YMA!

¢ HC Vanlalruata

‘Young Mizo Association’ tih lam tawi a ni tih hrelo pawhin YMA hi an hre bel a; an hriat dan chu kum 1935-a YLA hmingpu-a a din tirh atanga hun engemaw thleng khan mi harsate leh tanpui ngaite tanpuitu, pawl zahawm, pawl thlamuanpui-awm leh retheite pathian tenau tih theih hial khawpa kan ngaih a ni a. Kei phei chuan tunhma khan phairam atanga lokal chanchinbumite hnenah chuan “In NGO neih leh hriat ang a ni ve lova, Social-based organisation tih pawh hian a hrilhfiah zo lova, ‘Mizo movement’, kan hnam nun leh ziarangin a mamawh em avanga ding lo theilova lo ding a ni e,” tiin ka lo fah ve mawlh mawlh thin.

Zep nak emaw, mi thahnemngaite ngaihtuah phei chuan YMA-ah hian ka inhmang tlem tak zet tih chu ka hai hauh lo. Mahse, chuti chung chuan ka pa (H.C. Sapthankhuma) kha a hun tam ber YMA tana inhmang, Central YMA-ah pawh rambuai chhah laia Vice President dinhmun hial hruaitu dangte zara han chelh ve a ni a. Chubakah hla phuahthiam, kan veng (Venghnuai) kohhran upa leh YMA hla kan tih tak mai phuah tam ber Rokunga ‘kid’ thin kha a ni a. Rokunga hlate kha Venghnuai YMA zaipawl sak lar hmasak thin a ni tiin min hrilh thin. Chutianga YMA thiltih khawmna ber ni ve thin inchhung atanga lo seilian ka nih ve avangin YMA tan thahnemlo hle mah i la a chanchin leh a nih phung sawi tur hian ka mikhual viau lo.

Kum rei vaklo kaltaah khan Mizoram min tibuai leh thalaite suat zawih zawihtu ruihhlo do kha kan rawt thlu kha a ni a. Hruaitu hlun, YMA hmangaihtu dik ni pawha ka ngaih thinte’n a do lam hi chu YMA tih chi nia an ngaih loh thu zaizap taka an sawi bengkhawn thei lovin ‘Ruihhlo Do Kum’ chu kan han puang ta a. Kan puang nawn awn awn a. Nghawng tha tak pawh a neih chin a awm. Mizo thalai suattu ruihhlo a tawmim a, ruihhlo zuarte an tawm tawk tawk bawk a, a ‘result’ kan hmuhah chuan kum tina ruihhlo avanga thalai nunna chan za chuang awm thin kha a sawm bi chauh an lo ni chho ta.

Mahse, tih talh ngai a awm tlat. Pakhatnaah chuan YMA hruaitu hlun thin te chuan YMA hi a do lam titu tur kan ni love an tih rualin ‘ruihhlo kan do naah hian kan hlawhchhama kan hmingchhia a nih chuan zu kan do tel vang a ni ang’ an tih kha a thleng dik ta tlat a. Chumi rualin tute-emaw ‘dan kengkawhtu’ emaw inti-a mi kut lo thlak ta mai kan awm zel avangin Mizo ngei nunna chan an awm ta hlawm a. Thil tha tak anga kan duan chu thihna thlentu tia sawi theih a lo ni ta reng mai a nih kha. Chumi-in a nghawng chu YMA pawl thlamuanpui-awm kha thenkhat tan chuan pawl tihbaiawm, a lo ni ta reng mai a. Rambuai chhah laia naupang tap thlemna atana vai sipai kan sawi ri ang kha a thleng chu a ni ta reng mai.

Heta ka sawi duh em em chu - ka pa kha YMA leh Kohhran hruaitu a nih bakah VC-a nihna nei hlun ve tak a ni a. Kum 1963 bawr vel atanga VC secretary nihna chelh tana kum 1982 vel thleng ni chho a ni a, chumi hnu-ah pawh VCP te chu la ni ta zel a ni. VC-a mawhphurhna a neih avanga zu dap nasa ve thin tak, a hnu-a zu dap sim ta daih a ni a. A thih hnu khan hmeithai pahnih/khat chuan zu zawrh an sim chhan chu ka pa vang ni khan an rawn sawi a. An sim chhan chu a dap thin vang ni lovin, a dap duh tawh loh hnu-a an ina kal a, zu in ho awmlai ngeia tawngtaina a va hman thin vang ni awmin an sawi. YMA rut mai a ni a, a hun tawp lam kum 10 emaw a aia tam emaw kha chu a dap emaw a khap emaw aia tawngtai sak hlawk zawka hriatna thlarau kha chunglam atanga a dawng a nih loh vek chuan YMA dintu kal ta te khan inlarna ang rengin an hriattir a nih hi ka ring rum rum thin.

Kan sawi ta duah a. YMA hi a hun a zir zel hian a kal chin a awm a. Mahse, firfiak taka a kal hian a hlawk em? A dintute lo suangtuah dan piahlamah a kal em tih ngaihtuah thin hruaitu kan nei leh zel tawh turah ngai i la. Mizote hnam kan nihna din thar zel tura bel ruat nia ka lo puh ve tlat thin YMA chang rel hi dik chho zel tawh turah ka ngai. Political party-te’n tihtur an nei a, MZP emaw engemaw tihtur bik neia pawl din emaw dang ang lo taka hrin YMA hi kum 80 a tlin hma-in larna bakah kan ngaihdan kan umzui duh luatah kan hlamzuih tir ang tih hi a hlauhawm hle mai. Kan hruaitu tharte hi an ngaihtuahna a fim tan hle-in ka hria a, a kal dik leh chho zel ang emaw?