Mi tin urlawk Krismas

¢ Vanlalremruata Tonson

Varanda-ah ka va chhuak a, ka harhchhuak hlawl ni deuh berin ka hria. Krismas a hnai tawh tih ka hrechhuak a ni. Ka bula thingkung ding ka en a, hnim dangte pawh ka hmu. Ni dang angin an tang ut lo a, a dam deuh thlupin ni te hian ka hria. An thla a muang ti ila ka hmuh dan a phawk mai thei. Min tuam veltu boruak pawh ni dang ai chuan a dam zawk. Boruak hrim hrim pawh Krismas hmachhawn turin a inpuahchah a, a urlawk tan ni berin ka hria a, keia tan erawh chuan Krismas lo thleng tur hi urlawk ngaihna a awm der lo thung.

Khua a lo thim a, hun leh ni uluk taka chhiar chang chuan khaw thimin min tham dan a dang fo thin. Biak in dar a rawn ri val val a, ka mitthlaah chuan mi tam tak an lo lang. Kan biak in, ka naupan lai leh tleirawl ve laia ka inkhawm thinna kha ka mitthlaah a lo lang a, khawvel ngaihah biak in tlawmtê a ni ang, mahse, ka tan chuan a lo hlu hle ni ngei tur a ni, sakhaw thil tih ka suangtuahnaa a lo lan chang apiangin chu biak in chu a lo lang hmasa ber thin. Ka hriat phak chinah vawi hnih sak a ni tawh a, a sak laite chu chiang lo ruaiin ka mitthlaah chuan a lo lang thin a ni.

Thalai te'n biak in an pan ang a, Krismas lo thleng tur atan chuan an inpuahchah dawn a ni tih ka hre reng. A huhova mi zawng zawng hriatpuia Krismas an hman dan tur an buaipui a ni. A mal theuhin eng tin tak inpuahchah hlawm ang maw, tih te ka ngaihtuah mai mai a. An zai ri pawh ka hria. Engatinge hetia mi an han zaiho hi a mawi em em thin aw ka ti a. An zai ri atang chuan nula-tlangval hmeltha ber ber leh rilru tha leh thianghlim ber ber pu ni awmin ka suangtuah a, ka ngaisang fo thin. Biak in atanga lo chhuak thawm leh a hmaa Krismas boruak pawna ka va hmuh zawk chuan ka ngaihtuahna a hruai zui deuh hlek a, min tuamtu boruak chu tunhma aiin zang mah se keima chhungril boruak erawh chu a rit zual niin hian ka hre nghe nghe.

Zai chu ka lo zawm ve mai a, thui erawh ka zawm thei lo. Keimahin hmui phun lo hian ka zai rut rut a, ka khua a har hle a, hnemtu ka ngai ngawih ngawih. Min hnemtu lo kal pawh ni se, ka lo "nia" liam vel mai mai chuan ka ring tho mai. Pindan lehlamah ka kal a, ka tawngtai a, ka chhuak chu ka zai zawm leh mai. Hla pakhat mah a tluana sak theih ka nei lo a, ka sak duhna lai pawh a thui hlawm lovin ka sak dan pawh a mumal lo. Engemaw chen hnuah chuan keimaha 'tension' awm chu a kiang ta deuh a. Ka tawngtai vang nge, ka zai rut rut khan 'tension' a 'release' ni ang aw ka ti mai mai. Ka ngaihtuahna delh rittu sutkianna tur thil ka ngaihtuah chhuak pawh a ni si lo a. |awngtai hrim hrim hian ngaihtuahna a sawrbing avangin taksa tang utte a tihahdam a, lungphu te a tidam dap a, zai pawh hian keimahnia thil inup teuh awma hi a chhuak a, hriselna atan a tangkai ti ang deuha eng chanchinbu emaw nia inziak hi ka chhiar fuh tawh a. Pathian chhanna nge maw ni, khawvel thil deuh pawha hrilhfiah theih chi ni ang tihte thlengin ka ngaihtuahnaah chuan a rawn awm.

Zan a lo rei a, a reh tan tawh. Thlasikah chuan mi an mu hma deuh thin a, zan pawh a reh hma deuh thin. Carol an rawn zai tuar tuar a. Khawvar dawn thlengin an zai a, an inkawm ang a, hlimin an râk chul ang. Ka tel lovin Krismas an lo hmuak a, tuma'n ka awm ve tih reng reng an hre lo a… ka awm tih hria pawh ni se kei chuan Krismas lam ka hawi lo a, inpuahchahna chhe tê pawh ka nei lo. Ka urlawk lo a ni. "Krismas te chu ni dang nen danglamna a awm hlei nem, kan serh avangin chhinchhiahna kan pe a, chu chuan a cheimawi mai a ni. Kum tin a lo thleng ziah, thil danglam em em a ni lo," ka lo tih ve thin ang ngawt chu a ni ta lo. Kei chu tumahin engmahin min mamawh lo.

