ziakmite khawvel : Mafaa Hauhnar

Tunlai huna kan ziakmite zingah ani kutchhuak aia hralh nuam hi an awm bik awm lo e. Essayist a ni a, poet pawh a ni. Creative writer a ni a, critic a ni bawk. Literature lamah chuan a tih lam apiang hi a englo thenna lam ngei a ni a tih ngam zel mai. Tunlai hian short story lam a luhchilh leh a, heti lamah pawh a kutchhuak pahnih khat, chanchinbu-a chhuak tawh chuan ngainat a hlawh nghal hle. Lehkhabu pahnih - "Chawlhna Tuikam" leh "Thlaler Aurawl" a tichhuak tawh a, a pathumna tur a pai mek. Rei lo teah a vei ang a, a hring mai ang. Amah chu Mafaa Hauhnar a ni. Chu mi chuan tiang hian a sawi a...


Literature hi i naupan lai atangin i tui reng nge i puitlin hnuah i tui chauh?
Naupang dangte ang bawkin thawnthu hi ngaihnawm ka ti a. Pawl 5 pawl 6 kan zirlai vela English poems leh Mizo zirlaibua Pu JF Laldailova'n Shakespeare-a "Hamlet" leh "Romeo and Juliet" a lehlin chhumbung angreng taka an dah leh essay thenkhat an dah Lalzuia Colney ziah "Khuailui Ral leh Turnipui" tih ang chiho kha thu mawi min ngainattir tantu chu a ni awm e. Kan hunlaia kan rualpui dangte ang bawkin Pu PL Liandinga Sherlock Holmes lehlin leh midang dangina "cowboy bu" kan tih mai an lehlinte kha ka chhiar nasa ve hle a. Kha'ngte erawh kha chu a thu leh hla ngaihhlutna avang ni lovin a ngaihnawmna avang liau liauvin ka tuipui a ni. Pawl 6 kan nih khan class bil chanchinbu, typewriter-a chhut ngat kan chhuah ve lauh lauh tawh a ni. Pawl 9 ka nih kha Shakepeare-a keu ka chin tanna leh English poetry-a ka tui tanna chu ni ta berin ka hria

Eng nge i tui chhan ber? Eng tia tui tan nge i nih?
Mi lungleng mi ka nih vang a ni ber awm e.

Ziakmite zingah nangmah han hneh deuh biktute?
Mi inkarakik tak tak Shakespeare atangin John Keats, Mark Twain, GB Shaw, Arundhati Roy, Dave Barry, Khushwant Singh, TS Eliot, JD Salinger, a, han sawi chhuah dawn ralah chuan an tlar a thui duh khawp ang. Mizote zingah pawh JF Laldailova, L Keivom, C.|huamluaia, A.Thanglura, Jimmy L.Chhangte, a, an tam mai. Mimala min hneha min kaihhruai nasatu ber ka sawi dawn chuan JF Laldailova ka ti lo thei lo vang.

Ziakmi nih hi i tum thin reng em?
Tum ngai teuh nang, Pastor alawm nih ka tum ngar ngar. Ka tlin ta lo mai pawh a nih hi!

I kutchhuak chanchinbu-a lang hmasa ber eng nge? A chhiarte'n eng tin nge an tih?
Pawl 9 ka nihin kan vengchhung YMA chanchinbu-ah Sports column ka ziak thin a. Ram pum huap periodical-a ka ziahna hmasa ber chu YMA chanchinbu-a "Sap Sitail Asin" tih kha a ni ta awm e. Ka ka thuziah kha ka rin phak baka nasain chhiartute'n an lawm der thiam.

A tir lamah, i kutchhuak chanchinbua a lan changin i zak thin em?
Zak ru tehreng e. Naupan laia ngaihzawngte ang deuh khan hmu chak em emin kan han en tha ngam lo vel thin chu a nih kha.

I kutchhuak zingah miin an hlut hmasak, nangmah an hriat tanna che eng nge?
Chu chu a ni ti-a zungchala han kawh fak tur bik chu ka hre hauh lo mai.

I kutchhuakte hi nangmah i inpuanna a ni hlawm em? A nih leh eng nge puanchhuah i tum ber?
Ka thuziakah hian keimah ka inhriat loh lai pawhin thui tak ka lo tel hman zel mai a, mahni inthuhruk bo hmak chu a lo har a ni ang e. Hei vang hian kan rilrua thil awm han bunchhuah hak hak mai hi, ruih lungpuama tah ang deuh niin ka hria a, a zahthlak viau na a, a nuam ru riau asin. Engmah puanchhuah tum ren run ka nei ngai lo va, ka thinlung hi ka phawrh ve hmiah mai a ni. "Art for art's sake" thurin vawng tluttu ka ni.

Eng hunah nge i ziah thin? Eng vang nge?
Ka thinlunga thu sawi thintu aw-ina min tur chhuah hun hunah a ni mai. A tlangpui thuin mi thawm reh hnu, zanrei lam a ni chawk.

A nih leh Mizo mipui hian literature fir hi an hrethiamin i hria em? An hlut em?
Tun hmate ai chuan kan hrethiam ve teuh tawh hlein ka hria a. Zuk varpawh tak tak tur erawh chuan kan kawng zawh tur chu la thui tak a ni. Zuk tuipui phak anga lan tum kan tam tawh danah hian ka hmabak chu a eng thawkhatin ka hria.

