Monday, June 15, 2009

A hun takah MLTP Act chungchangah debate buatsaih a ni

¢ David M. Thangliana

All Mizoram Graduate Unemployed Association (AMGUA) chuan June ni 5, 2009 khan I&PR auditorium-ah Mizorama zu khap burna dan hman mek Mizoram Liquor Total Prohibition Act hman zui zel a that leh that loh chungchangah debate a buatsaih a. Sorkar tharin MLTP Act ennawn alo tum ve deuh lai mek a nih avangin leh Kohhran lamin MLTP Act hi hlih a hlauh zual lai a nih avangin he debate buatsaih hun hi a tha hle a, kei pawh debator pakhat ni ve in che tha teh chiam lo mah ila, opposition lama ka thiante tawngkam thiamna leh inpuahchahna zarah opposition lam chuan ti tha zawk nihna kan hauh a, mahni awmna lam te a nih vang ringawt pawhin hei hi a lawmawm ka ti hle.

Chief Minister Pu Lal Thanhawla chuan hmanni deuh a media a kawmnaa MLTP Act chu ennawn tha tawh nia a hriat thu a sawi atang khan MLTP Act hlih duhtu leh hlih la duh lotute chuan print media lamah an ngaihdan an inziah chhawk chhen a, mipui rilru lak tuma inbeihna a awm lai taka AMGUA-in MLTP Act kenkawh zel chungchanga inhnial fiamna a rawn buatsaih hi mipui nawlpui zinga thutlukna siam mai thei lo tan chuan a bengvar thlak hle in a rinawm a, chutihlai erawh chuan debate-a chak zawk a nih vang ngawtin zu khap burna dan hlih duhna hi a pung dawn tihna chu a ni lem lo. MLTP Act hlih la duh lo lama tang te khan thiam takin an tanhmun an sawhnghet tho a, zu that loh zia leh zu ruih that lohzia te chu hnial rual lohin an rawn tarlang a. Khangte khan MLTP Act kenkawh zel a tulzia tam tak thinlungah chuan a tuh ngei a rinawm a, an mahni hnialtute lah kha pakhat chauh tih loh chu zu a fihlim lo kan ni vek bawk si nen khan zu sawi mawi te pawh kan ang a, MLTP Act chu kan tan hnawksak riau ni a lanna pawh kan nei thei a ni.

Kha debate kha MLTP Act hman chhunzawm zel chungchang a nih miau avangin zu kha sawifiah a ngai tlat niin debator-te khan kan ngai theuh niin a lang. Treasury Bench lamin zu chu sual a nih zia te, chhungkaw tan leh khawtlang tana thil pawi thlentu a nih zia an rawn sawite kha MLTP Act kenkawh zel a tul an tihzia sawifiah nan an sawi a ngai tlat a, khati lam hawi zawnga an sawi na na na chuan opposition lam khan an thusawi kha kan pheh sak a ngai si a, zu chu sual a nih leh nih loh lamah a luh loh theih lohna lai a awm ta a ni. A bik takin kei kha ka chesual deuhin ka hria a, sawi tur tam lutuk leh hun tlem si (minute 10 chauh kan nei a) khan min tibuai ni berin ka hria. Chu a chhapah ka thusawi khaikhawm ka tum laiin power a awm lo lehnghal a, a buaithlak duh hle mai. Engpawh nise zu kan hmuh dan inang thei lo hi kan buaina ber pakhat chu niin a lang.

Pu M. Lalmanzuala, kan opposition leader chuan zu hi Mizo khawtlangah Sapram lam Kristian Missionary-te’n Kristiana min siam hma chuan suala chhiar a ni lo tih a sawi nasa hle a, kei pawhin chu chu ka thlawp khawp mai. A dik a dik chuan Treasury Bench lamin zu vanga sualna lo awm an sawi zawng zawng – uirena, tualthahna, inthenna leh chhungkaw tlakranna – te hi tunhma kan pi pu hun laia kan hriat ngai lem loh, zu suala kan puan tak hnu atanga kan hriat te chauh an ni a. Pu Manzuala vek hian suala puan a nih atang khan suahsual nan kan hmang ta a ni tiin zu inmi chuan rui kher a in a tum a, zu ruihna chuan sualna a rawn tipung ta a ni a ti a. He thlirna tlang atang hian Mizo mipui tam zawk hi chuan zu hi kan thlir ngai hauh lo ang.

A nihna takah chuan zu hi amahin sual a ni hauh lo. Zu inmiin a hmansual (abuse) avanga sual ni chauh a ni a. Mizote hian kan hmansual chhan ni ber a lang ta chu sual anga kan hmuh tlat vang te pawh hi ni theiin a lang ta. Zu hi sual hrim hrimah ngai lovin, damdawite pawh suala kan ngaih loh anga a hmangtu in a hmansual vanga tha lo ni a kan ngaih ve theih chuan zu vanga kan harsatna lian tak hi kan sukiang thei ngeiin a rinawm a. Thil reng reng hi hmansual theih vek a ni tih te hi kan la inzirtir tawk lo hle niin a lang a, ei theih, chaw leh thildang te pawh hi hmansual theih a ni tih mi tam tak chuan kan la hre kher lo ang. A saptawnga ‘eating disorder’ an tih (scientific name bulimia nervosa) hi ei duh luatna natna a ni a. Hetiang natna neite hi chuan thil an ei thei em em a, an insum zo lo thin a ni. Chutiang chu chaw hmansual (food abuse) an ti ve tho a, chuvangin taksa in a mamawh ngawih chaw te pawh hi hmansual theih a ni. Chutiang zel chuan damdawi te pawh kan hmangsual a, zu pawh kan hmangsual a ni. Ama’rawhchu zu chungchang bikah chuan kan Kristian hmasa te’n sual a an lo puan tlat avangin kan hmu khawlo em em a, zu hi huat kan inzirtira, kan haw ta em em a ni.

