EXERCISE THE RIGHT WAY

¢ Debbie Chawngthu

Nisa hnuaia awm hi nuam mahse vun tana a that loh avangin nisa hnuaia awm tam lutuk tur a ni lo. Nisa hnuaia awm nasat lutuk chuan vun cancer a neih phah thei a, i awm lo theilo anih pawhin nisa lutukin i vun a tihchhiat tur kha veng hram hram ang che.

Inkhel emaw insawizawi emaw pawh nise zing dar 10 atanga tlai dar 3 thleng hi chuan ti lo hram la, hetih hunlai hi vun tichhe thei ultra-violet B (UVB) a nasat hunlai tak a ni. I insawizawi duh anih chuan zing leh tlaiah ti thin la, i vun tan a him ber ang. Nisa hnuaiah insawizawi lo thei lo i nih chuan sunscreen emaw sunblock emaw inhnawih la, kawr pawh thawl hek hawk, chetpui nuam tak, ban tlawn ha ngei ang che. I mit leh hmai vel ven nan sunglass bun uar la, lukhum pawh khum tam ang che.

Exercise lak hi a tha hle a, taksa a ti chak a, rilru pawh a ti thawveng a ni. Mahse tam takin eng hunah nge chawlh tura eng chen nge insawizawi tur tih kan ngaihtuah ngai meuh lova. Mi pakhat tan nikhatah minute 15 vel insawizawi a that laiin mi pakhat tan chuan darkar chanve lai pawh a pawi lo thei a, chuvangin insawizawi pawh hian mahni taksa zawh tawk ang chhut fo tur a ni. Over-exerecise a awm thei a, hetiangah hi chuan damdawi nena tan a ngai a, taksain ngai a awh har viau a ni.

I insawizawi dawn reng rengin engang chi pawh tan dawn la, i tih tak tak hmain i hriselna doctor entir phawt thin ang che. Thisen sang leh zunthlum nei i nih phei chuan inentir hmasa lo chuan i taksa sawizawi reng reng suh. I upa deuh tawh anih chuan insawizawina hahthlak tak tak ti lo la, kea kal te, ban phar vel, hahthlak lutuk lo chi hi regular takin ti la, a tha tho. Insawizawi hi a khat tawk tiha tha a ni lova, ngun tak leh taima taka tih loh chuan thatna a nei chuang lo. Mahse taima tak leh regular taka lak erawh chuan hriselna, mu theilo tan pawh mut theihna a ni a, mahse kan sawi tak ang khan kan taksa hriselna leh kan kum azira engang insawizawina chi nge tih tur tih erawh hu hriat ngei ngei tur a ni.

Inbual dawn hi a peihawn lova, nahse inbual hnu erawh chuan a inchhirawm loh hle a ni. Tui leh sahbawn hian kan inbual tlangpui a, mahse tuia thil dang telh hian inbual a ti nuam ve hranpa tlat thei. Citrus bath an ti mai a, inbualna tur tuiah sertui an sawr a, hei hian taksa a ti rimtui a, mi a ti harh bawk a ni. Herbal bath an tih pawh hi pangpar rimtui nei ngah tan chuan thil harsa a ni lo. Pangpar rimtui i tih ho kha a par nuai deuh sawk sawk la, chu chu i inbualna tur tuilumah telh la, i inbual zawh chuan i rimtui veng veng bakah i vun a nem sawt bawk ang.

Vun mawm tena an buaipui em em pakhat chu vun kaw zau hi a ni a, mahse vun ro nei te pawh hian an buaipui ve tho mai. Vun kaw zau hi chhan tam tak vangin a awm ve thei a, vun tihfai tawk loh vang pawhin a awm thei. Chuvangin, i vun fai tawkin enkawl la, chumi zawh chuan toner hmangin i hmai chu hru leh thin ang che. I hmai i phih zawhah lapua tui vawtin ti huh la, chutah chuan artringent tlem telh leh la, i hmai deh nan hmang ang che. Vun ro nei i nih erawh chuan astringent hi i vu kaw au laiah chuah hnawih ang che.

Serthlum, apple, lakhuihthei, carrot, purun, parbawr, thlai hring leh tomato te ei tam la. Tomato phei hi chu vun kaw zau laia hnawihin a tha khawp mai. Tomato pakhat zai phel la, chu chuan i hmai hru la, minute 15 i chiah hnuah tuilum pip pepin phihfai ang che. Face pack siam awlsam tak, tha tak mai pakhat chu khawizuah serthur tui tlem far la, chu chu inhnawih rawh. Mahse vun mawm tan bik a ni a, vun ro nei i nih chuan i vun kaw zau tawh lai bikah chuah hnawih thin ang che.