Ngaihtuahna chuan hun kal tawh bawk chu a dap a. Fate Krismas thawmhnaw lei turin chhungkaw pa ber kumpui lingleta an pawisa khawl leh an thil thar chhuah hralh tur an neih ang angte nen khawpuiah an zin thin kha a ni a. Tleirawl mahnia zin thei tana khawpui hmuhna remchang a ni thin bawk. A rual a rual hian an zin thin a, a zin thei lote pawhin a theih hram chuan a zin theite an chah thin. Khualzin pawh chu Krismas hun chhinchhiahna chu a ni. Zin lo haw a hun tawh chuan a hmuaktute thawm nen zinkawng a hulum thei hle. Khawpui dawrkaiho zingah thingtlangpa lo bum duh tawk chu an awm ngei awm si a, eng tin tak khawpuiah chuan zu che thin hlawm ang maw? Kan nghahhlelh ber chu Krismas thawmhnaw tur nena pate lo haw hun kha a ni. Thingtlang leh khawpuiah pawh thawmhnaw thar chu Krismas chhinchhiahna a ni thlawt.

Mahse, khawpui leh thingtlangah thawmhnawin Krismas chhinchhiahna a nih dan chu a inang lem lo. Khawpuiah chuan 'fashion' a nih loh pawhin thawmhnaw neih belhna a ni ang a, thingtlangah chuan kan retheihzia lan chhuahna a nih ka ring. Krismas thawmhnaw thar chu kan thawmhnaw chhe tawh tak belhchhahtu tur a ni a, bel thut tawh thlakna tur a ni bawk. Thlasik lai a ni a, thawmhnaw thar chu a lum a nih chuan nipui lai pawha kan hak tho tur a ni. A tlangpui thuin kan thawmhnaw thar chuan Krismas thlasik a ngam lo deuh a ni ang chu, urlawk zan atang chuan naupang chuan 'shawl' kan sin chhuak a, lu kan khuh a, kawrtawng hak ang deuh hian tukhumah kan suih thin. Tichuan, enghelh dang nei miah lovin kan hmaa thil awm apiang phur taka hmachhawn tur leh Krismas hlimpui (enjoy) tur chuan kan tei chhuak ve thin a nih kha. Tlaivar ngei tur thawkin kan thaw ham ham a, Krismas thlen in kawta thingpui lumna bulah chuan kan innek deuh talh talh a.

Krismas thawmhnaw ka ngaihtuah chang chuan retheihna awmze nei lo (abject poverty) a ni ber em tih ka ngaihtuah rauh rauh thin. A ni e zawng ka ti dawt ngam lo. Khatih lai hun, a ram puma communication-ah pawh kan hnufual em em lai, khawpui nunin kar lova thingtlang a thlen ve zung zung hma a ni a, thingtlangpa pawhin chuti takin kumtluana er tur a ngah tehchiam lo. Buh khamkhawp a tharchhuak tur a ni a, kamding hnenah a kham tur bak a neih a hralh then ang a, a nih loh leh thlai dang hralh tur a neihte khawpuiah kengin a hralh ang. Tichuan, a fate Krismas thawmhnaw tur a leisak dawn a ni. Kumtluana saruak lova an awm chuan a tawk viau mai. Neinung deuh a nih chuan naupang zirlaibu turte pawh a lei thei ang. Chu erawh chu thil pawimawh hmasa a ni ber lo, sikulah chuan a thiante ta tawm tur pawh a awm tho alawm. Dik tak chuan lehkha zirah pawh hian tlema chhungkaw khawsa thei deuh emaw khawhawi sang ve ve hrim hrim lo chuan beiseina tak tak kan nei ngai lo. Kan ngaihtuahnaah chuan tleirawl aw lai hi a han reh fel ang a, kum hnih khat kan nula-tlangval ve ang a, nupui-pasal kan nei ve mai ang. A tam ber chuan khawsakna changkang zawk emaw hmasawnna emaw han ngaihtuah chhinna rilru reng reng kan neih ka hre lo. Kan eizawnna pui ber thingtlang loneihah hian kum za fe chhungin thil danglam tehchiam a awm lo mai ni lovin a technology leh method thlengin a hniam hret hret zawk mah niin a lang. Paho pawhin an duh ber chu thlawhma zim zawk neiha hahdam hi a ni mai. Dik tak chuan thingtlang loneih that lohzia an sawi a, min tihnual sauh sauh a, 'alternative' rintlak min pe turin engah mah tlinna reng an nei leh si lo a nih hi. Thingtlangpa tan chuan sorkarin pawisa a rawn sem emaw inhlawhna tur a awm emaw a nih chuan tunhmaa an erpui ber Krismas 'expenditure' tur a awm a, a tawk khat viau tawh a ni. Mahse, kan nun leh khawsak erawh a dang hret hret ta si a.

