah hian din ni se, a dang chu Aizawl khaw pawn deuh leh hmun dangah pawh siam zel ni turah a ngai niin ka hria. Inkhelh nan mai nilo, Kutni Vangthla leh Sawrkar hunpui mipui punkhawm nan Lammual aia remchang hi awm theiin a lang lo.

Pu Laldenga sorkar kha kum khat leh a chanve awrhah a tla ta mai si a. Pu Lal Thanhawla sorkar 1989 atangin a rawn ding ve leh ta a. An sorkar tirh lam chuan Assam Rifles-te chu sawnchhuah ngei an nih tur thu leh theihtawp a chhuah zui dawn tia Vantlang hmaa a thusawite chuan thla a ti muang hle a. Central lamah an pi leh pute an sorkar bawk a, a nawr pawh a na hle turah kan ngai theuh niin a lang. Mahse, hun a lo kal zel a, Assam Rifles-te insawn chhuahna thu lam chu sorkar lam atanga a rik ngai tak loh avang nge, Assembly House-ah zawhna a chhanna ni tain ka hria. ‘Khawpui atanga sipai hmun sawnchhuak ta an awm ka hre ngai lo’ a tih thawmte hriat tur a awm ta mai a. Ka rilru a ti hnual nasa ve hle a ni. Mi thenkhat thahnemngaite'n chanchinbuah chief minister thusawi hi an rawn tawng laih laih nghe nghe a. Khawpui atanga sipai sawnchhuah tawhte (pakhat chu Manipur-ah ni ta nghe nghein ka hria) an rawn tarlang tliar tliar hlawm a ni. Kum sawm an sorkar chhung khan hmalakna sawi tur a awm lo tluanchhuak ta a nih kha, kan la hre theuh awm e.

Kum 1998 a rawn herchhuak a, Pu Zoramthanga hruai MNF an rawn sorkar ve leh takah khan, Assam Rifles-te insawnna turin hma an rawn la tan ve leh ta a. Assam Rifles-te'n an ram cheia an lo chei tuna New Capital Complex ram zau tak tuna Secretariat leh Office leh Quarters tam tak kan hmuh ang hi a lo zichhuak thei ta mai a. Lammual Stadium leh Assam Rifles-te insawnchhuah thu hi thu pakhat ang deuh inzawmna thui tak neih a nih tlat avangin sawi pawlh loh theih loh a ni.

Pu Zoramthanga sorkar chuan zawi zawiin a nawr chho zel a, a nghaktu tan chuan a rei duh vang vang khawp mai. Beidawn tawh lamah kum 2006 khan Assam Rifles-te'n an ram tur a zim deuh an tih pawh pek belhin Certificate Land list Memo No. DLL.62 of 2006.524 Hec=3915.24 Bighas chu hlan fel a nih thu sorkar thuchhuah chuan a rawn tarlang ta a. Lo vei ve em emtu tan chuan thawven khat chuan a veng ve ta deuh. Mahse, hmabak a la tam tih a lang reng mai si. A tawpah ‘Assam Rifles-te Zokhawsanga an insawn tak takna tur an chenna tur in leh tul dangte siamna tur pawisa Rs 145,17,30,000 (Cheng vaibelchhe za sawmli panga nuai sawmpasarih singthum) lai chu March 12, 2008 khan an rawn pe chhuak (sanction) ta rup mai. A hman dan tur pawh pawisa rawn petu Ministry Home Affairs Govt. of India chuan hlawm li-a thenin 2011-a zo ngei turin bithliah fel tak a rawn siam ta,’ tiin tualchhung thuthar thehdarhtu leh sorkar thuchhuak atangin hmuh theih a ni ta bawk a, thaw a veng ta viau mai.

Hemi hma hian Lammual-a stadium sakna tur pawisa Finance Commission 12-na sum atangin cheng vaibelchhe sawmhnih panga (Rs 25 Crores) sanction awmsa chu February 8, 2008 khan Mizoram Governor thupekin PWD Chief Engineer (Building) chuan Tender No. B-17024/33/CE-BD/PWD/106/87, Amounting Rs 22,25,19,938.16 p tichhuakin a chhangtu zing atangin LLoyd Insulation Pvt-te chu Lammual Stadium sa tura thlan an ni. A lungphum pawh Mizoram Governor-in a phum ta e tih thawm hriat a nih takah phei chuan, stadium chu kan nei ve tak tak dawn ta e ka lo ti hman tawh a.