Zu huat hian hrin chhuah pakhat thalo tak mai a nei a, chu chu zu hmansualna a ni. Pi leh pu hun atang tawh a zu hi Mizo khawtlang nuna bet tlat a nih avangin kan thisen pawh hian a thanhnan tawh a ni ang, zu hi a tam zawk chuan kan hmu tai a, a hawtu inti, Kohhran mi leh sa zingah pawh hmu tai hi an awm ve tho a ni. Hemi avang hian zu in chakna hi kan mizia-ah a bet tlat a, khawtlang leh kohhranin hmumawh hle mah se a ruk talin kan in ta thin a. Hetia kan in hian phal loh thil leh khap thil te a lo nih avangin duham taka induhna te a lo chhuak a, lungawilohna phuhruk nana hmanraw tha taka ngaihna te a lo awm a, zu chu kan hmansual phah a, khawtlang leh inchhungah zu chu a huatthlala awm ta em em a ni. Khap leh Kohhran kawmserh ni ta lo se zu hi heti em em hian kan buaipuiin a rinawm lo.

Khaleh chen kha zu kan lo haw tawh a, thlah zalen ila kan khawltang nun chu a va buai duh awm ve tih hi zawhna pawimawh leh tunlaia kan inzawh ber pawh niin a lang. Nu leh pa leh rual u te chuan mitthla-in tunhma khawlaia zurui let reng leh zuruih avanga insual buaina kha an hmu rengin a rinawm. An suangtuahnaah chuan zu thlah zalen a nih chuan khatiang dinhmun bak kha hmabak dang kan nei lo in an inngai ngei bawk ang. Mahse thil kan hriat reng tur pakhat chu hmanlai leh tunlai hi a inang reng thei lo tih hi a ni. Tuhma aiin tunah chuan kan changkang tawh a, kan ngaihtuah dan te pawh nasa takin a inthlak danglam tawh a, thangthar zingah pawh ngaihtuahna thar leh ngaihdan thar tam tak a rawn piang tawh a, lehkhathiam lo aiin lehkhathiam pawh a let nasa takin an pung tawh a ni. Mizote hi kan thangharh tawh a ni tih la pawm thei lo tan chuan zu thlah zalen chu thil huphurhawm tak ni reng tur a ni. Mahse tuna kan awm dan ang ringawt hi chuan kan awm reng thei dawn lo a ni tih chu an hriat ve tho a rinawm. Chuvangin puitlin lam pana ke kan pen hi a tul a, kan pen hma leh kan puitling hma mai dawn a ni.

AMGUA debate-ah khan Treasury Bench lam chuan MLTP Act tel lo-in tun dihmunah chuan kan la awm thei lo tiin an sawi a. Zu kan hmuh dan leh kan huat dan hi Kohhran atanga inthlakthlengna a awm hma chuan MLTP Act hi kan mamawh reng dawn a, a tel lo a awm theih hun hi kan nei dawn lo a, chuvangin MLTP Act hi kan nei chatuan mai dawn tihna a ni. Salvation Army (Chhandamna Sipai Pawl) hmuchhuaktu William Booth-a chuan zu-in mimal leh chhungkua a khawihpawi theih zia a hria a. A pawl a din tirh atang phat khan zu bawih a tangte chu chhanchhuah an ngai tih a hriat avangin zu hmun leh zu inmi te chu a bultum chawt mai a, zu hmunah te Pathian thu hrila vakin zu bawi atangin mi tam tak a chhanchhuak a, a chhanchhuah tam zawk te chu a pawl tana mi tangkai tak tak, Salvation Army khawvel puma kendarhna hnathawktute an lo ni ta zawk a ni. Booth-a khan zu hrim hrim kha a do hneh dawn lo tih a hriat chian em avangin a hmangtu, zu inmite chu a bultum ta zawk a, a hlawhtling hle a ni. William Booth-a khan British sorkar kha zu khap bur tura lo nawrin British sorkar khan zu lo khap ta se an khap reiin a rinawm lo hle. An khap rei a nih pawhin tuna kan buaina ang hi an pumpelh hauh bikin a rinawm lo. A zu-a do lo a mi rilru lama zu that loh zia tuh tum hi Kohhran tih tur zawk ni pawhin a lang a, khap theih loh khap kan tum tlat hian min ti buai a ni ta ber zawk awm e.

Related Posts :



5 comments:

  1. Mу relativeѕ always ѕаy that I am ωasting my time herе at web,
    but I knoω I am getting know-how еνeryday by reading thes fastidіous posts.


    Also visit my web page flogitville.com

    ReplyDelete
  2. The signalѕ cοnnect with cοncentгated
    neгvе ρlасes, whісh іn turn
    spreаԁ the ѕignal tο the entiге
    abdοmіnal rеgion.

    Heгe іs my webѕite :: flex belt coupon code

    ReplyDelete
  3. These аге аctually іmpгеssіνe
    ideas in сoncerning blogging. Υоu haѵe touсhed some pleasant things
    heгe. Аny ωay kеep up wгinting.


    Also νisit my site: http://www.sfgate.com/business/prweb/article/V2-Cigs-Review-Authentic-Smoking-Experience-or-4075176.php

    ReplyDelete
  4. Apprеciate this ρoѕt. Let mе try it out.



    Ϻy homepage ... Serve.Tw

    ReplyDelete