Khawpuiah erawh chuan khatia ka ngaihtuahna a kal chiam ni khan va chhuak ni ila, mi thawmhnawah Krismas incheina tur bik liau liauva siamte ka la hmu kher lo na a, incheina atang pawhin Krismas a hnai tawh tih chu hairual a ni tawh lo ang. Nulaho chuan an vun aiin thawmhnaw chu inchei nan an hmang tawh ang a, an vun leh pian hmanga mi thinlung va thawn an tumna chu an thawmhnaw rawnga vun rawng va kap eng tura incheiin an thlak tawh ang. Thawmhnaw chuan nula pian nalh lo tam tak chu a thup mawi zawk mah ni hian ka hre thin. Khawhawi pawh a hahdam zawk emaw ni chu aw te ka ti a. Ni danga an chawn, mal no leh awmbawr velin mi ngaihtuahna a chhun theih ber dan tura ngaihtuah rana an inchei nen khan ka mitah chuan a 'sexy' dan a inang reng ni maiin ka hria a. An vun lah chu khawvawtin make up a vawngtha a ni ang chu, a nung zawkin a eng zawk mah niin ka hre bawk. Mipa pawh ka mitah chuan an thawmhnaw chuan nipui lai ai chuan a chei zawk ngei a. Mahse, mawi kan tih leh kan ngaihtuahna khawih zawngte hi a inang lem lo a.

Vahchhuah sawi takah chuan Aizawl khawpuia Krismas chhinchhiahna langsar dang chu 'traffic jam' hi a ni. November thla tawp atangin business area chu a 'paralyse' tan ni maiin ka hre thin. 'Paralyse' han tih êm chu kan uar deuh a nih pawh a 'handicapped' a ni ber lo'm ni? Kuminah hian a zia viau zawk emaw ni te ka ti zawk a. Chanmari leh Treasury Square inkarah hian kea ka kalin bus aiin ka thleng hma zawk thin. Bazar-ah mi an innek nulh nulh a, in chhawng chung atang hian lo thlir ila, bazar kal theuh theuh kan ngaihtuahna hman dan a inang lo hlawm âwm khawp mai. Hun hian awmze a nei hlei thei lo, hlut pawh a hlu thei lo a, a uihawm ve tawp. Thil dang zawng aia hlauhawm nia ka hriat chu chhûnlai takah hian kangmei a chhuak emaw accident lian deuh hlek dang a thleng ang tih emaw hi a ni.

Chu'ng zawng zawng chu Krismas hmang tura kan inpuahchahna a ni. Hunpui hmang tura thingtlang tlangvalte inpuahchah thin dan kha. Inhlawhna awmah an han inhlawh a, Krismas ruaitheh zawha nulate nena kuhva ei vena tur leh nulate nena Krismas chhang kan nana tel leina tur leh ar kanna turte hi an buaipui hmasa a nih hmel. Khawpuia awm, Krismas hmang tura lo hawte chuan Re 1-a kuhva khawr nga leina tur lek chu an harsat lo thei hle. Krismas chhang kan pawh kan ti tak nâ a, tlangvalho hian nula 'bem' nan ai mah hian hunpui, kum tluana kan ei phak loh hmuihmer haw vanglaia han mawm lehzual kha a nih dan turah an ngai a nih ka ring. Dik tak chuan 'under-nutrition' han tih tur chu a ni lo na a, a tui tui ni lovin taksa mamawh pawh thingtlangah chuan hmuh a har thin a, kan ei pha lo, ruai chu hlu tak a ni. Chawhmeh kan tak ngial pawh induhsak hun lai ka hre pha a… Tunah zawng le, a ni tawh lo a. Nun hi a lo danglam chak awm hle mai. Naupang leh tleirawlte pawh Krismas pawisa tuakin an inhlawh thin kha a ni a, naupang tan pawh pawisa nei lo bik ni chunga Krismas hlim taka hmang tur chuan chhungkua hi a lo pawimawh ber ta awm e te ka ti leh hnuhnawh a.

Hunpui hmang tura kan er tlan ber chu "Zu" bawk hi zuk nia. Khawpui leh thingtlangah tlangvalte lungkham ber a ni a, tunah pawh tunhma pawhin a ni. Dik tak chuan hunpui reng reng chu zu tel lo chuan a kimlo a ni ber mai.

Zu hi buaina bul leh do tlat tur a nih tak zet chuan hlimna leh buaina pawh hi thil inhnaivai tak an lo ni ang e. A tel lo erawh chuan hlimhlawp leh hunpui chu khawiah mah a famkim ngai lo. Chu chu mihring nuna bet thlak hleihtheih tawh loh a ni tlat si a. Zu in lo mi tam berin an lo tem tawhna chu Krismas leh Kumthar hi a ni a, a in tam tak pawhin an in hmasak ber tum a ni ang. Aizawl khawpui pawhin kumin Krismas leh Kumthar-a mi tur a chhekkhawl tan vel ta ve ang. Krismas leh Kumthar chu thenhran theih a ni lo.