I kutchhuakah hian thu hlimawm lam leh hlimawm loh lam a inpawlh thin a, hei hi eng nge a awmzia?
Thuziak mite hi kil khat chauh nei tura beisei hi an awl hle a. Critics pawhin chutianga va hmuh phet kan tum thin avangin kan thlirna pawh a sir-he thin. Thuziakmite pawh hi mihring dangte ang bawka a changa lungngai em em, a changa lawm em em, a changa lunglenga kaikun tlawk tlawk, a changa hlima zuangtum zawk zawk.

A nih leh thu hlimawm lam nge hlimawm lo lam hi mipuiin an duh?
Mizo mipui nawlpui chuan thu holam leh lolam deuh, han nuihpui dar dar chi hi kan bawh fe zawk a. Thu khunkhan deuh, kei pawhina ka chhuan ruk ve em em ai chuan kalpah mai maia ka ziahte avanga chibaitu ka tawng hnem mahin ka hria.

English Literature-ah i tui hle a, hei hian thuziak kawngah a pui che em?
Literature hlun leh un, kawng hrang hranga fiahna leh thlitfim lo tawk tawh a nih avang hian English literature hi bulthut leh innghah chhanah hian a rintlak a, chuvang chuan ka pur chawkna leh ka chak lakna ber a ni.

Engatinge tawngkam tualleng bakah tawng upa leh tawngkam un chi i hman thin?
Kan Zo tawng hi tunlai khawvel atan chuan a hausa tawk tawh lo hle chung hian kan tawngkam tha tak tak a ni telin kan hluihlawn chho mek zel bawk a. Tuna a bik takin khawpuia kan tawng chelek (kan vocubulary) chu a tlem tawh em em a, hemi avang hian kan tawngkam tha tak tak kan vuiliam mekte tharthawh a, hman lar leh hi kan tawng hausak nan pawh tul sa lovin a tul niin ka hria a. A thiam lo a thiam lovin tawngkam puichang leh hramchang deuhte pawh ka han rawlh ve thlazen ta thin a nih hi.

I poetry te hi miin an tuipui em?
A nawlpui chuan tuipui awzawng lo mai. Ka thu tluangtlam ziah an tuipui tluk tal hi chuan poetry min hlutsak se chu Zofate literature hmelhmang hi a danglam dawrh tawh ang. Thu leh hla lama pa chan chang inti fe fe zingah pawh thluk nei lo hla 'poetry' han tuipui phak chu kutchang thliaka chhiar tham lek an ni ang.

An tuipui lo chungin engatinge bansan lova i tih zel?
An tuipui lo ka tih hian a nawlpuia sawina a ni a, khawi lai kil kil emaw atanga lo tuipui a, lo kurpuitute thawm hi ka hriat zeuh zeuh bakah, poetry lama ka sulhnu hian no engemaw zat a hring ve tawh a. Lehkhabu pawh, ka hriat theih chinah sawm dawn chu a hring ve ta. kei pawhina ka hriat chhuah fumfe tawh loh ka poetry bahlah map lova min chhamkhum zat zat thei ka tawng fo mai. He'ngte avang hian ka chilper hi a lothlawn lo tih ka hria a, tunah "Mumangneitua" tiin min sel mah se ka zai an zawm ve hun chu a la thleng chek ang chu tiin beiseina nen ka la ziak ta zel mai a nih hi.

I kutchhuak thenkhat hi chu lungawi lo chunga i ziak niin a lang a, a dik em?
Dik tehreng mai. A then phei hi chu ka thinrim ngawltawt inhrikthlakna a ni a, a then chu mi a ang ang maia sumkar nei tit tet lova ka rik bawrh bawrhna a ni.

Tawrhna hi ziakmite tan a pawimawh em?
Nunkawng tluangtlam pangngai lutuk zawhtute ziakfung atang hian a literature zawnga thu tihtlak a la hnamchhuah ngai meuh loh danah hian ziakmite tana tawrhna a pawimawhzia chu ka chiang awm e. Lungngaihna, lusunna, vanduaina, manganna leh beidawnna no kha tak atang hian literature fir tha ber ber a lo luang chhuak thin a nih hi.

A nih leh lunglen a tul em?
Ziakmi tan 'lunglen a tul em?' tih chu, 'Sangha tan tui a pawimawh em?' tih ang deuh a ni awm e. A tel lo chuan 'creative writing'-ah sulhnu chhinchhiahtlak hnutchhiah ngaihna a awm lo a ni ber e. Mi thenkhatin lungleng lo fahrana an han hel nuai thin han hmuh hi chuan lunglenna duhawmzia hi hmu tharin ka inhre thin.

Sum leh paiah a hlawk em?
A sumpai zawng chuan, hla phuahtuin, "Teuh lo mai, a teuh lo mai," a tih kha ka chhanna a ni. Mizoramah chuan kuhva zawrh pawh a hlawk zawk ang chu!

Nangmahah literature hi eng nge a nih chiah?
Tun dinhmunah chuan ka hnukpui inthlunna a ni ti ila, thu ka uar deuh a nih paw'n lo ni mai mai teh sen!