Aizawl Sipai Lammual-a Stadium sak dan tur lem (Blueprint) engineer drawing thiam tak te kuthnu an siamchhuah kha ka hmu ve a. Aizawl lirthei tam lutuk avanga buaina awm thei tur venlawkna tur pawh duan a nih dan chinchang hre deuh tura ka rinte ka zawh chuan ‘Bazar Bungkawn atang leh Saron Veng atang hian Lammual Stadium hnuaiah kawngpui lian rawn kalin Treasury Square a rawn pawh phei dawn a. Stadium hnuaiah motor te za vel dah theihna leh hmar lam kawngkhar bulah tunlai tlangvalho Motor Cycle leh nulaho Scooty dahna tur hmun zau fe siam a ni dawn bawk alawm’ tiin min hrilhfiah a. A sawi zelnaah phei chuan, ‘Assam Rifles-te 2011-a an insawn hunah phei chuan Bazar Bungkawn atanga Treasury Square thleng hian kawngpui lian Double lane siam a ni bawk ang’ te a la ti ta deuh deuh a, kan nula tlangvalte che vel phur taka thlirtu kan la ni ve pha ngei dawn si a, tiin ka lo helhhawlh hman hle tawh a ni.

Pu Lalthanhawla hruai Congress sorkar a lo ding a, thawm maksak tak tak hriat tur a awm ta tlat mai khan min barakhaih nasa ngawt mai. ‘Stadium chu Mualpui, Thakthing Dam veng mawngah sak a ni dawn’ tih thawm a lo ri ta. Chinchang hre deuh awma ka rinte kan zawt kual ve a, “MNF Sorkar khan Assam Rifles Commandant phalna an lo la lo alawm” tiin min chhang ta lek fang a.

Assam Rifles Commandant kum hnih khat lek leka inthlak kual mai mai lehnghal, an pu, pu, pu lehchhawng, an hlawh pawh siamsak vektu, an kaisan zelna tur pawh siamtu, hotu lian ten an remtih ahnu Stadium sakna tur pawisa lah Commandant-te tum tur pawh ni si lo. A reng thuah Pu Dengchhuana Aizawl DC pawhin remna an lo siam pui theih, aia lal chuang lo, Chief Minister, Minister-te chuan remna an siampui theilo ang maw! Pu C. Pahlira District Council EM pawhin Aizawl chawhmeh Bazar (New Market) hmuna sipai awm thin pawh a sawn thei a.

Tuna kan Chief Minister phei chu Central lama sorkar Congress Party mihlun Central-a nihna pawimawh tawp, thiamna bik nei te deuh chauh an dah thinna Central Finance Commission member pawh lo ni tawh, Congress Party-ah Chief Minister nihna chang zing ber te zinga mi, India ram puma State Party president ni rei ber hian stadium hmun tur chu sawi loh Central Minister, Governor etc. tura a sawipui hlek chu tlang zawt zawt tura ngaih hian, Assam Regiment pawh ni lo, Rifles Commandant sutlang zo lo a nih hi chu ka ring hauh lo. awngkam a la sen loh vang mai mai a ni ang tih hi ka rin dan a ni tlat.

Stadium sawn chungchang thuah Chief Minister leh Sport Minister te'n, “Thla khat chhungin Mualpui-ah stadium sak hna kan tan nghal ang,” an tih kha. Helam hre deuhte chuan, “Chuti maiin a tih theih lovang, a hmunhma teh fel vek hnuah a sak dan tur ruahman thiam bik Finance Commission, sum rawn thawhtuten an pawm zan ‘Firm’ te'n uluk takin an ruahman (design) a ngai a. Hun rei fe design nan an hmang ngei thin a. A reng thuah Lammual Stadium-a sakna tur atan hian, hetiang design nan Rs 3 crores dawn lai an lo seng tawh a, kha kha a rin theih dawn hmel si loh a. Cheng vaibelchhe thum dawn a thlawnin a ral dawn a. Khathiang zat tho kha design thar leh nan an hmang leh a nih chuan kan stadium sakna tur sum a tlem leh sawt dawn a ni. Tin, 12th Finance Commission pawisa a ni a, he Commission hi a tawp tep tawh a. MNF sorkar pawh khan pawisa hi a kir hman mai an hlauh avangin Stadium sak nan pawh Steel Structure, remkhawm zung zung theih turin an duang reng a ni,” tiin min hrilh ta teuh a ni.

Mualpui-ah hian stadium hi sa ta teh reng pawh ni se, Arsenal leh Manchester Club pawh inkhel dawn se, a en tur mipui sing hi kan ngah zo ngut na emaw ka ti a ni. Ramhlun YMA nula malmum lam thiam te kha nilengin an lam dawn chu ni se, kei hi chuan taxi hire pawhin ka en duh mai thei tih lek fangah ka ngai. Mizoram mipui mautamin a hrek cher mek te buhfai ration dawn tur bithliah, a kim pawha sem thei lo, sum lam harsatna khawvel pumin a hmachhawn mek lai lo ni bawk nen, Assam Rifles sawnchhuah leh stadium sakna tur sum neihsa hi a kir a nih ngat chuan engtik khawtikah mah Stadium hi kan puitlin zo lo ang tih hi ka hlau ta a ni.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment