Nunhlui Ngaihawm Lo

¢ Ruatsanga Ralte

Kan laichin unau leh kan khuaa ta chu hotute'na ram min la en tir tur lam pan chuan kan chhuak ta a. He no hian mi pel lul se tih chu ka duh dan ni teh meuh mah se, in thu ang zelin ka chungah thleng rawh se, tia hotute thu awih a ngai si. Zep nak emaw, 'Eih!!' pawh ka ti hman lo a chha chu a ni ber e.

Hetih lai na na na hi chuan ‘Mihring fapa hi engemaw a nih a, hotute hian an hriat reng ni’ ka ti a, kan neih zawng zawng, sabengtung, sebawng chal, sakawr, beram leh ran rual tam tak te nei ve mah suh ilang, kan neih tlem a zawng leh thenrual thate duhsakna namen lo nen kum 2006 Vawkhniakzawn thla chawhnu lamah chuan kan inphekphelen phei ta bung bung mai a. 2nd IR Bn,Khawzawl-ah chuan kan hna chu kan zawm ta a.

Counter Insurgency and Jungle Warfare School(CIJWS)Vairengte/Lailapur-ah chuan
He CIJWS kan trainning-na tur hi khawvel hriathlawh khawpa training-na thaa an sawi a ni a, Asia-ah phei chuan pahnihna ngat a ni awm asin. A dik emaw ka hre law, ka hriat chian erawh hei hi a ni, kan lu a hai a, CIJWS hotute lu pawh kan ti hai hle, tih hi. Asia number 2 pawh kan chawk zero a ni ber e.

Phai ram rila thawnchhuah tur nafam chu a phai chin Lailapur-ah chuan a Battalion chu kan inkulh rup mai a, ramri chungchangah Assam (Cachar)nen intihbuai thulh pawh lo thleng se VAI-hoin tanhmun an laka an bawh phek thupna turah chuan kan puan in te kan kaipharh a. Heta kan awm lai tluka ni khat rei ni hi a awm paw'n ka la hre lo a, a awm leh pawh ka ring tawh chiah lem lo. Kan naute ho hian ni khi an pawt ding a, a rei em em a, ni lah chu a let tam taka tih sat a ni vei bawk nen, a lum uap churh mai a, lung hi a leng lo ngawih ngawih mai asin. Lung chang a ni nem keini pawh kan leng hman hek lo, kan nauteho erawh an lung a leng lo a, anmahni an leng zawk si. Chumi buaipui a ta lang chuan mawngvawm ba ang maiin kan phe kual vel. Khami thla hlawh kha ka phu viauvin ka hria. Phainuam (lower/upper)rama sipai nungchan han zir meuh kha chu a namen lo hle. Mizo hi kan ropui vein hming han phuah mai te hi kan thiam ka ti, a lum a, hrehawm kan tih tehlul nen kan awmna lah chu hmun dang ni lovin Phainuam ngat a ni si. Mizo hi pa deuh chu kan lo ni, ramhnuaia riahbuk kan han sual, kan naute an pil vang vang an rawn haw leh hi chu mautuai leh rawtuai me pawh me tak tur a ni tih hriat hliah hliah hi hnanga thil tlar tuarhin an rawn awrh haw hnuang hnuang mai chu JOHN RAMBO meuh paw'n pa a ti ve ngeiin ka ring.

Guwahati-Chhattisgarh lamtluang Special train-in
Kan tawng tu'n lo ngai haw lo se, kan naute tam zawk hi kan Zotlang ramnuam la pel mang lo an ni hlawm bawk a, Guwahati chin pawh kan kal dan chanchin a ngaihnawm asin. Kan chuanna tur rel (train)chu a rawn vuaicha nek mai a, Mimkut Thla ni 28, 2006 zana kan thleng thla chu a tuk tlaiah kan awmna lamah a rawn kiu ruai ruai thei chauh mai. Kan naute zauthau hlim lawm leh han ‘saw le!!!’ vel thawm chu(h) ropui deuh asin.

Rel luin a pindan hrang hrang a'n hnuk kual vel pawh an nghak zo tawh lo, Mizo tlangval sang dawn deuhthaw mai chu chuan chakin, sakawrpa intlansiak tur tlan chak ang maiin an ter et et tawh mai, inkhap sen ni hek suh, an lo han pakai thul, an thiante an aia thutna nuama thu tur zawk pawh an Bye Bye, Battalion haw haw hian an haw haw ruih ruih mai a. A inpeih dawn ta, kan bungraw neih zawng zawng bakah, ui chuangtlai vak rawlai, a remchan huna ei tur kan naute man khawm nen tlai ni nemah min thlahtute nen invai liamin chu rel chuan a duh lam hawiin min phur liam ta vut vut mai a. A hnua kan hriat leh danin kan naute thenkhat tuantha fal bik deuhte chuan an ui vuakthluk chu bawlhhlawh eng ilo leh lehkhakhawng chhia an hmuh theih ang ang hmangin an lo rawh thial thual hman hi a ni awm e. Mahse train/rel-ah chuan duh thala ei rawng bawl pawh a har si, an chhum hman ta meuh si lo a, a zan khatna leh ni khatna vela an chil tiput em em chu a ni thumna leh ni lina velah chuan a thehthang dan an ngaihtuah nasa mai hi a lo ni awm a. Faduat tak anga puana lo tuam tawk lah bo lo, lo fun uih ta hum hum lah awm bawk, eitur tui lutuk chan bawk, an puan chan ta bawk pawh an awm an tih pek chu.

Chu special train chuan kan beisei leh rinlawkna lam pawh ni miah lovah min hnuhkual min hnuhkual hnu pawhin keini sorkar sipai-te chu kan phun nawi lo. Zoram lamah chuan khua a thiang nuam tan tawhin hmun thenkhatah te phei chuan zan pawh a vawt lam lek lek tawh ang tih hun September (Mimkut thla) thla ni 27/2006-a Zoram chhuahsan kha kan ni a. Chhawrpial run iang ve lo na fam vai ram zet chu a la hrangin a la lum namen lo hle. Train (rel) la chuang ngai lo tih takah kan naute chu an hlimin an chiau chel chul mai. Kan naupan lai, rel chanchin a rim a ra pawh kan hriat hmaa (han ti ve khanglang ila) rual U te'n an sawi thin rel kawng ngil turuzia leh kawi hlek pawh a awm loh thu, a kawng mam takah chuan duli tlang pawh lo tla palh se rel chu a accident mai theih dan an sawi kha kan lo la vawng nghet tlang ni hmiang, kan nau thenkhatte lah chuan rawra-a rel lo kam din tumin a rel-ah chuan an lo dah thul, engtin takin nge chu an dalna lung chuan khawlhkham a siam tih thaw dep depa thlirin an en ran mai bawk a, an rin ang lo deuhin nge an rin ang chiahin an dalna lung chuan eng he hu a thawk lem hlei law!

Kan naute lo chuan than tawhna motor chi hrang hrang, Zoram lama kan lo hmelhriat tawhte nen chuan rel zawng a lo danglam deuh a, thir chang leh thir chang inthial tih takah a ri buk buk mai. Chhe mai tur awm ang hrim hian a ri rum rum mai bawk si, kan nau thenkhat ngaih a ngam thei tlat lo. A accident ngei dawnin an hria a, pakhat phei chuan a nupui fanaute dam taka a hmuh leh theihna awm chhun nia a hriat chu rel tlan chak lai tak atanga a rang a ranga zuanthlak chu nia a hriat avangin Rourkela hmuna kan tlan laiin a zuangthla ta mai. Kan rual pawhin kan tum ram chu thleng ve hman lovin a hnu feah a hlauh em em REL tho chuan a lo thleng thla ve leh ta lawi a!

Rel kan chuan tan ni chuan, an chuan vawi khatna te a ni bawk a, zauthau leh hlim leh nuam tiin kan la inawm tlei thei thaw khat. Kan han chuang rei ta deuh a le...Kan naute chu an tlei lo tan ta viau mai, Chhattisgarh lah chu chil pik phak lek a lo ni mang si lo, a ni thum ni-ah te phei chuan, Mosian Israel fate khawizu leh hnute tui luanna ram pana Aigupta atanga a hruaichhuak a, Tuikha hmun te, Thlaler hmun te a hruai a, an phun nawi ang khan, kan naute chu an chiarhiar ta hle mai a. Rel chuan nuam ti em em mai khan an ning leh ta em em mai a, chuanna tur dang lah nei der hek lo i, ning ila ning suh ila kan chuan a ngai tho tho si.

Rel a kal muan deuha a'n chik deuh tuarh tuarh chuan kan naute chu rel atang chuan an zuangthla sup sup mai a, rel chu an beisei ang ngei chuan a ding ta ngei reng e, mahse a din rei dawn leh din rei dawn loh thuah an ngaihdan an lo kal pui thui deuh a ni teh chek ang chu, tlema hla deuhah te an lo va petek hman, kan in tlansan thul, rel tlan chak lai um ta chiam chiam lah bo lo, kan chikim khawp mai.

A then lah mahni chuanna compartment-a chuang hman lovin a tawp ber, bungbel kan dahna, chaw te pawh kan chhumna hmun thleng thlenga lo va kal, lo va tawm zankhua ta mai tawk lah bo lo. A ropui lem lo na a, sawi tur a ti tam ta a nih hi le.

Kan sawi tawh ang khan kan chuanna hi Special Train a ni kan tih tawh kha, a 'special' dan erawh a dangdai deuh. Thil dang 'special' chu a chi rau rauah a tha deuh, a bik deuh a ni ngai a, kan chuanna rel 'special' erawh chu Pu Vawnga khawchhak ar sualhuai hawn ang deuh a ni a, "Khawhnai ar han mawl zia chu, ar sualhuai ka hawn a, sualhuai a ni tih an hre lo a, Khawhnai ar chuan an um an um mai a," a tih ang deuhin, midangte chuan special train-ah Mizo sipai chhuanvawr kan chuang a ni tih an hre lo a ni ang min tlan khalh min tlan khalh ta mai a!

Rel dangin min nghak thup ang a, hmai zangthal hain kan tlan pel fua fua ang chu tih nak a lai a, rel dang tlan zawh vek kan nghak a, an tlan fel vek hnu deuhah kan tawlh ve tual tual thin si!